Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nin (NHKM) “Açık Mektup”uyla gündeme gelen sansür konusunda görüşünü almak üzere, şairin “Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim” adlı romanının Yapı Kredi Yayınları (YKY) editörü Güven Turan’a ulaştık.
Turan, son baskısı Ağustos 2017’de YKY tarafından yayımlanan kitaba editör olarak katkısının daha önce Memet Fuat’ın yayıma hazırladığı metnin aynen basılması için çalışmak olduğunu söyledi.
Romanda pek çok yerde Nâzım’ın “komünistim” ifadesinin yerine “emekçiyim” ifadesinin kullanılmasıyla ilgili olarak “sansür” tanımlamasını kabul etmeyen Turan, şairin aynı yayınevi tarafından basılan şiirlerinde “komünist” sözcüğünün her yerde geçtiğini belirterek “Biz komünist kelimesini yasaklayacak olsak onları kaldırırdık. Bize verilen metin oydu, o metni yayımladık. O zaman öbür metinleri bilmiyorduk” diye konuştu.
'SANSÜR MESELESİ YOK'
“Herhangi bir sansür meselesi yok. Bunu Yapı Kredi de yapmadı” ifadesini kullanan Turan, eserlerin YKY’den önce Adam Yayınları ve De Yayınevi tarafından yapılan baskılarda da aynı şekilde yayımlandığını söyledi.
Geçmişte Nâzım’ın bütünüyle yasaklanmaması için Memet Fuat’ın bazı bölümleri çıkartıp yerine üç nokta (…) koymayı tercih ettiğini ve bunu da yazdığını belirten Turan, 90’dan sonraki baskılarda, çıkartılan bölümlerin büyük kısmının yerine konulduğunu kaydetti.
'NÂZIM HEP YAZDIKLARINI DEĞİŞTİRİRDİ'
Nâzım Hikmet’in her seferinde kendi yazdıklarını değiştiren biri olduğunu ifade eden Turan, “Elyazısıyla yapılmış, çok değiştirilmiş metinler ve şiirler var. Dolayısıyla burada basılan, elde bulunan metnin ya da kitabın baskısı. O dönem elde bulunan. Yani bu bilmem nerede bulunan, bilmem ne yazmasında böyle geçiyordu, siz böyle basmadınız... ‘O yazma bizde yoktu’ denebilir” diye konuştu.
Kendilerinin bazı yerlerde daha önce çıkartılmış bölümleri de eklediklerini kaydeden Turan “Daha doğrusu Memet Fuat eklemişti, biz de kabul etmiştik” dedi.
Önceki yayınevlerinin metinleriyle YKY’nin bastığı metinleri karşılaştırmadan “YKY sansür yaptı” demenin haksızlık olduğu görüşünü savunan Turan; Memet Fuat dönemindeki yasal koşullar değiştikten sonra, şairin eserlerinin neden hâlâ aynı şekilde yayımlandığı sorusunuysa “Biz Memet Fuat’a çok güveniyorduk” diye yanıtladı.
ŞİİRLER İÇİN ELEŞTİREL BASKI
Turan, NHKM’nin yaptığı açıklama ve konuyla ilgili makaleleri kast ederek “O yazılar çıkmadan evvel başlattığımız bir çalışma vardı. Önceliği biz şiirlere vermeyi düşünüyorduk. Çünkü çok yeni bir takım belgeler çıktı. Elimize çok güvenilir, başka metinler geçti. Ve biz bir eleştirel baskı; yani bütün yapılan işleri işaret eden, dergilerde çıkmışsa dergilerde çıkmış olduğunu da gösteren bir eleştirel baskı, notlu bir baskı için çalışmaya başlamıştık zaten” dedi.
Şiirlerden önce “Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim” romanının yeniden basımının öne alınmasınıysa şöyle açıkladı: “Bütün o eldeki malzemenin tek tek bütün şiirlerde kontrol edilip notlanması ve yazılması, hazırlanması -şiirlerin miktarını da düşünürseniz- çok vakit alacak bir iş. Dolayısıyla bu çok daha kolaydı ve buradan başlandı. Hemen yayına hazırlanabildi yani.”
Güven Turan ayrıca “Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim”in yayınevi tarafından düzeltmelerle birlikte yeniden yapılacağı açıklanan baskısında editör olarak yer almadığını, şu anda YKY’deki görevinin yabancı yayınların yayın danışmanlığı olduğunu kaydetti.
