MEB Şubat 2015’te, “Faaliyet Raporu 2014”ü yayımlamış. Bu raporda, “bakanlığın bütçesine ilişkin uygulama sonuçlarına ve performans hedeflerinin gerçekleşme durumlarına” yer verilmiş! MEB’in, eğitim kurumlarında okuyan öğrencilerle, eğitim-öğretim süreçleriyle ve yaptığı sınavlarla ilgili işleri faaliyetten saymadığı anlaşılıyor, raporda, bu konularda tek satır bilgi bulunmuyor.
Bakan raporu, “Bakanlığımız çalışmaları hakkında bilgi sahibi olmak isteyen tüm paydaşlarımız için güvenilir bir kaynak olma niteliği taşımaktadır” diyerek sunuyor. Sonra da, çalışma alanlarının, “özel öğretimin eğitim sistemi içerisindeki payının artırılması; hayat boyu öğrenmenin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması; kurumsal kapasitenin geliştirilmesi; etkin bir denetim ve rehberlik sisteminin oluşturulması; eğitimde AB'ye uyum ve uluslararası iş birliğinin sağlanması” olduğunu açıklıyor. Ancak raporda, laf kalabalığı dışında, dişe dokunur bilgiler pek yer almıyor. Bu arada raporda, “demokrasi kültürüne sahip, insan haklarına saygılı, ruhî, bedenî, zihnî yönden sağlıklı; çevreye duyarlı, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda hayata hazırlanan bireyler” yetiştirilmesinden de söz ediliyor. Kuran kurslarıyla, din dersleriyle, 5. sınıftan başlayan imam hatiplerle ve sayısı bir milyonu aşan imam hatipli öğrenciyle, okullarda öğrencilere “cihat” şuurunu ya da Sünni-Hanefi değerleri aşılayacak projelerle demokrasi kültürüne sahip, insan haklarına saygılı öğrenci yetiştirilmesi imkansız olsa da, bakanın sunum yazısının sonunda, “2023 hedefi”nden söz etmesi, her şeyi açıklıyor.
Raporun ilk sayfalarında, “Tablolar” başlığıyla verilen listede, metin içindeki 27 tablonun numaraları, adları ve bulundukları sayfa numaraları veriliyor. Ancak bu listede, metin içinde 90-105 sayfalarında yer alan ve 28’den 67’ye kadar numaralanmış tablolar ile 105-110 sayfalarında bulunan ve daha önceki sayfalarda yer alan 35 tabloyu özetleyen 5,5 sayfalık tablo, nedense yer almıyor! Bu durum, raporun ne denli ciddi(!) ve bakanın dediği gibi “güvenilir bir kaynak” olduğunu gösteriyor.
Raporun “Genel Bilgiler” adlı ilk bölümünde, bakanlıkla ilgili bilgiler, “A. Misyon ve Vizyon; B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar, C. İdareye İlişkin Bilgiler” alt başlıklarıyla derlenmiş bulunuyor. İdareye ilişkin bilgiler de, “1. Fiziksel Yapı, 2. Örgüt Yapısı, 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar, 4. İnsan Kaynakları, 5. Sunulan Hizmetler, 6. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi, 7. Denetim Sonuçları” alt başlıklarıyla veriliyor. İnsan kaynaklarıyla ilgili olan bilgilerden, bakanlığın 2012 yılında 56.234 bin öğretmen ataması yapmışken, 2013’te 41.689 ve 2014’te de 51.067 öğretmen atadığı anlaşılıyor. Ancak öğrenci artışına ve o yıllarda aşağı yukarı aynı sayıda öğretmenin emekli olmasına karşın atama sayısının neden 2012’nin epey gerisinde kaldığı anlaşılamıyor! Rapordaki sayısal verilerden kıdemli öğretmenlerin sayısının az olduğu görülüyorsa da, bu öğretmenlerin neden yaş haddinden emekli olmayı beklemeden sistemden ayrıldıkları açıklanmıyor.
Raporun “Amaç ve Hedefler” adlı ikinci bölümünde, bakanlığın 2010-2014 stratejik planında yer alan amaç ve hedefler tekrar edilip 10. kalkınma planda yer alan ifadeler “temel politikalar ve öncelikler” alt başlığında özetleniyor.
