Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 78 ülkeyi kapsayan Bir Kuşak, Bir Yol'u “yüzyılın projesi” olarak niteleyip, projenin küreselleşmenin “altın çağında” parlayacağını ileri sürerken projeyi eleştirenler, Çin'in borç sorunlarının dış ülkelere sıçramasından endişe ediyor. Çin, büyük ölçüde bu projenin finansmanına yönelik kaynak yaratmak üzere Asya Altyapı Yatırım Bankası'nı kurmuştu.
Pakistan, Sri Lanka, Laos, Malezya, Karadağ gibi ülkelerde yaşanan uyuşmazlıkların borç sürdürülebilirliğiyle alakalı olduğu belirtilirken, bunun bahsi geçen ülkelerin Çin'e olan borç yükünün altından kalkamayacak durumda olması veya Çin'in kaynak sağladığı altyapı projelerinin fiyatlarla uyuşmamasından kaynaklandığı ifade ediliyor.
EN RİSKLİ PAKİSTAN
Proje'ye dahil olan 78 ülke arasında OECD sıralamasına göre dünyanın en riskli ekonomileri bulunuyor.
OECD'nin risk sıralamasında başlarda bulunan Pakistan'ın döviz kaybından dolayı Çin'e olan borçları ödemekte zorlandığı ve IMF'den kurtarma talep etmeyi düşündüğü belirtiliyor.
Proje borcu yüksek bir diğer ülke olan Kamboçya'nın da aynı sıkıntıları yaşadığı ifade edilirken, yabancı yatırımların düşmesi durumunda ülkenin borçları ödemekte büyük bir güçlük çekmesi bekleniyor.
Sri Lanka'nın borçlarını ödeyememesinden dolayı Hambantota limanını Çin'e devrettiği, Karadağ'ın ise otoyol projesi için Çin'den yüksek miktarda borç almasından dolayı Moody's tarafından kredi notunun düşürüldüğü kaydediliyor.
Laos'un Çin'den aldığı 6 milyar dolarlık proje borcunun, ülke gayrısafi hasılasının yüzde 40'ına tekabül ettiği belirtiliyor.
Malezya'da ise borç sorununun diğer ülkelere kıyasla düşük olduğu, ancak yeni hükümetin Çin destekli altyapı projelerini “haksız anlaşma” gerekçesiyle iptal etmeyi düşündüğü aktarılıyor.
PROJELERİN YÜZDE 32'Sİ SORUNLU
Danışmanlık şirketi RWR'nin araştırmasına göre 2013'ten bu yana üretilen Bir Kuşak Bir Yol kapsamındaki toplam 1.814 projenin 270'i “sorunlu” olarak niteleniyor. Bu projeler, toplam Bir Kuşak Bir Yol değerinin yüzde 32'sini temsil ediyor.
Borç sorunlarının şirketler düzeyinde de var olduğu belirtilirken, bunun nedeninin Bir Kuşak Bir Yol projelerinde Çin'in devlet girişimlerinin kaldıraç görevi görmesi olduğu vurgulanıyor.
