Rusya için farklı mı denildi?
Sovyetler Birliği çöktükten sonra Rusya tam anlamıyla dağıttı.
Bütün sanayi tesisleri yağma usulüyle özelleştirildi. İngiltere’den futbol takımı satın alan oligarklar o furyanın sonucunda ortaya çıktı.
Sovyet sağlık sistemi kamucuydu ve son derece yüksek bir performansa sahipti.
1990 sonrasında bu eşitlikçi sistem yok edildi. Yerine, Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Bankası yönlendirmesiyle kamu ve özel sigorta sistemleri kuruldu.
Şu anda temel olarak üçlü bir finansman mekanizması mevcut: Bütçe, kamu ve özel sağlık sigortaları. Ama bir de illegal sağlık sektörü var.
Suriye’de yaşananlarla bağlantılı olarak kimileri Rusya’yı farklı göstermeye çalıştılar. Kimileri ise O’nu hala Sovyetler Birliği’yle karıştırıyor. Gerçek şu ki Rusya tipik kapitalist bir ülke.
KAMU SAĞLIK HARCAMALARININ PAYI AZALIYOR
Kamu harcamalarının toplam sağlık finansmanındaki payı 2012’den 2016’ya %85’den %81’e düştü. Özel harcamaların payı ise %15’den %19’a yükseldi. Bu trendin 2019’a kadar devam edeceği ve kamu payının %10 düzeyine ineceği tahmin ediliyor. Finansmandaki diğer bir özellik ise toplam sağlık harcamalarının ulusal gelirdeki payının son derece düşük olması: %3. Yani %80’lik kamu payı bile sağlık harcamasını artırmaya yetmiyor.
KAMU HARCAMALARI İÇİNDE BÜTÇE PAYI AZALIYOR, SİGORTA PAYI YÜKSELİYOR
Kamu harcamaları içinde en önemli kalemi zorunlu sağlık sigortası primleri oluşturuyor. Primlerin toplam sağlık harcamaları içindeki payı 2012’de %41 idi 2016’da %59’a yükseldi. Böylece bütçe harcamaları da aynı yıllar içinde %27’den %16’ya düştü.
Rusya’da sağlıkta devlet yok gibi.
Sağlık primi özel nitelikli sağlık vergisi olduğu için, vatandaşın üzerindeki doğrudan finansman yükünü artırmış oluyor.
Aşağıdaki grafikte koyu maviler zorunlu sigortayı, açık maviler bütçeyi, kırmızılar ise diğer (özel harcamalar da dahil) kalemini gösteriyor.
Maliye bakanlığı zorunlu sağlık sigortası sisteminin mali açıklarını azaltmak için hekimlerin yıllık ücret artışının%10.6’dan %5.4’e düşürülmesini, çalışanlardan kesilen sağlık primi oranının ise %5.1’den 5.9’a çıkarılmasını önerdi.
İLLEGAL SAĞLIK PİYASASI
Sosyalizmin kazanımlarının yağmalanmasıyla kurulmuş bu ülkeye yakışır.
Bugün özel sağlık sigortacılığının toplam sağlık harcamaları içindeki payı %6.7. Ama Rusya’da özel denilince esas akla gelen yapı illegal özel sağlık sistemi. Bu da harcamaların %7.3’ünü hortumluyor.
Zorunlu sağlık sigortasıyla anlaşmalı olan özel sağlık kurumlarının sayısı hızla artıyor: 2013’de 1333 idi 2016’da 2540’a yükseldi. Sağlık hizmeti üreten kurumlar içindeki payı da böylece %16.2’den %29’a çıktı.
Rusya sağlık sektöründe bize çok tanıdık olan bir diğer gelişme ise kamu özel ortaklığı, yani şehir hastaneleri modeli. Bugün özel sağlık sektöründeki yatırımların %10’u bu yolla gerçekleştiriliyor.