Yıldız Koç - soL
Muğla halkı yıllarca zehir soludu. Yıllar boyu, baca gazı arıtma tesisleri kurulsun diye mücadele etti ve başardı. Santral ve madenler yağmaya açılırken, bir yandan da çevre katliamı serbest bırakılıyor. Özelleştirmeyle birlikte kent yeniden zehir kusacak.
Muğla’da bulunan Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy termik santralleri 1980’li yıllarda ilk kurulacağı zaman, halk istememişti santralleri. Buna rağmen “devlet işletecek” diye tarlalarını verdiler, mezarlıklarını taşıdılar, evlerini, köylerini boşalttılar. Bu da yetmedi, yeterli önlemlerin alınmadığı santraller nedeniyle yıllarca zehrin içinde yaşadılar. Kanser oldular, ürünleri para etmez oldu. Ve mücadele ettiler.
İşçiler, köylüler, çevreciler, topyekün Muğla halkı “zehir solumak istemiyoruz” dedi ve 2000’li yılların ortalarına gelindiğinde santrallere baca gazı arıtma tesisleri kuruldu. Halkın mücadelesi ve işletmelerin kamuda olması sayesinde Yatağan artık zehir solumuyor. Şimdi ise hükümet yalnızca santralleri peşkeş çekmiyor, firmaları rahatlatmak için çevreye ilişkin alınan tüm önlemlerden de vazgeçiyor.
YAPTIRIM KALKIYOR
Elektrik Piyasası Kanunu’nda 14 Mart günü yapılan ve 30 Mart tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklikle birlikte, “çevre mevzuatına uyumlu hale getirmeme” gerekçesiyle idari para cezası dahi uygulamayacak. Elektrik Piyasası Kanunu’na eklenen geçici madde şu hükmü içeriyor: “EÜAŞ veya bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarına ve 4046 sayılı kanun kapsamında oluşturulacak kamu üretim şirketlerine, bunların özelleştirilmeleri halinde de geçerli olmak üzere, çevre mevzuatı uyumuna yönelik yatırımların gerçekleştirilmesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin tamamlanması amacıyla 31/12/2018 tarihine kadar süre tanınır. Bu sürenin 3 yıla kadar uzatılmasına Bakanlar Kurulu yetkilidir. (...) Kamu üretim şirketlerinde, özelleştirilmeleri halinde de geçerli olmak üzere, elektrik üretimi durdurulamaz, idari para cezası uygulanmaz.”
‘ESKİ GÜNLERE DÖNECEK’
Mart ayında yapılan bu değişikliği, Türkiye Maden-İş Yatağan Şube Başkanı Süleyman Girgin, şu sözlerle yorumladı: “Mevcut durumda üretilen enerjinin yüzde 10’u baca gazı arıtma tesisleri için kullanılıyor. Özel sektör kâr hırsıyla bundan vazgeçecek. Ve idari para cezası yaptırımı dahi olmayacak. Yatağan yeniden eski günlerine dönecek.”
NEFES ALINAMAYACAK
Mevzuattaki değişiklikle birlikte, “batan geminin malı” muamelesi gören santrallerin, alan şirketler için daha da kârlı hale getirildiğine dikkat çeken Girgin, “Geçici 8. Madde, çevre yatırımlarını yapmadığı ve gerekli çevre izinlerini almadığı gerekçesiyle hiçbir santralin işletmecisinin idari para cezasına çarptırılamayacağını ve elektrik üretiminin durdurulamayacağını söylüyor. Yani Yatağan’da hava kirliliği çocuklarımızın nefes alamadığı duruma da gelse, İdari Mahkemeler şirketin çalışmasını durduramayacak, idare şirkete ceza veremeyecek.”
Değişiklikle, eğer Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy’deki santral ve maden işçilerinin mücadelesine karşın, hükümet yine de oraları satarsa, kent yeniden zehrin içinde kalabilir. Bu sefer ise işçileri zehirleyen santraller değil, hükümetten ve sermayeden başkası olmayacak.