Sinop Cezaevi utanç müzesi olmalı

Sabahattin Âli’nin “Aldırma Gönül” şiirini yazdığı tarihi kale içindeki Sinop Cezaevi, müzeye dönüştürülüyor. Cezaevi, nice politik mahkuma zulüm mekanı olmuştu.

soL (HABER MERKEZİ) Üç tarafı denizle çevrili tarihi kale duvarlarının içerisinde yer alan Sinop Cezaevi, Türkiye'nin en eski cezaevlerinden birisi olarak biliniyor. Selçuklu Sultanı İzzettin Keykavus tarafından tersane olarak yaptırılan ve kentin dokusunu yansıtan tarihi yapı, ilk kez 1568 yılında cezaevi olarak kullanıldı. 90'lı yıllarda cezaevlerinin koşullarına dair yürütülen tartışmalar nedeniyle yenilenmesi gündeme gelen cezaevinin yerini, 1999'da yapılan modern bina aldı. Tutuklular kentin yaklaşık 15 kilometre kadar dışına kurulan bu binaya nakledilirken, tarihi cezaevi de ziyarete açıldı.

Geçmişin izleri yok edilecek
Aralarında Kırım Hanı Devlet Giray, Refik Halit Karay, Sabahattin Ali, Zekeriya Sertel, Kerim Korcan, Mustafa Suphi ve Burhan Felek'in de bulunduğu birçok ismin hapis yattığı cezaevi, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra, siyasi tutuklular için tercih edilen yerlerden biri oldu. Koğuş ve zindanları kale duvarlarından oluşan yapının içinde, özellikle siyasi tutukluların konulduğu özel hücreler, işkenceler için kullanıldığı bilinen odalar da bulunuyor. Kentin aşırı nemli havası ve kale duvarlarından oluşan bina yapısı nedeniyle içindeki yaşam koşullarını oldukça zorlayan tarihi yapının medya sayesinde ziyaretçi akınına uğraması, geçmişin ibretlik izlerini yok etmek için fırsat yarattı.

Utanç, kültür kompleksine dönüşecek
Diziler ve sinema filmleriyle popüler hale gelen Sinop Cezaevi, "Pardon" filmi ve "Parmaklıklar Ardında" dizisi sonrası ziyaretçi akınına uğradı. Bu yoğun ilgi üzerine harekete geçen yetkililer, Sinop Cezaevi'nin kültür kompleksi haline getirilmesi amacıyla Deniz Müzesi ve Adalet Müzesi kurma çalışmaları başlattılar.

Cezaevi'nde oluşturulacak Deniz Müzesi için Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nca fizibilite çalışması sürdürülüyor. Deniz müzesinde yirmi metrelik Selçuklu takası, toplar ve çapaların yanı sıra, tarihi Rus baskını da tasvir edilecek. Türkiye'nin ilk Adalet Müzesi ile de Selçuklu, Osmanlı ve Türk mahkemelerinin ve mahkumların tasvir edilmesi planlanıyor. Kültür kompleksi kapsamında cezaevinde tarihi dokuya uygun olmayan yaklaşık otuz binanın yıkılması planlanıyor.