Bir süredir Irak’taki Şii ağırlıklı hükümete karşı savaşan Sünni isyancılar ABD’nin Irak Hükümeti’ne siyasi baskı yapması ve Sünnilerin haklarının güvence altına alınması karşılığında IŞİD militanlarına karşı savaşabileceği öne sürüldü.
BBC’de Jim Muir imzasıyla yayımlanan makalede, çoğunlukla Sünni aşiret milisleri ve eski Irak ordusu askerlerinden oluşan milisler Irak’ta Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) yeni adıyla İslam Devleti'nin (İD) ilerleyişi başladığında örgütle birlikte hükümete karşı savaşmış ve örgütün Sünni yoğunluklu bölgeleri ele geçirmesine ya da bu bölgelerdeki gücünün artmasına yardımcı olmuşlardı.
Ancak ID'in kazandığı güç Sünni isyancıları da bir çıkmaza itti. Bu çıkmazın nedenlerinden biri İD'in güç tekelini elde ettikçe kendi dışındaki Sünni isyancıları örgüte katılmayı ya da silah bırakmayı seçmeye zorlamaya başlaması. Bir diğer neden ise İD’e karşı oluşan koalisyonun kendilerini de dışlaması olasılığının ortaya çıkması ve ABD ordusunun desteğini alan Peşmerge ve Irak ordusu kuvvetlerinin özellikle de Irak ordusunun etkisizliği nedeniyle silahlandırılan Şii milislerin, hedeflerinin İD militanı olduğu konusunda pek de ayrım yapmayacaklarını düşünmeleri.
'İD'e karşı savaş Sünnileri kuşatır' görüşü
Sünni isyancılar bu durumdan çıkış için ABD ve diğer uluslarası güçlerin garanti altına aldığı ve Irak’ta güç paylaşımını yeniden düzenleyen bir anlaşma karşılığında güçlerinin İD’e karşı savaşmasını bir çözüm olarak görüyorlar ve İD ile Şii milisler dışında Irak’taki tüm kesimlerin katılacağı bir ulusal uzlaşı konferansı toplanmasını öneriyorlar.
İsyancılar Irak’taki Sünni aşiretlerin %90’ını harekete geçirebileceklerini ve alacakları yardımla birlikte ancak kendilerinin İD ilerleyişine engel olabileceklerini iddia ediyorlar. Ancak Muir'in görüştüğü isyancı aşiret liderlerinden Ebu Muhammed El Zubai, isyancıların Maliki'nin yerine gelen Abadi’nin kuracağı hükümete de güvenmediklerini söylüyor.
Zubai’nin söylediğine göre ülkede güç paylaşımı yeniden düzenlenmeden ve kendi hakları garanti altına alınmadan oluşacak İD karşıtı bir koalisyon Sünnilerin kendilerini kuşatılmış hissetmelerine neden olacak ve bu durum Sünni gençlerin İD saflarına itilmesine neden olabilir. Zubai “Batı, kendi ülkelerinde İD bayrağını sallayabilecek milyonlarca Müslüman genç olduğunun farkına varmalı” diyor.