“Faaliyetlere İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler” adlı üçüncü bölümünü, raporu hazırlayanların bile anlamadığı görülüyor. Bu bölümün “Mali Uygulamalar” kısmında, “Bakanlığımız personelin maaş ve özlük haklarına ilişkin giderlerinde kullanılmak üzere “01 Personel Giderleri” harcama kalemine 38.261.980.610 TL ödenek verilmiş yıl içinde yapılan aktarmalarla yıl sonu ödeneği 29.328.958.486,30 TL olmuştur. Bu harcama kaleminden yıl sonu itibarı ile 8.910.854.352,06 TL ödenek üstü olmak üzere 38.239.812.838,36 TL gider gerçekleşmiştir” deniyor. Bu açıklamadan bir sayfa sonra, “3. Bütçede Meydana Gelen Sapmanın Nedeni” başlığı altında aynı konunun açıklamasına yer verilse de, bu açıklamayı anlamak da mümkün olmuyor!
Bu bölümün “Performans Bilgileri” kısmında, performans hedeflerini, ilgili faaliyetleri ve birim adını içeren ve “Faaliyet Gerçekleştirme Tablosu” denen 18 tabloya yer verilip tabloların altında da ikinci bölümde belirtilen hedefler hakkında ilgili birimlerin yaptıkları özetleniyor. Ancak bu tablolardaki performans hedeflerini ve faaliyetleri anlamak, 2010-2014 strateji planını bilmeyenler için zor oluyor. Ayrıca bu 18 tablo, raporun başlarında yer alan “Tablolar” listesinde bulunmuyor!
Üçünce bölümde, bakanlıkta yürütülen projelerle ilgili bilgiler bulunuyor. Pek çok projede bu bilgiler, projenin ne olduğunu açıklamakla sınırlı kalıyor, proje uygulamalarıyla ilgili ayrıntılı bilgileri içermiyor. “SENNET Projesi (Specil Education Needs network)” ve “e-Twinning Projesi” gibi projelere neden İngilizce ad verildiği anlaşılamıyor. “ITEC (Katılımcı Sınıf İçin Yenilikçi Teknolojikler Projesi)” başlığında olduğu gibi proje başlıklarının kısaltılmış hali, anlaşılmaz bir şekilde İngilizce veriliyor. Örneğin ITEC’in hangi İngilizce sözcüklerin kısaltması olduğunu merak ediyorsanız, raporun başlarında yer alan “Kısaltmalar” sayfasına bakıyorsunuz, sayfa alfabetik sırada yazılmadığı için, ITEC kısaltmasına o sayfada yer verilmediğini anlamak kolay olmuyor. Bazı proje başlıklarında, bu örnekte olduğu gibi kısaltma ilgili başlığın açık yazılımından önce verilirken, “Uluslararası Bilgisayar ve Bilgi Teknolojileri Okuryazarlığı Projesi (ICILS)” başlığında olduğu gibi, bazı kısaltmalara ilgili başlığın açık yazılımından sonra yer veriliyor! Bu arada, iki farklı proje başlığında da, “Geleceğin Kan bağışçılarının Kazanımı (IPA)” ve “Eğitimde Cinsiyet Eşitliğinin Desteklenmesi Projesi (IPA)” aynı “IPA” kısaltmasının kullanıldığı görülüyor!
Raporun, “Kurumsal Kapasitenin Değerlendirilmesi” başlıklı dördüncü bölümün “Üstünlükler” başlığını taşıyan kısmında, sistemin güçlü yanı olarak yer verilen ifadelerden birinin, “Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı çalışanlarının eğitim düzeylerinin yüksek olması,” dikkat çekiyor!
Esasında son bölümün “Zayıflıklar” başlığını taşıyan kısmında, sistemin zayıf yanlarını açıklayan ifadeler arasında bulunan, “Eğitim planlamalarının kısa dönemli yapılması ve sık sık değişiklik yapılması” ifadesi, MEB’in ciddiyet düzeyinin itirafı oluyor.