Balıkçılar genellikle popülasyondaki büyük boyutlu bireyleri avlarlar. Bu zamanla balıklarda evrimsel olarak küçülmeye yol açmakla kalmaz, aynı zamanda balık popülasyonlarının değişen ortamlara uyumunu kolaylaştıran doğal çesitliligini de olumsuz olarak etkiler. Kısmen Finlandiya Akademisi tarafından finanse edilen yeni bir çalışmada zebra balıklarındaki doğal özellik çeşitliliğinin kaybı endişe verici bir şekilde gözlemlendi.
Balıkçılar tarafından büyük bireylerin yoğun sekilde avlanması, yönsel (ya da yönlü) seçilime yol açarak, balıklarda küçük vücut boyutlarına doğru evrim doğurabilir. Ayrıca, balıkçılık bireyler arasındaki boy ve büyüme çeşitliliğini de azaltabilir. Oysa ki çesitlilik, bir popülasyonun değişen çevre koşullarına ve yıkıcı felaketlere karşı dayanıklı olmasını sağlar.
Örneğin, ortamda kullanılabilir kaynak azsa, yavaş büyüyen bireyler hayatta kalırken, hızlı büyüyen bireyler aç kalacaktır. Bu nedenle, farklı hızlarda büyüyen bireylerden oluşan popülasyonlar değişen ortamlara daha iyi uyum sağlarlar.
Turku Üniversitesi (UTU), Helsinki Üniversitesi (HY), Åbo Akademi Üniversitesi (AA) ve Leibniz Tatlısu Ekoloji ve İç Su Ürünleri Enstitüsü (IGB) ile işbirliği içinde uluslararası bir ekip tarafından yürütülen deneysel çalışmada, boyut seçici balıkçılığın vücut büyüklüğü çeşitliliğine etkisi üzerinde duruldu.
Deneyde laboratuvarda yetiştirilen zebrabalığı popülasyonlarından 5 nesil boyunca büyük balıklar toplandı (küçük boy için seçilim). Daha sonra, 6 nesil boyunca balık toplama durduruldu. İki de alternatif paralel deney yapıldı: Birinde büyük değil küçük balıklar toplandı (büyük boy için seçilim), diğerinde ise balıklar rastgele toplandı (seçilim yok).
Araştırmacılar, büyük balıkların toplandığı durumlarda, iki farklı zaman arasında zebra balığı popülasyonlarının vücut boyutu çeşitliliğinde önemli farklılıklar buldu.
Büyük balığın toplandığı popülasyonlarda, küçüklerin toplanıp büyük balıkların korunduğu popülasyonlara göre daha az boyut çeşitliliğine rastlandı. Bu ilginç bir sonuçtu, çünkü iki durumda da seçilim uygulanmıştı, ama birinde çeşitlilik daha fazla etkilenmişti.
Makalede, bu ilginç sonuçtan yola çıkarak, büyük balıkların küçüklere göre daha fazla boyut çeşitliliği taşıdığı tahmin ediliyor. Çalışmanın araştırmacılarından Anna Kuparinen’e göre bu sonuç çeşitliliğin biyolojik dinamikler açısından önemini vurguluyor. Yani büyük balıkları kaybetmek, küçükleri kaybetmekten daha tehlikeli olabilir.
Balıkçılık nedeniyle azalmış boyut çeşitliliği, sömürülen balık stoklarının geri kazanımını ciddi bir şekilde etkileyebilir. Popülasyonların çevresel değişimlerden ve avlanmadan daha çabuk etkilenmesine ve evrimsel toparlanmanın hızının azalmasına neden olur. Bu çalışma, sürdürülebilir balıkçılık yönetiminin, balık stoğunun sayısını değil, aynı zamanda stoğun boyut çeşitliliğini de kontrol etmesi gerekliliğini gösteriyor.
İlgili haber: http://phys.org/news/2016-09-fishing-erodes-natural-size-variation.html?...
Ilgili makale: Uusi-Heikkilä vd, 2016, Biyology Letters, "Altered trait variability in response to size-selective mortality", http://rsbl.royalsocietypublishing.org/content/12/9/20160584