6 Şubat 2023 tarihinde, ülkemiz, eşine az rastlanır bir felaketle karşı karşıya kaldı. Önce, merkezi Kahramanmaraş olan 7,7 büyüklüğünde bir deprem gerçekleşti. Ardından, onu 7,6 büyüklüğünde ayrı bir deprem takip etti. Depremler, çok geniş bir alanı etkilemekle birlikte, en büyük şiddetini 10 ilimizde gösterdi. Böylesi bir felaket karşısında, koordinasyon, denetim, değerlendirme ve operasyon faaliyetlerini yürütmek ve yönetmekle görevli olan, İçişleri Bakanlığına bağlı AFAD sınıfta kaldı.
AFAD neden depremzedenin ihtiyacını karşılamıyor?
“Türkiye Tek Yürek Kampanyası” kapsamında toplanan bağışların AFAD adına açılan hesaplarda değerlendirileceği kaydedilmişti. AFAD’a ayrılan bütçe, depremzedeler için ne kadar kullanılıyor sorusuna yanıt aranırken, AFAD'ın depremzedeler ve deprem bölgesi için kullanacağı bütçe ödeneğinin kullanılmadığı ortaya çıktı. 661 milyar liraya çıkartılan bütçenin kasım ayı itibarıyla toplam harcaması sadece 216 milyar lira olmuş yani yüzde 30’u bile harcanmamış.
TBMM Genel Kurulu’nda Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı bütçesi konuşulurken söz alan CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, bütçe gerçekleştirmelerinde rekorun Milli Saraylar İdari Başkanlığı’nda olduğunu belirterek başlangıç ödeneğine göre en az gerçekleşen ödeneğe sahip idarenin AFAD olduğunu açıkladı. Bakırcıoğlu, “Ne diyordu Cumhurbaşkanı? Bir yılda 650 bin konut inşa edeceğiz. Sonra ne dedi? Yıl bitmeden, 46 bin deprem konutunu teslim etmeyi planlıyoruz. Geriye kalan 600 bin konut ne olacak? AFAD; hala deprem yaralarını sarmak için verilen bütçe ödeneğini kullanmamış” ifadelerini kullandı.
'445 milyar lira ödenek duruyor, depremzedeler bu kışı da çadırda geçirmek zorunda'
Binlerce depremzede yurttaşın problemleri çözülmezken, AFAD’ın deprem yaralarını sarmak için verilen bütçe ödeneğinin sadece yüzde 30’unu bile harcayamaması tepki çekti. AFAD’ın depremzedeler için harcamadığı ödeneğin katbekat fazlası saray tarafından harcanmış.
Bakırlıoğlu durumu şöyle anlattı:
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle birlikte Mili Saraylar TBMM'den alınmış saraya bağlanmıştı. Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı, 2022 yılı kesin hesabına baktığımızda başlangıç ödeneğinin 277 milyon lira olduğunu ancak yıl sonunda gerçeklenen harcamaların 1 milyar 357 milyon lira olduğunu görmekteyiz. Benzer durum 2023 bütçesinde de olmuş. 670 milyon lira olan başlangıç ödeneği olan başkanlığın harcaması kasım ayında 2 milyar 133 milyon lirayı bulmuş. Yani bütçe gerçekleşme oranı yüzde 318, rekor milli saraylarda. Başlangıç ödeneğine göre en az gerçekleşmenin olduğu idare ise AFAD.
AFAD'ın 8 milyar lira olan başlangıç ödeneği yaşanılan deprem sonrası ek bütçe ile 490 milyar liraya, ek ödeneklerle birlikte 661 milyar liraya çıkartılmış ancak kasım ayı itibarıyla AFAD'ın toplam harcaması sadece 216 milyar lira. Şimdi düşünün büyük bir deprem olmuş. On binlerce yurttaşımızı bu depremde kaybetmişiz. 100 milyar doların üzerinde bir maddi kayıp var.
Bu sebeple 1 trilyon liralık bir ek bütçe çıkartılmış ve bu bütçenin aslan payı depremin yaralarını sarması için AFAD'a ayrılmış ancak yıl sonu gelmiş olmasına rağmen bütçe gerçekleşmesi yüzde 32'de kalmış. Yani AFAD'ın kullanabileceği 445 milyar liralık bir ödenek bulunmakta.”
Depremzedeler su, elektrik, ısınma, barınma sorunlarıyla boğuşuyor
Depremzedeler hala konteynerlarda kalırken elektrik, su, ısınma gibi temel ihtiyaçları giderilmiyor. Örneğin, Osmaniye'de depremzedelerin kaldığı konteynerlerde yaşanan elektrik kesintileri, depremzedeleri soğukta bıraktı. Tek ısınma olanağı elektrikli ısıtıcı olan aileler kış ortasında çaresiz kaldı. Konuya dair soL'a konuşan depremzedeler binlerce insanın yaşadığı konteyner kentin kışı nasıl geçireceği konusunda endişeleri olduğunu belirtti.
Bir başka örnek, Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesindeki içme suyu depremzedelere 'Yeter artık' dedirtti. Geçtiğimiz ay meydana gelen aşırı yağışların ardından musluklardan çamurlu su aktı. Konuya dair soL'a ulaşan depremzedeler yaşanan sorunların devam ettiğini ve musluklardan akan sularla ellerini dahi yıkamaktan çekindiklerini ifade etmişti.
Depremzedeler kamuoyundaki "depremzedelerin sorunları çözüldü" kanısına tepkili ve öyle olmadığını belirtiyor. Yaşadıkları sorunları anlattıkları başka bir haberde, "Şov yaptıkları konteyner kent ayrı, sorunların yaşandığı konteyner kent ayrı" ifadelerini kullanmıştı.
