Akıllı telefonla sperm kalitesini ölçmek mümkün

Yeni bir cihaz, erkeklerin sperm sayılarını evlerinde izlemelerine yardımcı oluyor.

Zeynep Ersoy - bilimsoL

Hamile kalmaya çalışan kadınlar için üreme sağlıklarını takip edebilecekleri birçok seçenek var. Çok sayıda telefon uygulamasıyla hormonlarını veya vücut sıvılarını ölçerek veya menstrüel döngülerinde nerede olduklarını tespit ederek doğurganlıklarını takip edebilirler. Fakat yine de, bir çiftin bebek sahibi olmaya çabaladığında sıklıkla gözden kaçırdıkları önemli bir etken daha bulunuyor: Erkek üreme sağlığı. 

Günümüzde, erkeklerin üreme sağlıklarını kendi başlarına takip edebilmelerini sağlayan cihazlar çok fazla değil.  Harvard Tıp Fakültesi'nden bir tıbbi mühendislik araştırmacısı olan Hadi Shafiee, çocuk sahibi olamayan çiftlerde, erkeklerden kaynaklı sağlık problemlerinin %40-60 oranında payı bulunmasına rağmen, çoğunlukla bu durumun ağırlığını taşıyanların kadınlar olduğunu belirtiyor. Doktorların, erkeklerin üreme sağlığını ölçtüğü ana yöntem, spermlerin klinik ortamda bir kap içine boşaltılması. Çoğu erkek için bu süreç rahatsız edici olabiliyor.

Shafiee, üreme sağlığı tedavisi arayan milyonlarca insanın yaşadığı rahatsızlıktan kurtulmayı amaçlayan yeni bir cihazın tasarımına katkıda bulunmuş. Cihaz bir akıllı telefona kolaylıkla takılabiliyor ve kişi cihazı kendi evinde kullanabiliyor. Bu sayede erkekler, kendi sperm sayılarını uygun ve taşınabilir bir yöntemle ölçebilecekler.

Science Translational Medicine dergisinde yayınlanan makaledeki açıklamaya göre cihazı kullanmak çok kolay. Tek yapılması gereken spermlerden küçük bir örneği tek kullanımlık bir slayda koyup, slaydı cihaza yerleştirmek. Cihaz daha sonra akıllı telefonun fotoğraf makinesini, slayttaki hareket halindeki spermleri kaydetmek, hareketliliklerini ve yoğunluğunu hesaplamak için kullanıyor. İstenirse, küçük bir tartı, genel örnek  ağırlığını da  hesaplayarak sperm kalitesinin belirlenmesine yardımcı olması için algoritmaya eklenebiliyor. Araştırmaya göre, yapılan yüzlerce test uygulamasında, bu uygulamanın eğitimsiz kullanıcılarda bile yaklaşık yüzde 98 doğrulukta sonuç verdiği gösterildi.

Bunların yanı sıra, cihazın tüm bileşenleri 5 dolardan daha düşük maliyete sahip. Bu fiyat, on binlerce dolara mal olan standart CASA sperm analizörlerini karşılayamayan küçük klinikler ve hastaneler için söz konusu cihazı çekici bir seçenek haline getiriyor. Çünkü bu klinikler, standart analizörleri bulunduramadıklarından, normalde son derece yanlış sonuçlar verebilecek manuel sperm analizi yapmak zorunda kalıyorlar.

Uygulama, sperm testini daha uygun maliyetli ve erişilebilir kılmakla kalmayıp, aynı zamanda daha rahat bir hale getiriyor. Fakat bu yöntem, yine de henüz klinik bir sperm testinin yerine geçecek düzeyde gelişmiş değil. Çünkü cihaz sadece üreme sağlığını etkileyen iki etkeni ölçüyor: sperm sayısı ve hareketliliği. Yalnızca mesleki bir muayenenin ortaya koyabileceği kırmızı veya beyaz kan hücrelerinin varlığı gibi üreme sağlığını etkileyen pek çok etkenin bulunduğu da unutulmamalı.

Bu uygulama piyasadaki ilk akıllı telefon temelli sperm testi değil: YO Home Sperm Testi, Ocak ayında FDA tarafından onaylanmıştı. Bu test de benzer bir mekanizma ile, akıllı telefon kamerası aracılığıyla sperm örneklerini kaydedip analiz eden bir algoritma kullanarak çalışıyor. Fakat, YO'nun aksine Shafiee, cihazının Dünya Sağlık Örgütü tarafından tanımlanan ve dünya çapında kullanılan halihazırda kurulmuş olan parametrelere dayanarak sperm kalitesini hesapladığını belirtiyor.

Kaynak haber:

“Now You Can Measure Male Fertility With a Smartphone App” http://www.smithsonianmag.com/science-nature/now-you-can-measure-male-fe...