İnşaat sektörünün daraldığı, ekonomik sıkıntıların arttığı 2019 yılında, kamu kaynakları inşaat patronlarına açıldı. Vergi ve zamlarla bütçe açıkları işçilerin sırtına yüklenirken, inşaatçılara kaynak yaratılmaktan geri durulmadı.
Son beş yılda kamu, 100 milyon lira üzeri toplam 327.8 milyar liralık ihale verdi. Bunun yüzde 50’sini 20 şirket aldı. Cengiz-Limak-Mapa-Kolin-Kalyon’un payı ise yüzde 24 oldu.
2019 yılında dağıtılan ihalelerin çoğunluğunu ise Türkiye Varlık Fonu’nun ortak olduğu İstanbul Finans Merkezi’nin yeni müteahhitleri aldı.
100 MİLYON TL ÜZERİ İHALE ALAN 300 ŞİRKET
Türkiye'nin En Büyük İnşaat Şirketleri (ENR) her yıl olduğu gibi bu yılda Türkiye’de kamu kurumlarının açtığı inşaat ihalelerini alan 300 şirketin listesini yayımladı. Liste, son beş yılda verilen 100 milyon lira ve üzeri büyüklükteki ihaleleri kapsıyor. 2014-2019 yılları arasında imzalanan sözleşme sayısı 761’i buluyor. Sözleşmelerin parasal değeri ise 327 milyar 800 milyon lira. 2014-2018 arasında 737 ihale yapılmış, değeri de 295 milyar 321 milyon lira.
10 ŞİRKET TÜM PASTANIN YÜZDE 36'SINI ALIYOR
100 milyon liranın üzerinde değere sahip kamu inşaat ihalelerinde 10 şirketin tüm pastanın yüzde 36’sını alması dikkat çekiyor. İlk 20 şirket ise neredeyse ihale tutarının yarısına sahip. AKP'ye yakınlığıyla bilinen şirketler Kolin-Cengiz-Kalyon-Limak-Makyol ise ülkenin en büyük ihalelerinin dörtte birine sahip.
LİSTENİN İLK BEŞİ ŞAŞIRTMADI
İlk sıralar AKP iktidarı döneminde parlamış Kalyon, Kolin, Cengiz ve Makyol inşaatın. Peşi sıra IC İçtaş, Özgün, Gülermak, Özaltın İnşaat geliyor.
SON BEŞ YILDA EN FAZLA İHALE ALAN 20 ŞİRKET
2019 yılında ihale alanlarda önemli değişiklikler göze çarpıyor. 2019 yılında en fazla ihale alanlar şöyle sıralanıyor:
2019 YILINDA EN ÇOK İHALE ALANLAR
2013’ten beri kamudan 100 milyon lira üzerinde büyük inşaat ihalesi almamış, ama krizin derinleştiği 2019 yılında ilk kez bu meblağın üzerinde ihale alan şirketlerin tamamını kapsıyor:
İLK KEZ LİSTEYE GİRENLER
İLK KEZ LİSTEYE GİRENLERİ TANIYALIM
İtalyan Salini Impregilo genelde AKP yandaşı şirketlerin boy gösterdiği inşaat ihalelerinin ilk sürprizi. İtalyan inşaatçının Türkiye’de daha önce enerji başta olmak üzere yatırımları bulunuyor. Bu yıl aldığı ihale ise TCDD’nin açtığı Halkalı-Kapıkule Demiryolu Projesi’nin Çerkezköy-Kapıkule kesimi. 523 milyon euroluk ihaleyi Kolin ile beraber aldı. Şirketin ayrıca konkordato ilan eden Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün ortağı İtalyan Astaldi’den, bu köprünün hisselerini almak istediği de iddia ediliyor.
İSTANBUL FİNANS MERKEZİNİN KURTARICILARI
2019’un esas öne çıkan isimleri ise Kolin ve Kalyon’dan sonra üst sıralarda yer bulan ve her biri 1 milyar lira ve üzeri ihale alan şirketler.
Yapı ve Yapı, ASL, Güryapı, Mustafa Ekşi ve Siyahkalem... Bu şirketlerin adını en son iktidarın en büyük ısrarlarından birisi olan İstanbul’da bir finans merkezinin kurulması başlığında duyduk. Ali Ağaoğlu buranın önde gelen müteahhitlerindendi. Ancak krizden dolayı bitiremedi ve AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başında olduğu Türkiye Varlık Fonu, finans merkezi inşaatlarına ortak oldu. Varlık Fonu, Hazine üzerinden dışarıdan borçlandı ve inşaatlara yatırım yapıp Ağaoğlu ile beraber bazı müteahhitleri kurtardı. Ardından Emlak Konut GYO, üç inşaat ortaklığı ile yeni sözleşme imzaladı. Bunlar şöyleydi: Siyahkalem-Mustafa Ekşi ortaklığı ile 1.1 milyar lira; Güryapı-Yapı ve Yapı ile 1.8 milyar lira; ASL ile 719 milyon lira.
ASL İnşaat, eski AKP milletvekili Abdülkadir Kart’a ait. Emlak Konut ve TOKİ’den aldığı ihalelerle tanınıyor. Yapı ve Yapı de yine aynı şekilde iktidarın en yakınındakilerden. Etiler Polis Meslek Yüksekokulu arazisindeki proje ile gündeme gelmişti.
Mustafa Ekşi de en son ‘Millet Bahçeleri’ ihalelerinde boy gösterdi.
Hepsi yıllardır kamu ve belediye ihaleleriyle büyüyen bu şirketlerle ilgili haberlerin çoğuna, şirketleri ifşa ettiği için erişim engelleme getirildi.
ENR’nin açıkladığı tam listeye buradan ulaşabilirsiniz.