ABD’de Barack Obama yönetiminin, eski başkan George W. Bush döneminde alınan Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde füze savunma sistemi kurma planından vazgeçtiğini açıklaması, füze kalkanının Türkiye’ye yerleştirileceğine yönelik iddiaları güçlendirdi. Füze kalkanı projesi için doğu Avrupa’dan vazgeçtiğini açıklayan ve projenin kuzey ve güney Avrupa’ya kaydırılacağını açıklayan Obama, füze kalkanı planında değişiklik yaptıklarını ve yeni planın füze saldırısı tehdidine karşı daha güçlü ve daha hızlı bir koruma sağlayacağını söyledi. Obama, yeni düzenlemede askeri liderlerin İran’ın kısa ve orta menzilli füzelerine karşı savunmaya odaklanılması yönündeki tavsiyelerinin etkili olduğunu kaydetti.

ABD Savunma Bakanı Robert Gates de, ilk aşamada Akdeniz ve Kuzey denizine kalkan teçhizatıyla donatılmış gemilerin yerleştirileceğini, ikinci aşamada ise kara tesislerinin kurulacağını belirtti. İkinci aşamanın hayata geçirilmesi sürecinde Polonya ve Çek Cumhuriyeti ile temasların sürdüğünü belirterek, bu iki ülkenin yeni düzenlemeden dışlanmayacağını ifade eden Gates, karadan atılan geliştirilmiş SM-3 füzelerinin yerleştirilmesini öngören ikinci aşamanın 2015 civarında başlatılmasının öngörüldüğünü söyledi.

Prag ve Varşova üzgün, Rusya memnun
Çek Cumhuriyeti’nin eski Başbakanı Mirek Topolanek, planın değiştirilmesinin ülkenin özgürlüğü ve bağımsızlığı açısından iyi bir haber olmadığını belirterek üzüntüsünü dile getirirken, Polonya Devlet Başkanı Lech Kaczynski’nin danışmanı, “Füze sistemi sadece askeri değil, siyasi ve stratejik bir öneme de sahiptir” diye konuştu.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, açıklamadan memnun olduklarını, ancak ABD’nin füze kalkanı konusunda Moskova’nın endişelerini göz önünde buundurmasını umduklarını söyledi. Bush döneminde ABD’nin Polonya’ya 10 füzesavar, Çek Cumhuriyeti’ne de bir radar sistemi kurma planı, ABD ve Rusya arasında büyük gerilim yaratmıştı.

‘Türkiye daha uygun’
ABD basınında yer alan haberlerde, ABD’nin füze savunma sistemini Türkiye’ye yerleştirmeyi planladığına ilişkin yorumlara yer verildi. Hükümete sunduğu raporda füze kalkanının Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne yerleştirilmesine karşı çıkan Stanford Üniversitesi’nden fizikçi Dean Wilkering, New York Times gazetesine yaptığı açıklamada, İran’dan gelebilecek olası bir saldırıya karşı savunma sisteminin en etkili olacağı bölgenin Balkanlar ya da Türkiye olduğunu söyledi.

Polonya’da yayımlanan Wyborcza gazetesi, geçen ay Washington’daki bazı kaynaklara dayanarak yayımladığı haberde, Obama yönetiminin Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde füze savunma sistemi kurmaktan vazgeçtiğini, bunun yerine sistemi Türkiye, İsrail ve Balkanlar’da kurmayı düşündüğünü iddia etmişti. Birçok gazete de, ABD’nin füze kalkanı için alternatifler aradığını ve seçenekler arasında yer alan Türkiye ve İsrail’de görüşmelerin sürdüğünü yazmıştı. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Burak Özügergin ise, Türkiye’nin Patriot füzesi alma planıyla, ABD’nin füze kalkanı projesinin Türkiye’ye kaydırılmasının birbiriyle bağlantılı olmadığını savunmuştu.

İsrail hazırlıklara başladı
İsrail’de yayımlanan Jerusalem Post gazetesi, geçen hafta yayımladığı haberde, gelecek ay ABD’yle ortak füze tatbikatı yapmaya hazırlanan İsrail ordusunun, füze kalkanının İsrail’e kaydırılması olasılığını gözeterek hazırlıklara başladığını bildirmişti. Gazeteye açıklama yapan İsrailli bir askeri yetkili, ABD’den resmi bir talep gelmemesine rağmen bu konuda iki ülke arasındaki görüşmelerin sürdüğünü belirtti.

(soL-Dış Haberler)