İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) hazırladığı, "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması" sonuçlarına göre, 2011 yılında satış vergileri hariç net üretimden satışlarda ilk sırada yer alan firmanın adı açıklanmazken, Cam Elyaf 159.6 milyon TL ile ikinci, Hema TRW Otomotiv 159.4 milyon TL ile üçüncü sırada yer aldı.
İSO'nun hazırladığı rapora göre, 2011 yılında 375 kuruluş kâr, 125 kuruluş zarar etti. 2010 yılında ise 442 kuruluş kâr, 58 kuruluş zarar etmişti. Borç-öz kaynak makası ise 118.2'den yüzde 146.1'e yükselirken, ödenen faizler yüzde 11.1'den yüzde 14.4'e çıktı. Rapora göre, kur ve faizlerin yukarı doğru hareketlenmesi kârlılığı olumsuz yönde etkiledi.
İkinci 500’ün 495’i özel, 5’i kamu kuruluşu
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük'ün düzenlediği basın toplantısıyla kamuoyuna açıklanan, "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2011 Araştırması" sonuçlarına göre, 2011 yılında ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu içinde 495 özel, 5'de kamu kuruluşu yer aldı. Bu kuruluşların 35'i 2010'daki birinci 500'den gelirken, geriye kalan 79'u ise 2010 yılındaki bin büyük sanayi kuruluşu dışından çalışmaya girdi.
Türkiye'nin GSYİH'sı içinde İkinci 500'ün payı yüzde 0.9 olurken, bu oran birinci 500'de yüzde 9 olarak gerçekleşmişti. Böylelikle birinci ve ikinci 500 içinde yer alan bin kuruluş, 2011 yılında Türkiye GSYİH'sının yüzde 9.9'unu yarattı.
Listedeki ilk 50 kuruluşun, ikinci 500'ün üretimden satışlarında yüzde 14.1, brüt katma değerinde yüzde 13.2, dönem kâr ve zarar toplamında yüzde 14.1, ihracatında yüzde 14.6 ve ücretli çalışanlar sayısında yüzde 9.8 oranlarında payı bulundu.
Yabancı sermayeli kuruluş payı, 2010 yılında olduğu gibi 67'de kaldı. Bu yabancı sermaye paylı kuruluşların 67'si, üretimden satışlardan yüzde 14.2, brüt katma değerden yüzde 21.1, dönem kâr ve zarar toplamından yüzde 23.5, ihracattan yüzde 16 ve ücretle çalışanlar sayısından yüzde 12 oranında pay aldı.
İkinci 500’de de borçlar arttı
Kaynak yapısına bakıldığında ise 2011 yılında, birinci 500'de olduğu gibi, ikinci 500'deki özel kuruluşların kaynak yapısında da hızlı bir bozulma görüldü. Buna göre, ikinci 500 özel kuruluşlarda toplam borçlar yüzde 29.2 oranında artarken, toplam varlıklardaki artış yüzde 17.9 ile borçlardaki yükselişe göre oldukça düşük kaldı. Böylelikle, 2010 yılında yüzde 54.2 olan toplam borçların toplam varlıklara oranı, 2011'de yüzde 59.4'e yükselerek olumsuz bir eğilim gösterdi.
İkinci 500'de öz kaynak payı da yüzde 45.8'den yüzde 40.6'ya geriledi. Borç-öz kaynak makasının açılması, özellikle kur ve faizlerin artması durumundan kârlılığı olumsuz etkiledi.
Faiz ve finansman giderleri arttı, kârlar düştü
İSO Başkanı Tanıl Küçük, faiz ve finansman giderlerine dikkat çekerek, "Görüldüğü üzere 2009 ve 2010 yılları birinci ve ikinci 500 çalışmalarımıza damgasını vuran faiz ve finansman giderlerindeki düşüşler, 2011 yılında tersine dönerek, işletmelerin kârlılıklarını olumsuz etkilemiştir" değerlendirmesinde bulundu. Raporu değerlendiren Küçük, "2011 yılı birinci 500 gibi, ikinci 500 açısından da genel eğilim itibariyle satışlardaki artışların kârlılığa yansımadığı bir yıl olarak görülmektedir" dedi.
Bu nispi olumsuzluğun temel nedenini ise Tanıl Küçük, "2011'in özellikle ikinci yarısında, kurlar ve faiz oranlarının yukarı doğru hareketlenmesidir. Kurlardaki yükseliş, yabancı para cinsinden borçların TL karşılığını artırırken, kredi faizlerinin yükselmesi de finansman giderlerinin bir önceki yıla göre artmasına ve sonuçta, kârlılığın düşmesine neden olmuştu. Sonuçlarımız, ikinci 500'deki sanayi kuruluşlarının 2011'deki kur ve faiz yükselişlerinden birinci 500'e kıyasla biraz daha olumsuz etkilendiklerine işaret ediyor" diye açıkladı.