Araştırmacılar bu ay, önemli fakat gelecekteki etkisi göz ardı edilmiş kırmızı, yeşil ve kahverengi renkli alg patlamalarını araştırmak için Grönland buz tabakasına doğru yola çıkıyor. Bu algler, karın ve buzun rengini koyulaştırarak güneş ışığını fazlaca emilmesine neden olup, erimeyi hızlandırıyor.
Proje, alglerin Grönland buz tabakasından uzaya geri seken güneş ışığı miktarını nasıl değiştirdiğini belirlemeyi amaçlıyor. Buzullardaki kararmanın ne kadarının mikroorganizmalar ne kadarının diğer fiziksel faktörler sonucu oluştuğu araştırılacak.
Araştırma grubu bu hafta Grönland yakınlarındaki Kangerlussuaq’a ulaştı. 6 hafta boyunca bu bölgede arazi çalışması yapılacak. Buzul tabakasının farklı bölümlerinin araştırılacağı proje iki yaz boyunca devam edecek. Bilim insanları, araştırma sonucunda biyolojik süreçlerin Grönland’dan yansımayı nasıl etkilediği konusuna ilk kez derin bir anlayış geliştirmeyi umuyor.
Çalışmanın sonuçları, iklim modelcilerinin önümüzdeki yıllarda buzul tabakası erime tahminlerini geliştirmelerine yardımcı olacak. Proje, araştırmacıların Grönland'ın geleceğini daha iyi anlamalarına yardımcı olmak için eşsiz bir veri kaynağı sağlayacak. Araştırmacılar, bu çalışmaların dünyanın diğer bölgelerindeki su kaynağı tahminleri de etkileyebileceğini söylüyor.
Yaz partisi
Onlarca yıldır, Grönland’deki mikrobiyoloji çalışmalarının çoğu, buz tabakasının yüzeyinde kryokonit ("cryoconite") adı verilen koyu organik madde ve algle dolu küçük çukurlar ile ilgiliydi. Fakat, her yaz buz tabakasının yüzeyini fotosentetik alglerin de kapladığı biliniyor. Chlamydomonas nivalis gibi bazıları ilk başta fotosentez yapmaya başlayarak yeşilimsi olarak yayılıyor, daha sonra güneşin ultraviyole ışınlarından korunmak için karotenoid pigmentleri üreterek kırmızımsı renge dönüyor.
Araştırma takımındaki Leeds Üniversitesi’nden Liane Benning, “Bu algler çok tembel. Dokuz ay uyuduktan sonra, uyanıp parti yapıyorlar,” diyor.
Algler “karpuz kar” olarak bilinen geniş kırmızı renkli alanlar oluşturuyor. Geçen ay Nature Communications dergisinde yayınlanan bir makalede, Benning ve ekibi Arktik genelinde karpuz kar örnekledikleri çalışmanın sonuçlarından bahsediyor. Norveç, İsveç, Grönland ve İzlanda'da 40 bölgeden alınan kırmızı karda 6 tip alg bulundu. Normal kar ve kırmızı karın optik özellikleri karşılaştırıldığında, alglerin erime sezonu boyunca yansıtmayı yüzde 13 azaltacağı tahmin ediliyor.
Karlar eridikten sonra, bu algler yerlerini kahverengi-gri alglere bırakıyor. Bu algler, kırmızı ve yeşil alglere göre daha az olsa da, buz tabakasının koyulaşmasında görülür bir öneme sahip. Sadece son birkaç yıl içinde bilim adamları, buz tabakasının üzerindeki koyu parçacıkların is ve kurum değil aslında alg olduğunu fark etmeye başladı.
Bir keşif
Projenin baş araştırmacısı Tranter, bu projenin aklına dört yıl önce Grönland buz tabakasının kenarlarında çalışırken ve kar gözlüklerini unutmuşken aklına geldiğini söylüyor. Kar gözlükleri yerine bisiklet gözlüklerini taktığını ve birden etrafında çok fazla renk gördüğünü ve sonra eriyen buz yüzeyindeki algleri farkettiğini anlatıyor.
“Black and Bloom” projesi alglerin buzulların kararmasındaki rolünü inceleyen ilk sistematik çaba. Örneklenecek ilk bölge Grönland’ın batısındaki alanda, Danimarka ve Grönland’dan araştırmacılar, kurum ve mineral toz miktarı örneklemesi yaparken, mikrobiyologlar ise alg ve bakteri türlerinin örneklemesiyle ilgilenecek. Ayrıca, gelen ve yansıyan güneş ışığı miktarları da hesaplanacak. Hem yaya hem de insansız hava araçlarının kullanılarak alglerin yayılışı daha geniş bir açıdan incelenebilecek.
Son birkaç yıldır daha uzun süren erime mevsimleri nedeniyle, algler yayılma ve buzulları koyulaştırma için daha fazla zamana sahip. Ekip, gelecek yıl örneklemeye daha erken başlamayı planlıyor. Kar erimeye başladığı ve alglerin kış uykusundan uyandıkları zaman Mayıs ayında çalışmalara başlamayı istiyorlar.
İlgili haber: "Algae are melting away the Greenland ice sheet", Nature 535, 336 (21 Temmuz 2016), doi:10.1038/nature.2016.20265.
Görsel: Nature (Jason Edwards/NGC).