Sentetik biyolojideki gelişmeler son yıllarda büyük yükseliş gösteriyor. Çeşitli bilimsel kaynaklarda her gün yeni bir “sentetik organ” haberiyle karşılaşmak artık olağanlaştı.

Sentetik organ çalışmalarının aşmakta en çok güçlük yaşadığı noktalardan biri, ihtiyaç duyulan oksijen ve besinin bu organlara nasıl ulaştırılacağı. Zira biyomühendislik çalışmaları ile geliştirilen organlar aynı vücudumuzdaki gibi organik yapılar ve düzgün çalışmaları organik ihtiyaçların giderilmesine bağlı. Bir dokuyu istenilen organ seviyesine getirmek kadar onun içine kapsamlı bir damar ağı örmek de önemli. Ancak bu konuda halen tam başarıya ulaşmış değiliz.

Günümüz teknolojisiyle bir dokuda damar oluşumunu başlatmak ve bunu yönlendirmek mümkün. ABD'nin Worchester Politeknik Enstitüsü’nden araştırmacılar ise meseleye bambaşka bir noktadan eğilmişler ve gerçek anlamda vücudumuzdaki gibi bir damar ağı olmayan, ancak onun kadar karmaşık ve işlevsel başka bir yapıdan faydalanmışlar: Ispanak yaprağının damarları...

Özel bir deterjan yardımıyla ıspanak yapraklarının üzerlerindeki bitki hücrelerini temizleyen araştırmacılar, arda kalan yapının üzerine önce insan damar hücrelerini (epitel) eklemiş ve damarımsı yapılar oluştuğunu görmüşler. Sonra da bu yapıya kalp kök hücrelerini eklemişler. 

İnsan damarları ile benzer boyuta sahip bu bitki-insan damarları, kalp hücrelerine ihtiyaçları olan besini sağlayarak hücreleri günlerce hayatta tutabilmiş. Bitki damarlı kalpler 21 gün boyunca atmış!

Yapılan çalışma özellikle doku yenilenmesi üzerine çalışanlara yaratıcı fikirler sunuyor. Tamamen farklı mekaniklere sahip iki canlı grubunun (bitki ve hayvan) ortak ihtiyaçları üzerinden geliştirilen çalışma sentetik damar çalışmalarında pek çok yeniliğe kapı açabilir.

Çalışmanın öne sürdüğü fikirlerden biri damar rahatsızlığı olan kalp hastalarına bir alternatif sunmak. Araştırmacılar bu çalışmayı sadece ıspanak üzerinden yürütmeyeceklerini, başka bitkilerle de imkanları genişleteceklerini belirtiyorlar.

Böyle bir çalışmanın uygulanabilir sonuçlarını almak ne kadar vakit alır bilinmez. Ancak uygulamaya geçerse, doğada bol miktarda bulunan bitki dokusunun kullanımının bu konudaki araştırmaların maliyetini ciddi biçimde düşürebileceğini söyleyebiliriz.

İlgili haber: https://www.sciencedaily.com/releases/2017/03/170322152753.htm

İlgili makale: Gershlak vd, Biomaterials, "Crossing kingdoms: Using decellularized plants as perfusable tissue engineering scaffolds", 2017; 125: 13 DOI: 10.1016/j.biomaterials.2017.02.011