Asgari ücrete 2022 yılında yüksek enflasyon sonucu ikinci zam yapılmak 'zorunda' kalınmıştı. 2023 yılı asgari ücret tartışmaları da bu zamla birlikte başlamış oldu. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun toplanmasına çok az bir süre kaldı.
Açlık sınırının 8 bin liraya, yoksulluk sınırının ise 24 bin liraya ulaştığı şu zamanlarda, söz konusu Tespit Komisyonu'nda işçileri temsilen sadece hükümete yakınlığı ile bilinen Türk-İş bulunuyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplanmadan önce işçilerin, patronların ve kamuoyunun beklentilerini tespit etmek üzere araştırma başlattığını duyurmuştu.
Araştırma sonucundan çıkan rakamlar Asgari Ücret Tespit Komisyonu'na da sunulacak. Aralık ayında toplanacak Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda Türk-İş, TİSK ve hükümet temsilcilerinden bulunan 15 kişi yer alırken, komisyon Aralık ayının sonuna kadar 4 toplantı gerçekleştirecek.
Tarih belli oldu
Asgari ücret 2023 zammının belli olacağı Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantı tarihi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantılarının Aralık ayının ilk haftasında başlayacağını söyleyen Bakan Bilgin "talebin üzerinde bir büyümeyi gerçekleştirdiğimiz zaman enflasyona karşı ekonomik büyümeyi bir silah olarak kullanabiliriz. Asgari ücretin, 5500 lira olmasının nedeni enflasyona karşı duyarlı olduğumuzu göstermek içindi. Asgari ücreti belirlemede enflasyon etkisini geriletecek bir uygulama gerçekleştireceğiz. Aralık ayının ilk haftasında komisyonu toplayacağız. Tüm emekçiler enflasyon karşısında korunacak." dedi.
Nebati'den enflasyon vurgusu
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati katıldığı bir televizyon programında asgari ücret hakkında yeni açıklamalarda bulundu.
Nebati "2002 yılından bugüne kadar asgari ücretliler enflasyona ezdirilmedi. Bu yıl da enflasyon hedefimiz bu kadar değildi. Memur maaşları zaten 6 ayda bir güncelleniyor. Asgari ücretteki artış gelecek yılın enflasyon hedeflerine göre belirleniyor. Bu yıl enflasyon, hedeflerimizin üzerinde çıktığı için Temmuz ayında tekrar güncellemeye gittik. Şimdiye kadar asgari ücretliler enflasyona ezdirilmedi ve bu yıl da aynı şekilde bir artış olacak. Asgari ücretteki artış enflasyonun üzerinde olacak." ifadelerini kullandı.
'Asgari ücreti şimdi konuşmanın ne faydası var?'
Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Güvenlik ve Savunma İşçileri Sendikası'nın (Güvenlik-İş) Ankara'da düzenlenen 4. Olağan Kongresi'nde konuştu.
Atalay, Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantılarının 5 ay öncesinden asgari ücretin tartışılmasından rahatsız olduğunu, kendisinin bu yüzden hiç konuşmadığını söyledi.
Atalay şöyle devam etti:
"6 ay kala, 5 ay kala asgari ücret konuşulur mu? Umut mu satacağız? Emek mi satacağız? 5 ay kala herkes konuşuyor, yetkili yetkisiz. Konuşmanın ne faydası var? Konuşunca ne oluyor biliyor musunuz? Zalim işverenler, satıcılar, üreticiler var. Asgari ücret lafı çıktığı zaman zam yapmaya devam ediyorlar. İktidar muhalefet fark etmez, asgari ücret konuşulduğu zaman yumurtaya, peynire, ete, süte zam devam ediyor. Ağzımı açmıyorum. Asgari ücreti, görüşmeler başladığı zaman çıkıp konuşurum. Şimdi niye konuşayım?"
Patronlar konuştu
Komisyonda patronları temsil edecek Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Başkanı Özgür Burak Akkol, hem işçi hem patronları gözetecek “dengeli asgari ücret” çağrısı yaptı.
Akkol, şöyle konuştu.
“Biz yine elimizi taşın altına koyacağız. Yine üçlü imza ile bu süreci sonuçlandırmak istiyoruz. İşçilerimizin, işçi sendikalarımızın, işçi konfederasyonlarının memnun olmadığı, işletmelerimizde huzursuzluğun olduğu bir durumu arzu etmiyoruz. Bununla birlikte işverenlerin ağır maliyetler altında ezildiği bir durumu da istemiyoruz. Dengeli bir asgari ücret konusunda yine hem işçi konfederasyonlarımızla hem devletimizle çalışmaya gayret göstereceğiz."
'Yüzde 20-25 oranında artması beklenebilir'
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç "Kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 80 – 87 civarında olursa buradan 8 – 13 puanlık bir fark ortaya çıkacak. Baz etkisinden dolayı yılın ikinci yarısındaki enflasyon ise yüzde 11 – 16 arasında gerçekleşecek. Normalde 3 – 5 puan olması gereken refah payının, seçim yılı dolayısıyla bu yıl daha fazla olması kaçınılmaz. Bu durumda ise asgari ücretin en az yüzde 20 – 25 oranında artması beklenebilir" diye yazdı.
Asgari ücrette yeni model iddiası
Yeni Asır gazetesi yazarı Faruk Erdem asgari ücrete yeni bir model getirileceğini öne sürdü ve detaylarına yer verdi:
"Birincisi asgari ücret artışlarını bir eşel mobil sistemi ile belli periyotlarla yapmak. Burada ilk ihtimal üçer aylık dönemler olarak görünüyor. Ancak bunun pratikte zorluğu da ortada. İkinci ve en kuvvetli ihtimal ise geçmiş dönemde olduğu gibi yılda iki kez asgari ücret belirlemek. Böylece memur ve emeklilerde olduğu gibi asgari ücrette de Ocak ve Temmuz aylarında oluşacak 6 aylık enflasyon da dikkate alınarak iki ayrı artış yapmak mümkün olabilecek.
Bu durumda Ocak ayında belirlenen asgari ücretin yıl içinde alım gücünün düşmesi önlenmiş, çalışanların gelirleri korunmuş olacak.Burada istihdamın korunması ve işverenlerin de desteklenmesi adına vergide olduğu gibi bir prim teşvikinin de gelmesi söz konusu olabilecek.
Bu alternatifler asgari ücret tespit komisyonunun masasında olacak."
4 ayda yüzde 11'e yaklaştı
Tespit komisyonu Kasım ayı enflasyon oranını da dikkate alarak artışa gidecek. Yani 5 aylık enflasyon artış oranı asgari ücrette büyük önem arz edecek.
TÜFE (Yıllık % Değişim) TÜFE (Aylık % Değişim)
10-2022 85,51 3,54
09-2022 83,45 3,08
08-2022 80,21 1,46
07-2022 79,60 2,37
2023 yeni asgari ücret ne kadar olacak?
Net asgari ücret geçen yılın tamamında aynı olurken bu yılın ilk 6 ayında 4,253 TL, ikinci 6 ayında 5,500 TL olarak uygulandı. Bu durumda aylık ortalama net asgari ücret 4,876.5 TL oldu.
Resmi enflasyonu düşük gösterdiği eleştirilerine konu olan TÜİK'in açıkladığı enflasyon oranı ve bunun biraz üzerinde bir oranla, asgari ücretin 7,500 - 8,000 TL arasında bir rakam olmasının beklendiği belirtiliyor.
Asgari ücretin net 7 bin 500 TL olması için yüzde 36,5 artması gerekiyor.