ABD Başkanı Donald Trump’ın seçildiği süreçten bu yana dillendirdiği "korumacı" ticaret politikaları, “geleneksel müttefikleriyle” yaşadığı gerilimler ve medyaya yansıyan söylemlerdeki “sertliğin” aksine sermaye için yaşamsal olan mevcut ilişkiler bir şekilde korunmaya devam ediyor. Trump’ın daha önce “tarihin en kötü anlaşması” sözleriyle tartışmaya açtığı Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA) 1994 yılından bu yana yürürlükteydi. Yeniden müzakereye açılan anlaşmanın “daha adil” olmasını istediğini iddia eden ABD Başkanı, dün Meksika ile NAFTA’yı yenileme konusunda uzlaştıklarını duyurdu. Anlaşmanın bir diğer tarafı Kanada ile görüşmelerin de derhal başlayacağı bildirildi.
TEHDİT, YAPTIRIM, EK TARİFELER...
Mevcut anlaşmayı feshetmek isteyen Trump, Kanada ile devam eden müzakereler sonucunda yeni bir anlaşmaya varmak istediğini ifade ederken tarafları tehdit etmeyi de ihmal etmedi:
“Öyle ya da böyle Kanada ile anlaşmamız bulunuyor. Ya otomobilde yeni tarifeler ya da yeni anlaşma için görüşmeler olacak. Açıkçası otomobilde yeni tarifelere gitmek daha kolay bir yol olurdu ancak Kanada için diğer yol belki de daha iyi olur.”
Meksika için de henüz görevi devralmamış yeni Cumhurbaşkanı Manuel López Obrador’un, selefinin kabul ettiği şartları onaylamama ihtimali bulunuyor.
ONLAR ORTAK BİZ PAZAR
Yine de ABD, Meksika ve Kanada arasındaki ticaret engellerini büyük ölçüde kaldıran 24 yıllık NAFTA’dan neden vazgeçildiği tek başına liderlerin söylemlerinden anlaşılmıyor. ABD’li firmaların “biz serbest onlar pazar” mantığıyla hareket ettiği komşularından Meksika ise ucuz emekgücüyle sermayenin iştahını kabartıyor.
OTOMOTİV KİLİT SEKTÖR
Trump’ın NAFTA adıyla anılmayacağını duyurduğu yeni anlaşma otomobil parçası üretiminin yüzde 75'inin ABD ve Meksika'da yapılmasını öngörüyor. Bu oran daha önce yüzde 62,5 idi. NAFTA olarak adlandırılmasa da Meksika ile varılan anlaşma da otomotiv sanayi, tarım, işçi sendikaları ve dijital ekonomi gibi alanlara dair kapsamlı hükümler içeriyor ve ABD’li şirketlerin Meksika’da tarifesiz bir biçimde faaliyet göstermesini sağlıyor.
Bugün ABD’ye giden Kanada Dışişleri Bakanı ile devam edecek müzakereler, anlaşmanın üçlü bir hale getirilmesini amaçlıyor. Üç ülke arasında entegre biçimde sürdürülen üretimin, tedarik zinciri ağının ve devasa boyutlara varan ticaretin aksamaması için üçlü bir anlaşmaya varılması zorunlu gibi duruyor. Örneğin Meksika ve Kanada’da fabrikaları bulunan General Motors ve Ford gibi ABD’li otomobil tekellerinin yanısıra ABD’li diğer otomobil üreticileri de pek çok parçanın ithalatını buradan sağlıyor.
Ticaret hacmi 1 trilyon dolardan fazla olan NAFTA’nın “revizyonu” haberlerinin ardından Meksika Pesosu değer kazanırken, ABD hisseleri de yükselişe geçti.
TÜRKİYE İÇİN 'MODEL' ANLAŞMA
ABD medyası Meksika'yla varılan 16 yıllık yeni anlaşmanın ABD’nin ekonomik ve siyasi gerilimlerinin sürdürdüğü diğer ülkeler için de “model” olabileceğini gündeme getiriyor. ABD ile Türkiye arasında yaşanan kriz sürecinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşen ABD’li senatörler de basına verdikleri demeçlerde hükümetin yaptırım politikalarını desteklemelerine rağmen Türkiye'yle yeni bir serbest ticaret anlaşmasını savunmuşlardı.
