Tropik kuraklık

Emrah Kartal'ın “Tropik kuraklık” başlıklı yazısı 2 Ocak 2013 Çarşamba tarihli soL Gazetesi'nde yayımlanmıştır.

Brezilya yüzölçümü düşünüldüğünde bir ülkeden çok bir kıtayı andırıyor. Kuzeyinden güneyine uçakla 6,5 saatte kat edilen bir ülke… Güney, orta, orta batı, kuzey ve kuzeydoğu bölgeleri kendi karakteristiğinde iklimlere, farklı dil özelliklerine, mutfağa şehir ve kır kültürüne sahip. Bir dolu güzelliğe ve tabii ki, sorunlara da…

Endüstriyel güney bölgeleri, sanayi ve endüstriyel tarıma, toprak sahiplerinin sınırsız ekim alanlarına ev sahipliği yapıyor. Lula hükümetiyle birlikte gürbüzleşen eskinin yoksul kuzey ve kuzeydoğu bölgeleri, hükümetin tarım ve sanayi teşvikleriyle yöresel yerli sermayenin başını döndürüyor. Sermaye için hızlı büyüme, emekçiler için şunları ifade ediyor: Birçok yeni ve farklı sömürü alanı, yoksulluğun paylaşımı ve zengin güneyden eve dönüşün simgesi olan Brezilya rüyası… Bu süreçte işler emekçiler için her zaman “yolunda” gitmiyor. Özellikle ülkenin hem bölgedeki hem de büyük sanayi bölgelerindeki emek gücü ve nüfusuna sahip kuzeydoğuda, yükselen kuraklık can yakıyor.

Bugün kuzeydoğunun kırsal bölgelerinde yaşanan kuraklık, bölge ve Brezilya tarihi için ilk değil. 20. yüzyılın ilk yarısında özellikle 30’lu yıllarda kuraklık bölge halkı için temel belirleyen olmuş.Büyük göçlerin yaşandığı, yoksul halkın ve onların biricik mülkü olan hayvanların kırıldığı, sonraki yıllarda ülke sol siyasetine, edebiyatına, sinemasına ve müziğine doku ve renk veren kuraklık dönemi Brezilyalılara unutulmayacak acılar vermiş. Komünist parti güneyde faşizmin de yükseldiği dönemde, kuzeydoğuda halkın biricik umudu olmuş. Özellikle Salvador Bahia’daki militan aydın komünistler, gelecek yıllarda ülke siyaseti ve entelektüel birikimi için önemli isimler olmuş.

Şimdi yeniden belirleyen sadece kuraklık olmasa da, yoksul halkın geleceği için hiç olumlu sinyaller barındırmıyor bu dönem. Brezilya’nın gelişimine ve büyümesine her konuda vurgu yapılırken, evine su taşıyan yoksul halk için geliştirilen tek kuraklık önlemi eyaletlere federal hükümet tarafından verilen ekonomik destekten ibaret. Merkezi hükümetin yaptığı ekonomik yardımı hiç de şeffaf olmayan ve sürekli rüşvet skandallarıyla ismi anılan yerel yönetimlerin halk için kullanacağından doğal olarak şüphe ediliyor. Halkın kapitalizm kadar, yine kapitalimin belirleyici olduğu iklim koşullarından kendini tekrarlayan dönemlerde çektiği acının haddi hesabı yok. Kuzeyde HES yapımı için yerli halkın hakları ve yaşam koşulları hiçe sayılırken kuzeydoğuda yoksul kır halkının evine su taşımasına ve hayvanlarının ölümüne yol açan kuraklığa karşı anlam ifade eden politik ve ekonomik tedbirlerin alınmaması, Brezilya’nın büyüklüğünün tartışılmasını gerektiren bir dolu gerçekten sadece biri.