Rusya’da 9 Eylül’de 85 idari bölgede farklı düzeylerde yerel seçimler gerçekleşti. Bu farklı düzeyler arasında 26 bölgede belediye başkanlığı, 16 bölgede bölge meclisi ve 12 bölgenin başkentinde de belediye meclisi seçimleri vardı.
Seçimlerin en çarpıcı sonucu hükümet partisi Birleşik Rusya’nın güç kaybetmesiydi. Rusya Federasyonu Komünist Partisi’nin (RFKP) ise oylarını arttırdığı görüldü. Üç bölge meclisinde komünistler çoğunluğu elde etti.
4 bölgede belediye başkanlığı adaylarının hiçbiri yüzde elliyi geçemediği için bu bölgelerde seçim ikinci tura kaldı.
İkinci tur seçimlerin ilk düzenlendiği yer Primorski Krayı oldu. Uçsuz bucaksız Rusya topraklarının doğu ucunda küçük bir bölge. Merkezi Seçim Komisyonu başkanı Ella Pamfilova’nın 9 Eylül’ün ardından seçimlerin olağan akışında ve sorunsuz geçtiği yolundaki beyanatı* Primorya’da büyük bir gürültüyle çöktü.
Kapitalist ülkelerde seçim yolsuzluğu denen şey vakayı adiyeden, artık neredeyse haber değeri bile taşımıyor. Seçim varsa yolsuzluk var. Ancak Primorya’da yaşananlar hem yönetimin iç örgüsünün ne kadar zayıf olduğunu gösterdi; hem de toplumda yakın gelecekte daha büyük bir hareketlenme için enerjinin birikmekte olduğunu.
Primorski’de hükümet partisinin halen belediye başkanlığı görevini yürüten adayı ile RFKP adayı arasında ilk turda fark büyüktü. Yüzde 46’ya yüzde 24 gibi. Ancak ikinci turda işler değişmiş belli ki muhalif seçmenlerin tamamı komünist adayı desteklemeye karar vermişti. Oyların yüzde 95’i sayıldıktan sonra ortaya çıkan sonuç RFKP’nin yüzde 6 fark atarak seçimleri kazandığı yönündeydi. Yüzde 99 açıklandığında fark azalmıştı ama hala komünistler öndeydi. O saatten sonra farkın kapanabileceği kimsenin aklına gelmezdi. Hükümet partisinin yerel yönetimi elinde tutan çakalları dışında. Sonuçta Merkez Seçim Komisyonu’nun sayfası bir saat güncellenmedi ve güncellendiğinde artık mevcut belediye başkanı zafer kazanmış görünüyordu. Anlaşılan bir dizi yerleşimde son anda oldukça kör gözüne parmağım biçiminde bir katakulli olmuş ve oylar çalınmıştı. Hatta bir yerleşimde görevliler seçim gözlemcilerini sayımın yapıldığı odadan çıkmaya zorlamış, sonunda itfaiyeciler yangın alarmı olduğu gerekçesiyle binayı boşaltmışlardı.
İktidarın Primorya’daki yerel unsurları oturdukları koltuktan ve onun yarattığı kazançlardan vazgeçmek istemiyor, göstere göstere seçim sonuçları ile oynayarak merkezi hükümetin itibarını sarsmayı göze alıyorlardı.
İşte bu noktada Merkez Seçim Komisyonu başkanı Ella Pamfilova’nın göz yaşları** devreye giriyor. Sonuç olarak gerçek bir yetkisi olduğunu varsaymak için hiçbir nedene sahip olmadığımız Pamfilova baskılara dayanamıyor ve ekranlarda göz yaşı döküyordu. Çünkü ortadaki pisliği hükümete en az zarar verecek şekilde temizlemek ona düşmüş ve kim bilir bu arada nelere maruz kalmıştı.
Bu arada Primorya’daki insanlar sokağa döküldü ve komünist aday açlık grevine başladı. Bu kadar aptal yerine konmak bardağı taşırmıştı.
Olağan koşullarda Rusya’da seçimlerin iptal edilebilmesi için oyların en az yüzde 25’i üzerinde şaibe olması gerekir. Aksi takdirde oylar yeniden sayılır. Ancak yeniden sayım komünist adayın seçilmesi demek. Onun yerine mevcut seçim sonuçlarını geçersiz sayıp seçimi iki ay sonra yineleme kararı aldılar.
Karar Putin’in emeklilik yasa tasarısına dönük tepkileri yumuşatmak için büyük bir şovla verdiği tavizleri andırıyor. Ancak bu tavizler bir kere kötü niyeti anlamış olan emekçilerdeki tepkiyi ortadan kaldırmaya yetmedi.
Şimdi diğer bölgelerdeki ikinci tur seçimlerden korkuyorlar. Bu saatten sonra açık bir yolsuzluk da zor.
Bütün dünyada olduğu gibi Rusya’da da sermaye devletinin çivisi çıkmış durumda. Güç ve para ilişkilerinin kirlettiği bu coğrafyada çıkar şebekelerinin devletin bütünlüğünü bozucu etkilerinden kaçmak zor. Halkın siyasete yabancılaşmış, boş vermiş olmasına güveniyorlar. Ancak Rusya’da artık kendini daha açık biçimlerde ifade eden tepkiler bu güvenin çok uzun olmayan vadede boşa çıkabileceğini gösteriyor.
* Seçim rüşveti olarak seçmenlere futbol bileti dağıtılması ve genç kadınların yemeğe çıkarılması gibi saçmalıkların dışında...
** Rusya’da geçen hafta bürokratların histeri haftasıydı. Pamfilova dışında anlaşılması zor bir vaziyette olan bir başka bürokrat Ulusal Muhafız Teşkilatı başkanı Viktor Zolotov’du. Zolotov’un önceki görevi Putin’in güvenlik şefliğiydi. Putin’e yakınlığı ve onun judo ve boks partneri olması ile biliniyor. Son aylarda liberal muhalif Aleksey Navalnıy, Zolotov’u Ulusal Muhafız’ın imzaladığı kontratlar üzerinden çıkar elde etmekle suçlamıştı. Zolotov 11 Eylül’de yayınladığı video ile Navalnıy’i kendisinden “iyi, sulu bir kıyma yapmak için” düelloya davet etti. Böyle önemli bir kurumun başında olan bir kişi için akıl almaz olan bu davranışın sebebi Putin’in dış politika gündemleri yüzünden içerisi ile yeterince ilgilenememesi ile açıklanıyor. Durumun vahametini siz buradan anlayın.