soL(HABER MERKEZİ) Türkiye'nin kısa vadeli dış borç stoku banka ve şirketlere ait. Sermaye kaçışı olasılığı nedeniyle kurlarda değişiklik yarattığı için Türkiye ekonomisinin yumuşak karnından biri olarak da tanımlanan kısa vadeli borç stoku AKP döneminde hızla arttı.

Kısa vadeli dış borç stoku, Ocak-Haziran döneminde 11 milyar dolar büyüyerek 52.8 milyar dolara ulaştı. Kısa vadeli dış borç stokunun 22.2 milyar doları bankalara, 28.3 milyar doları şirketler kesimine ait. İlk altı ayda bankalara ait borç 5.4 milyar dolar, şirketlerin kısa vadeli dış borcu 5.6 milyar dolar arttı, Merkez Bankası'nın toplam 2.3 milyar dolar olan kısa vadeli dış borcunun düzeyi ise fazla değişmedi.

Türkiye'nin, tamamına yakını bankalar ile şirketler olmak üzere özel sektöre ait kısa vadeli dış borç stoku, 2007 sonu itibariyle 41 milyar 812 milyon dolar düzeyinde bulunuyordu.

AKP döneminde yüzde 222 artış
AKP'nin iktidarda olduğu 2002 sonundan bu yana, özellikle şirketler kesiminden kaynaklanan rekor düzeyde bir artış söz konusu. 2002 sonunda 16 milyar 424 milyon dolar olan kısa vadeli dış borç, bu yılın Haziran ayı sonuna kadar olan dönemde yüzde 222 oranında 36 milyar 447 milyon dolar artış gösterdi. Bu artış tamamen özel sektörden kaynaklandı.

Şirketlerin ticari kredileri arttı
Banka dışı özel kesime ait borç, 2002 sonundan bu yana geçen dönemde yüzde 236 oranında 19 milyar 898 milyon dolarlık artış gösterdi. Şirketlerin borç stokunun 17 milyar 970 milyonunu ithalat borçları, 7 milyar 950 milyonunu da prefinansman ve peşin ihracat kredileri olmak üzere toplam 25 milyar 920 milyon dolarını ticari krediler oluşturdu. Şirketlerin ticari kredileri anılan dönemde yüzde 263 oranında 18 milyar 776 milyon dolar arttı. Şirketler kesiminin diğer kredileri de aynı dönemde yüzde 88 büyüyerek 2 milyar 403 milyon dolara çıktı.

Banka mevduatlarında artış
Bankaların 2002 sonunda 6 milyar 344 milyon dolar olan kısa vadeli dış borçlarının hacmi 2006 sonunda 19 milyar 830 milyon dolara yükseldi. Bankalar 2007 sonu itibariyle söz konusu stoku 16 milyar 820 milyon dolara çektiler. Bu yılın Ocak sonunda 15 milyar 866 milyon dolara kadar inen bankaların kısa vadeli dış borç stoku, izleyen dönemde yeniden artmaya başladı. Bankaların kısa vadeli borç stoku bu yılın Haziran sonu itibariyle 22 milyar 275 milyon dolara kadar yükseldi.

Söz konusu borçlar, 2002 sonundan bu yılın Haziran sonuna kadar olan dönemde yüzde 251 oranında net 15 milyar 931 milyon dolarlık artış kaydetti.Bankaların kısa vadeli dış borcunun 7 milyar 610 milyon dolarını döviz kredileri, 5 milyar 966 milyon dolarını banka mevduatı, 3 milyar 706 milyon dolarını döviz tevdiat hesapları, 4 milyar 993 milyon dolarını da YTL cinsinden mevduat oluşturuyor.

Bankaların kısa vadeli dış borcu kapsamında özellikle banka mevduatında hızlı bir artış olduğu gözlendi. Bu yıl ilk altı ayda 2 milyar 259 milyon dolar büyüyen söz konusu borç stokunda, 2002 sonundan bu yana artış yüzde 757 oranında 5 milyar 270 milyon dolar oldu.

Kamuda kısa vadeli dış borç yerinde saydı
Kısa vadeli dış borcunu 2001 yılında sıfırlayan genel hükümet, izleyen dönemde yeni borç almazken, Merkez Bankası'nın 2002 sonunda 1 milyar 655 milyon dolar olan, 2004 sonunda 3 milyar 287 milyon dolara çıkan kısa vadeli dış borcu ise, izleyen dönemde düşüş eğilimine girdi. Merkez Bankası'nın kısa vadeli dış borcu 2007 sonunda 2 milyar 281 milyon dolara geriledi, bu yılın Haziran sonu itibariyle de 2 milyar 273 milyon dolara düştü.