Hani, eski sokakların, caddelerin adları vardır ya, Muvakkithane Caddesi gibi, Şeyh Filanca Sokağı, Molla Falanca Sokağı gibi...
Orda bir muvakkithane vardır bir zamanlar, saatin yaygın olmadığı çağlarda güneşe göre zamanı saptayıp bildiren... Cadde de adını o muvakkithaneden almıştır. O çağlar, şeyhlerin, mollaların çağlarıdır. Vakit deyince de, akla namaz vakitlerinden başka vakit gelmeyen çağlar... Demiş ya Mustafa Kemal, “Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler memleketi olamaz,” diye… İşte daha o sözü söylemeden ve bizi o tehlikeye karşı yalnız bırakıp gitmeden önceki... O varken çoktan kapandı sandığımız ve Cumhuriyet kurulana değin içinde mışıl mışıl uyuduğumuz o eski çağlar... (Sanki şimdi uyanık mıyız!)
Filan sokakta, tükürüğü kuvvetli bir molla mı oturuyor? Sokak, adını ondan alır:
Molla Filanca Sokağı.
Başka bir sokakta nefesi kuvvetli bir şeyh mi var? O sokağın adı da Şeyh Falanca Sokağı’dır.
Asmalımescit, Namazgâh, Türbedar, Evliya Filanca... gibi yer adları da öyle...
Bir de o çağların işlerinin yoğunlaştığı yerleri gösteren adlar var:
Okmeydanı... Nişangâh... Defterdar.. Şehremini..
* * *
Toplumca tersine dönmüş yürüyüşümüzün yönünü bir daha döndürüp ileriye çevirmeyi başaramazsak, bu yer adlarındaki türbeler, evliyalar, şeyhler parlatılıp parlatılıp bir bir hortlatılacağı gibi, yerlerine yenileri de eklenecek.
Yeşil Cübbeli Muharrem Hoca Sokağı... Dört Hanımlı Şeyh Hacıyatmaz Efendi Caddesi... Yedi Haremli Salyalı Süleyman Molla Mahallesi... Kurban Deresi... Kanlısu Deresi... Mesafeli Satıcı İnternetçi Molla Muammer Caddesi... Erkek İmam-Hatip Üniversitesi Yerleşkesi... Kadın Aşçılık ve Kadın Terziliği Üniversitesi... Harem Yönetimi Kadın Meslek Yüksekokulu... Hanımlar Mescidi Yolu… İmam Şefaat Efendi İzdivaç Camisi Sokağı… (Yani eski, pardon, yeni Evlendirme Memurluğu. Adını imamından almış.) Helal Seks Shop Noktası… Helal Pornocu Atıfet Hocahanımefendi Sokağı…
* * *
Köy Enstitülerinin yerleri, ören yerleridir şimdi. Bugünün birçok büyük tiyatro ustasının, yazarın, şairin yetiştiği Halkevlerinin ise, yerleri de yok oldu. Son kalanlardan birini yıktırmak istemeyenlerin üzerine TOMA’lar sürüldü, kimyasal silahlar sıkıldı daha geçenlerde.
Türk tıp fakültelerinden yetişen hekimlerin yerine yurtdışından hekim getirtebilmek için kaç yıldır uğraş veriyor işbirlikçi mollalarımız. Yıkım suçunun 12 Eylül’den sonraki ilk elebaşısı, o gözlüklü işbirlikçi şişman, ithal mali müşavirleri, denetçileri, firmalarıyla birlikte getireli çeyrek yüzyılı geçti, geri püskürtemedik. Şimdi ithal doktor da getirtirler, hukukçu da.
“Eskiden burda şöyle şöyle bir şey varmış da, halk orayı öyle andığı için sokağın adı bugün de öyle anılıyor” diyeceğimiz, adı var kendi yok, yani eski dönemden kalma cadde, sokak, yer adları artık hangileri mi olacak dersiniz?..
Tiyatro Caddesi... Opera Çarşısı... Sinema Pasajı… Kültür Merkezi Sokağı... Bilim-Teknik Alanı... Rasathane Tepesi... Laboratuvar Köprüsü...
Fen Lisesi Ören Yeri... Teknik Üniversite Ören Yeri... Tıp Fakültesi Ören Yeri... Hukuk Fakültesi Ören Yeri… TRT Ören Yeri… Güzel Sanatlar Akademisi Ören Yeri… Devlet Konservatuvarı Ören Yeri… Atatürk Kültür Merkezi Ören Yeri… Türk Dil Kurumu Ören Yeri… Türk Tarih Kurumu Ören Yeri… Dil-Tarih-Coğrafya Ören Yeri…
Sümerbank Ören Yeri… Etibank Ören Yeri… Tekel Ören Yeri… Şeker Fabrikası Ören Yeri… Cam Fabrikası Ören Yeri… Kâğıt Fabrikası Ören Yeri… Tersane Ören Yeri… İstasyon Ören Yeri… Tren Yolu Ören Yeri… Vapur Hurdaları Ören Yeri… İskele Ören Yeri…
Ülke değil, ören yeri…