24 Haziran seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve patronların istediği yeni sistem artık hayata geçiyor.

Yürütmenin önündeki engellerin tamamen kalkacağı yeni dönemde, artık uzun süredir etkisini yitirmiş olan Meclis'in önemi daha da azalacak.

Uzun Meclis tartışmaları, komisyonlarda yaşanan kavgalar ve sonunda AKP'nin istediği yasanın çıktığı dönemden, Erdoğan'ın kararnameleriyle yönetilen bir döneme geçiş yapılacak. OHAL'le birlikte ülkeyi fiilen KHK'lerle yöneten Erdoğan, artık OHAL'e ihtiyaç duymadan istediği kararnameleri çıkarabilecek.

ARTIK KHK YOK: CBK'LER DÖNEMİ BAŞLIYOR

Hukukta Sol Tavır Derneği Başkanı ve soL yazarı Ali Rıza Aydın, haftalık dijital soL derginin son sayısında Cumhurbaşkanı Kararnamelerine de değindiği yazısında önemli noktalara vurgu yaptı.

"Artık TBMM tarafından kabul edilen yetki kanununa dayanarak çıkarılacak KHK yok. OHAL KHK’leri de yok. Bunların yerini cumhurbaşkanı kararnamesi (CBK) alacak. Ancak yeni rejimde CBK kapsamı KHK’lere göre daha geniş. Artık KHK ile birlikte, bakanlar kurulu kararnamesi, tüzük, üçlü kararname, başbakanlık genelgesi gibi idari düzenlemeler de yok. CBK üzerinde, OHAL CBK’leri dışında Meclis denetimi olmayacak" diyen Aydın, CBK'nin yaratabileceği kargaşaya da dikkat çekerek, "Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda ve kanunda açıkça düzenlenen konularda CBK çıkarılamaması ise tam bir hukuk kargaşası; Anayasa Mahkemesinin kararlarına bağlı olarak disipline edilecek ya da esnetilecek bir konu" ifadelerini kullandı.

AKP'YE MECLİS FRENİ MÜMKÜN MÜ?

AKP'nin Meclis'teki koltuk sayısının 300'ün altında kalması, bir kriz yaratır mı sorularına yol açarken, MHP'nin 49 vekili ve İyi Parti'nin "AKP zor durumda kalırsa destek veririz" mesajı bu soruları şimdilik boşa düşürmeye yetiyor.

Meclis'teki bu tablo, Erdoğan'ın çıkaracağı CBK'lerin, Meclis'te çıkarılacak bir kanunla boşa düşürülmesi ihtimalini mucizlere bırakıyor.

Aydın, söz konusu durumu şöyle değerlendiriyor:

"Aynı konuda CBK’ler ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde kanun hükümlerinin uygulanması, TBMM’nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda CBK’nin hükümsüz sayılması buyruğu da başka bir hukuk kargaşasının konusu. Bir kere mevcut kanunları koruyarak ya da yeni kanunlar çıkararak bu Meclis CB’ye ve CBK’lere karşı “kanun” egemenliğine geçebilecek mi?  İkincisi de uygulamada çıkan uyuşmazlıkları kim çözecek? Kısa sürede çözümlenebilecek mi? Ya da çözüm için uyuşmazlık konusu yapılabilecek mi? Hükümsüz sayılması gereken CBK’ler yürürlükten kaldırılmazsa ne olacak? İdare ve uygulama tamamıyla CB’ye bağlı iken bu kargaşa ya da çifte standart nasıl giderilecek? "       

YETKİ SINIRI VAR MI?

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yetkilerinin kapsamı konusunda da Aydın önemli notlar düşüyor:

CB, yürütme yetkisine ilişkin konularda CBK çıkarabilecek ki bu konuların çerçevesi belirsiz; esnekleşebilecek, genişleyebilecek.

Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması yasa yerine CBK ile düzenlenecek. Kamu tüzel kişiliği yasayla kurulabileceği gibi CBK ile de kurulabilecek.

Üst kademe yöneticilerinin atanmalarına ilişkin usul ve esaslar da yasa yerine CBK ile düzenlenecek. Üst kademe yöneticileri yasal güvence kapsamı dışına çıkarılıyor.

Daha önce yasayla düzenlenen, yeni rejimde CBK’ye bırakılan diğer iki konu ise Devlet Denetleme Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği.

CBK’ler, OHAL ve savaş hallerinde çıkarılanlar hariç olmak üzere, ayrım gözetilmeksizin Anayasa Mahkemesinin denetimine tabi olmakla birlikte, tüm CBK’lerin bu denetime tabi olup olmayacağı, Anayasa Mahkemesi denetimi ile idari yargı denetimi konularında çelişki, tartışma ve duraksamalar sürüyor.

'ANLIK HUKUK'

"Kurallar koyulduğu yöntemlerle kaldırılır" ilkesi gereğince herhangi bir "ihtiyaç" durumuna özel CBK çıkarılabilcek. "İhtiyac"ın karşılanması sonrasında bir başka CBK ile düzenleme kaldırılabilecek. Bu şekilde "anlık hukuk" çalıştırmak da mümkün olacak. Özellikle bir sektöre, bir sermaye grubuna ya da konjonktürel bir gelişmeye yönelik düzenlemelerde cumhurbaşkanının "hareket alanı" çok genişlemiş olacak.