Mars'a gidecek gezgin nereye inecek?

2020 yılında fırlatılması planlanan ve Mars yüzeyinde yaşamın izlerini araştıracak ExoMars Gezgini’nin iniş yapabileceği bölgeler, elemeler sonucunda iki seçeneğe indirildi: Oxia Ovası ve Mawrth Vadisi... Bu iki bölge geçmişte önemli miktarda su bulundurmuş bölgeler...

bilimsoL

Mars’a inilecek bölgenin belirlenmesinde öne çıkan ilk teknik zorluk, ilgili düzlemin alçak bir bölgede olması gerekliliği. Böylece iniş sırasında uzun süre atmosferde süzülecek paraşütlü iniş sisteminin, yeterince yavaşlaması sağlanabilecek.

Ayrıca, hedeflenen 120 kilometreye 19 kilometrelik eliptik biçimli hedef iniş alanının, inişte aracı tehlikeye düşürecek özellikte yer şekilleri taşımıyor olması gerek. En basitinden, gezginin üzerinde bulunduğu yapıdan Mars yüzeyine ilk sürüşte kullanılacak eğimli platformun açılıp yerleşmesi için, inilen yüzey düzgün bir alan olmalı. Çok yüksek açılı bir eğime sahip bir bölge sorun çıkaracaktır. Platformun yüzeye dokunduğu bölgenin durağan olması ve ilgili arazide büyük kayaların bulunmaması yine önemli gereklilikler.

Adaylar arasından Oxia Ovası ilk olarak 2015 yılında belirlenmişti. Henüz detaylı incelemeler tamamlanmış değil, fakat bu bölge gerekli şartları taşıyor.

Mars üzerine çalışan bilim insanlarını, sanayicileri ve ExoMars projesinin üyelerini içeren bir grup, iki gün süren tartışmalardan sonra, daha önce önerilmiş aday bölgeler arasından, Oxia Ovası dışında, Mawrth Vadisi'ni daha detaylı incelenecek ikinci aday bölge olarak belirledi.

Son karar, fırlatmadan bir yıl kadar önce verilecek.

İki bölge de ekvatorun hemen kuzeyinde yer alıyor. Buna göre, güneyde yüksek yüzey şekilleri ile kuzeyde daha alçak yüzey şekillerini kesen vadilerin arasında bir bölgeye inilecek (Şekil 1).

Şekil 1. ExoMars Mars Gezgini’nin Mars yüzeyine inmesi ihtimal dahilinde olan bölgeler (Oxia Planum ve Mawrth Vallis) ve yüzey şekilleri görülüyor.

Oxia Ovası birçok kanalın aktığı bir bölgenin sınırında yer alıyor. Ayrıca, kil bakımından zengin, mineraller içeren, ve 3,9 milyar yıl kadar önce suyun bulunduğu bir coğrafyaya yakın bir alan Oxia Ovası. Bu bölgede bulunan minerallerin çeşitlilik olarak Mars yüzeyinde yer alan minerallerin geneli bakımından zengin bir bölge olduğu da biliniyor. Oxia Ovası bu açıdan da Mars’ın jeolojik tarihini zengin biçimde yansıtan bir bölge.

Mawrth Vadisi ise, büyük kanalların açıldığı bir bölgede bulunuyor ve Oxia’dan birkaç yüz kilometre kadar uzakta yer alıyor.  Kanalın güneyinde yer alan vadi, çeşitli jeolojik katmanlara sahip, mineral çeşitliliği zengin ve bu sebeplerle yüz milyonlarca yıl boyunca sürekli su bulundurmuş olabilecek bir bölge olduğu düşünülüyor. 

Ek olarak bu bölge, su akışı sonucu oluştuğu düşünülen çatlak biçimli damarlara sahip ve tarihsel olarak hidrotermal aktiviteye tanıklık etmiş olabilecek yapıları içeriyor. Hidrotermal aktiviteye sahip, mineralce zengin ve jeokimyasal olarak aktif bölgelerin ise dünyamızdan bildiğimiz gibi ilkel yaşam biçimlerini beslemiş olabileceği ve böylece Mars’ta yaşamın izlerini aramak için isabetli bir bölge olabileceği düşünülüyor.

Mawrth Vadisi zaman aralığı olarak kızıl gezegenin büyük bir tarihsel dönemini yüzeyinde sergilediği için, Mars’ın evrimini anlamak adına ideal bir iniş bölgesi olacaktır.

Kaynak haber: http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/ExoMars/Final_two_ExoMar...