Hindistan Seçimleri

Hindistan'da seçimler 16 Nisan 2009'da başladı 16 Mayıs'ta sonuçlanacak. Bu gecikme, 714 milyonluk bir seçmen kitlesinin tahminen üçte ikisinin katılacağı beş aşamalı bir seçim sisteminin güçlükleriyle ilgili... 800000 sandık, onları denetleyen dört milyon sandık görevlisi, iki milyonu aşkın güvenlik personeli söz konusudur. Hindistan, federal bir devlet olduğu için hem ulusal parlamento (Lok Sabha), hem de 14 eyaletin meclisleri ve yerel yönetimler yenilenecek.

Ana yarışma, ülke çapında örgütlü iki büyük parti arasında. Biraz zorlama bir benzetmeyle bunlardan biri olan Kongre Partisi (Hindistan'da sadece "Kongre" olarak bilinir) Türkiye'nin CHP'sini ikincisi olan Bharatiya Janata Partisi (BJP) ise AKP'yi andırıyor. Kongre, Hindistan'ın kuruluş felsefesinde ve anayasasında büyük önem taşıyan laik geleneğin sürdürücüsüdür. Planlı, karma, korumacı kalkınma stratejisini oluşturan ve uzun yıllar bu politikaları sürdüren parti Kongre'dir. 1980 sonrasında neoliberal rüzgârlara da kısmen ayak uydurmuştur.

BJP ise, biraz AKP gibi "dinci" bir partidir ancak Hindu inançlarının topluma egemen olmasının Hindistan'ın anayasal sistemindeki ve kamu yönetimindeki laik gelenekleri değiştirmenin mücadelesini simgeleyen partidir. Hindistan'da bir milyara yaklaşan toplam nüfusun büyük çoğunluğu Hindu'dur ve BJP, Müslüman-Hindu gerilimine katkı yaparak bu gerilimin siyasi meyvelerini derleyerek Hindistan'ın ikinci büyük siyasi partisi haline gelmiş 1999-2004 yıllarında diğer sağcı, dinci partilerle kurduğu (ve Ulusal Demokratik İttifak -UDİ- adını taşıyan) bir koalisyonla ülkeyi yönetmiştir. Kongre'nin plancı-müdahaleci geleneğinin mirasını taşımadığı için (yine AKP gibi) neoliberal reçetelere fazlasıyla itibar etmiş dünya ekonomisinin canlanma konjonktürünün de katkısıyla gerçekleşen yüzde 5.5'lik büyüme hızını, allayıp-pullayıp "Hindistan parlıyor" sloganına dönüştürmüş yine de 2004 seçimlerini yitirmiştir.

2004 seçimlerinde birinci parti olan Kongre ise, komünist, sol ve bazı yerel partilerle birlikte oluşturduğu Birleşik İlerici İttifak (Bİİ) tarafından desteklenerek ülkeyi beş yıl kesintisiz olarak yönetti. Bu beş yıl içinde yüzde 8.5 oranında bir büyüme hızı gerçekleşti parlamentodaki komünistlerin girişimi ve çabaları sonunda kırsal bölgelerde istihdamı güvence altına alan etkili bir program kabul edildi sermaye hareketleri üzerindeki denetim sürdürüldüğü için döviz kuru hedeflenebildi ve dış açıklar sınırlı kaldı. Hindistan, böylece, kriz ortamına güçlü bir konumda girdi. Ne var ki, 2008'de hükümetin ABD ile imzaladığı nükleer işbirliği anlaşmasını protesto eden komünistlerin desteğinin çekilmesi sonunda, Bİİ ittifakı (en azından şimdilik) son bulmuştur.

***

16 Nisan'da başlayan seçimler bu ortamda yapılıyor. Soldaki ve sağdaki iki büyük cephe (Bİİ ve UDİ) dağılmış durumdadır ancak, seçim sonrasında yeniden oluşabilirler. Kongre ve BJP dışında tüm Hindistan'ı kapsama iddiasındaki siyasi hareketlerin en önemlisini komünistler temsil ediyor. "Marksist" Hindistan Komünist Partisi, yani HKP(M), uzun süreden beri Batı Bengal ve Kerala'da, ve son yıllarda daha küçük bir eyalette (Tripura'da) yönetimdedir. 2004 seçimlerinde 554 üyeli ulusal mecliste Kongre 145, Komünist partiler ve yakın müttefikleri ise 62 milletvekili ile temsil edilmiştir.

Kongre, BJP ve komünist partiler dışında, kast sisteminin en alt ("dokunulmazlar") katmanını temsil iddiasıyla seçimlere giren iddialı bir parti daha var. Bu partinin başkanı olan Bayan Mayawati, şu anda Hindistan'ın en büyük eyaleti olan Uttar Pradeş'in de başbakanıdır. Komünistlerden, Mayawati'den, diğer sol ve yerel partilerden oluşacak bir "Üçüncü Cephe"nin (HKP-M'nin Genel Sekreteri P.Karat'ın ifadesiyle "hem Kongre'yi, hem de BJP'yi dışlayan seçeneğin") seçim sonrasında Hindistan'ı yönetmeye aday olabileceğinden söz ediliyor.

Sermaye çevreleri, parlamento çoğunluğunu Üçüncü Cephe'ye veya Kongre, komünistler ve diğer solculardan oluşan yeni bir Bİİ'ye verebilecek seçim sonuçlarından fena halde ürküyorlar. Tehdit de ediyorlar: "Bu tür bir parlamento, Borsa'yı derhal yüzde 30 oranında çökertecektir." Hindu fanatizmini bir miktar törpülemiş bir BJP'yi yeğledikleri belli oluyor. Ne var ki, BJP'nin bugünkü lideri olan 82 yaşındaki Advani, (AKP liderinin aksine)"yumuşadım gömlek değiştirdim" mesajını vermiyor tam aksine, partisinin aşırı dinci kanadını temsil ediyor.

***

Kapitalist dünyada geleneksel komünist hareketin önemli ağırlık taşıdığı iki ülkeden biri Güney Afrika, diğeri Hindistan'dır. 16 Mayısta sonuçlanacak Hint seçimlerini en azından bu nedenlerle izlememiz öğretici olacaktır.