Cavriago’daki Lenin

Cavriago ismi size ne çağrıştırıyor bilemem. Reggio Emilia’da Parma’ya yakın bir taşra kasabası, Cavriago. Anonim bir kasaba değil çünkü müzisyen Carlo Antonio’ya adanan meydanında dikilen Lenin heykeli, dünyada ayakta kalabilen nadir büstlerden biri. Şimdi Lenin’in Cavriago’da ne işi var diye sorabilirsiniz. Lenin’i Cavriago’ya bağlayan öykünün izini sürmek için, 1919’a dönmek gerekli.

Lenin o tarihte yaptığı ünlü bir söylevde İtalyan “l’Avanti” gazetesinde yer verilen bir habere  gönderme yapıyor. Bu kısa haberde Cavriago diye anılan küçük bir kasabada Alman devrimcileriyle çoğunluğunu Bolşeviklerin temsil ettiği Sovyet Rusya’nın hazırladığı programın onaylandığı duyuruluyordu. Tarih yaprakları 1921’e işaret ediyordu. Cavriago belediyesi konseyi, yaptığı toplantıda proleter Sovyet hükümetine 500 liret maddi destek verilmesine karar verdi. Cavriago sakinleri, Lenin’in savunduğu değerlere sahip çıktığını ve düşüncelerini paylaştığını dile getiriyordu.

İŞÇİLERDEN LENİN BÜSTÜ

SSCB yönetimi ise yaklaşık elli yıl sonra 1970’de Cavriago belediyesine nazik bir jestte bulunarak Ekim devriminin mimarlarından Lenin’in bronzdan dökülen büstünü hediye etti.

1922 yılında Ukrayna’nın Lugansk şehrindeki bir dökümhanede çalışan işçilerce yapılan heykel, Lenin’in 100. doğum günü anısına Cavriago’nun merkez meydanına yerleştirildi. O dönemin SSCB’si ile İtalya siyasi yönetim biçimi açısından farklı bir yol alsalar da, iki ülkenin halkları arasında karşılıklı sevgi ve dayanışmanın bir simgesi diye sunuldu Lenin büstü.

Cavriagolu 76 yaşındaki emekli Gianfranco Borghi, Lenin heykelinin kasabaya yakıştığını, tarihin silinemeyeceğini paylaşıyor. Cavriago belediyesi komünistlerin yönetimindeyken okul öncesi eğitiminin ulaştığı düzeyi örnek alarak uygulamak için ABD’den geldiklerini anlatıyor Borghi. Bu on bin nüfuslu küçük beldede yaşlılara verilen sosyal hizmetin de model alındığının altını çiziyor.

SÖZLÜ TARİH ÇALIŞMASI

Lenin’in büstü halen Cavriago’nun meydanında. Geçmişi özlemle ananlar kırmızı karanfilleriyle Ekim devriminin liderini anmaya gidiyorlar. Öte yandan kasabada başlatılan “La Guida Narrativa di Cavriago” başlıklı yeni bir kültürel proje, sözü Cavriago sakinlerine vererek kasabanın geçmişini bir tür sözlü tarih çalışması çerçevesinde yazıyor. Bu ortaklaşa araştırma, Cavriago sakinlerinin anıları ve anlattıklarını derliyor. “Lenin’in Heykeli/2004” adlı kitabın yazarı araştırmacı Giuseppe Caliceti’nin yönetiminde süren çalışma Cavriago’nun tarihine ışık tutan bir rehber kitap şeklinde yayımlanacak.

Turistik içerikli bir rehber kitaptan farklı bir Cavriago rehberi hazırlanıyor. Bu edebi içerikli rehber bir meydan, heykel, parktaki bir banktan esin alan anılara yer veriyor. Kasabayı o yerleşimin sakinlerine anlattırma düşüncesi 1950’li yıllara uzanıyor. İtalyan yeni gerçekçi sinemasının ünlü senaristi Cesare Zavattini, fotoğrafçı arkadaşı Paul Strand ile 1955’de doğduğu kasaba Luzzara’nın tarihini sakinlerinden dinlediği öykülerle filme çekmişti. Sözlü tarih çalışmasının ilk adımları Emilia bölgesinde atılmıştı.

LAİK MEZARLIK

Cavriagolu emekli tren makinisti William Vitali’nin aktardığı bir öyküyle noktalayalım, “Herkesin dev bir çam ağacı sandığı gerçekte Lübnan sediriydi. Öylesine yaşlı bir ağaçtı ki yaşını bilen kimse yoktu. Kim getirdi, nereden getirdi bilmiyorduk. İtalya’da faşist idare yönetimdeyken bir kooperatif vardı. Yöneticisini bu ağacın yakınında faşistler öldürdü. Kasabada Napolyon dönemine ait mezarlık Parma tarafındaydı. Güzel olan her şey Reggio tarafında saklıydı. Bu bölünme öteki dünyaya göçen ölüler için de geçerliydi. Sağ kıyıya Reggio’dakiler gömülüyor, sol taraf Parmalılarındı. En dip taraf kilisenin baş düşmanı sosyalistlere ayrılmış laik mezarlıktı. Buraya gömülen sosyalistler elbette kutsanmıyordu. Bu laik mezarlığa geçmişte birkaç kez zarar verilmek istense de kimse başarılı olamadı.”

 

[email protected]