Bugün açılacak olan ve İstanbul’da yaşayanlara bir “çözüm”, bir “müjde” olarak sunulan Avrasya Tüneli, gerçekten bir çözüm mü, yoksa yeni bir sorun mu?

Ulaşım uzmanları, bilimin merceğinden değerlendirdiklerinde, Avrasya Tüneli’ni “boşa harcanmış emek ve para” olarak değerlendiriyor.

Avrasya Tüneli’nin beraberinde yeni sorunlar getireceğini savunan uzmanlar, bu projenin işletmeci açısından kârlı ve rantabl, ancak kamu yararı açısından sorun ve külfet olduğunu öne sürüyor.

Yıllardır İstanbul’un ulaşım ve trafik sorunları üzerinde çalışan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Ergün’le Avrasya Tüneli’ni konuştuk.

Avrasya Tüneli bugün açılıyor. Bu tünelin, çevresini ve tarihi yarımadayı olumsuz etkileyeceği yönünde ciddi kaygılar, görüşler var. Ulaşım konusunda uzman bir akademisyen olarak bu konuda neler söylersiniz? 

Avrasya Tüneli trafiğe çözüm mü? Çözüm gibi görünmüyor, çünkü toplu ulaşımı değil bireysel araç kullanımını teşvik eden bir yönü var bu tünelin. Çünkü Avrasya Tüneli'ni otomobiller ve minibüsler kullanabilecek. Toplu ulaşım araçları kullanamayacak. Yani bireysel araç kullanımını özendiren bir tünel bu. Neden çözüm değil? Çünkü tarihi yarımada çevresinde trafiği artırıyor. Çok artırıyor. Yıllık 25 milyon araç geçişi öngörülüyor. Ben tarihi yarımadada danışmanlık da yaptım Büyükşehir'e... O zaman da söyledim. Partiküller nedeniyle, oradaki tarihi eserlerin hepsi simsiyah olacak. Ayrıca karşıya çok kısa sürede geçileceği için, tarihi yarımada ve çevresindeki yoğunluk bir felaket olacak. Aksaray kavşağı, Kumkapı bölgesinde müthiş bir yoğunluk olacak. Ataköy sahilindeki yapılaşma ve Kazlıçeşme'nin yakınlarının da imara açıldığını düşünecek olursak, felaket bir yoğunluk yaşanacak. 

O halde Avrasya Tüneli'nin taşıdığı yolcu oranı ile yarattığı trafik arasında da mütenasip olmayan bir oransızlık söz konusu o halde...

Tabii ki... Devlet, Avrasya Tüneli'ni işletecek firmaya günde 68 bin 500 araç geçiş garantisi vermiş. Özel otomobillerde ortalama bir buçuk olduğu var sayılır. 102 bin civarında insanın geçişi gerçekleşecek. Bu rakam, toplu taşımayla kıyaslanmaz. Oraya raylı bir sistem konulsaydı, kat kat fazla insan taşınacaktı. Avrasya Tüneli, özel otomobil kullanımını daha da artıran bir etken olacak. 

"Bu bir çözüm değil, yeni bir sorun yaratıyor" anlamına mı geliyor?

O bölgedeki trafik sıkışıklığını çolk artıracak. Karşıya geçiş kısaldığı için herkes o bölgeyi kullanmak isteyecek ve bu durum, o bölgenin kaldıramayacağı bir yoğunluğa sahne olacak. 

Avrasya Tüneli bir sorunu çözmüyorsa, kime yarayacak bu proje?

Avrasya Tüneli'ni işleten firmaya yarar. Trafik ve ulaşım sorununu çözen bir proje değil, yeni sorunlar yaratan bir proje şu anki haliyle. Avrasya Tüneli, işletecek firma için rantabl ama kamu yararı açısından rantabl bir proje değil. Bakın 3. köprüyü açtılar, trafiği çözebildiler mi? Çözemediler. 3. köprüyü kimse kullanmaz, çok fazla kilometre yapması gerekir. Burayı herkes kullanır, kullandığı için de tarihi yarımadanın trafiği felç olacaktır. O nedenle yıllardır söylediğimiz şudur: İstanbul’un ulaşım ve trafiğini çözecek olan, her yere ulaşabilen ve en az 600 kilometrelik metrodur. Yerin altından giden gerçek bir metro. 3. köprü de, Avrasya Tüneli de sorunu çözecek yatırımlar değil.

İstanbul’a yeni bir sorun mu Avrasya Tüneli?

Şimdi Zeytinburnu bölgesinde yeni imara açılan yerler var. Kazlıçeşme’de ve Ataköy’de yeni imara açılan yerler olacak. Anadolu tarafından Anadolu Finans Merkezi inşaatı, Maltepe-Kartal-Pendik hattındaki yoğun yapılaşma var. Felaket bir trafik yoğunluğu oluşacak. Avrasya Tüneli, mesafeyi kısaltacağı için talep alacak. Talep alması demek, bölgedeki trafik sıkışıklığının, yoğunluğunun felaket derecede artması demek. Eminönü-Fatih bölgesi, Bakırköy sahil kesiminin kilitlenmesi demek. Büyük trafik problemleri yaşanacak.

Çözüm ne peki? İstanbul’un trafik ve ulaşım sorununu çözecek reçete ne?

İstanbul’un ulaşım ve trafik sorununu karayolu üzerinden çözmenin imkan ve ihtimali yok. Yeraltı ulaşımı dışında İzstanbul’un çözümü kalmadı. Monaray, havaray falan da çözüm değil. Yer altından giden raylı sistem, yani metronun büyütülmesi. 1997’de İTÜ olarak İstanbul ulaşım ana planını yaptığımızda da 600 kilometre yer altından raylı sistem önermiştik. Şimdi 130 kilometre maalesef. Metro ağ bazında her yere gitmedikten sonra, trafik sorunu çözülmez. Bu Avrasya Tüneli, 3. köprü gibi yatırımlar, boşuna harcanan emek ve para demek.