Patronların kârlarını artırmak ve tüketimi özendirmek için kullandıkları "Efsane Kasım" adıyla yapılan göstermelik indirimler başladı.
Çoğu indirimin kandırmaca olduğu bu dönem sektörde çalışan emekçiler için de ağır işyükü ve baskı anlamına geliyor.
"Her ne kadar aynı gemideyiz, efsaneyiz" söylemleri, işe giriş hediyeleri, "happy hour"lar ile üstü örtülmek istense de "Efsane Kasım"lar emekçilerine kara günler yaşatıyor.
Neredeyse her gün mesaiye kalan çalışanların ödenmeyen mesai ücretleri bu günlerde artıyor.
Patronların Ensesindeyiz Bilişim Emekçileri Dayanışma Ağı da bir açıklama yaparak "Daha fazla mesai ve çalışma koşullarından kaynaklı psikolojik rahatsızlıkların çoğaldığı kara ve yalnız günlerle baş başa kalıyoruz" dedi.
"Yıllardır halkımıza güzel bir gün olarak sunulan ‘Efsane Cuma’, ‘Beklenen Cuma’, ‘Kara Cuma’, ‘Efsane Kasım’ için çalışan emekçilere ise emek sömürüsü ve hak kayıplarından başka bir şey sunulmuyor" denilen açıklamada, patronların bu dönemde artan zenginliklerine işaret edildi.
Açıklama şöyle:
"Artık yeter! Patronlar her yeni kampanyayla ceplerini doldururken bizleri sokmaya çalıştıkları karanlıklara mahkum değiliz.
Patronların Ensesindeyiz Bilişim Emekçileri Dayanışma Ağı olarak bir araya geldiğimizde kara cumaları aydınlığa çevirebileceğimizi biliyoruz.
Sen de bu günlerde yaşadığın tüm hukuksuzlukları, baskıyı ihbar et! İhbar et ki birlik olalım, sömürüye karşı birlikte mücadele edelim!"
‘Efsane Cuma’, ‘Beklenen Cuma’, ‘Kara Cuma’, ‘Efsane Kasım’
Orijinal adıyla “Black Friday” yılın belirli bir döneminde süper indirimler, reklamlar ile insanları etki altına alıp talebi büyütmek için 1940 yılında Amerikan perakende patronlarının buldukları bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Bu günlerde patronlar ellerindeki stokların yenilenmesini istiyor.
‘Efsane Cuma’, ‘Beklenen Cuma’, ‘Kara Cuma’, ‘Efsane Kasım’ gibi isimlerle perakendenin de ötesinde e-ticaret sektöründe önümüze çıkıyor. Pandemi ile birlikte e-ticaret’in etkinliği arttı.
e-Ticaret'se IT çalışanları ve pek çok emekçi açısından fazla mesainin zirve yaptığı zamanlar.
Kasım ayında e-ticaret artıyor
Türkiye’de e-Ticaret sektörü, 2023 yılında önemli bir büyüme kaydetti. Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, e-Ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 115,15 artarak 1,85 trilyon TL’ye ulaştı. İşlem sayısı ise yüzde 22,25 artışla 5,87 milyar adede yükseldi.
E-ticaret'in genel ticaret hacmine oranı 2019 yılında yüzde 10,1 iken, 2023 yılında yüzde 20,3’e yükseldi. Ayrıca, e-ticaretin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki payı yüzde 6,8’e ulaştı.
2023 yılında işlem hacmi olarak en yoğun dönem, kampanyaların etkisiyle Kasım ayı oluyor.
Kasım ayında e-ticaret hacmi, yıl genelindeki aylık ortalamaların yüzde 50 üstünde seyrederek en yüksek işlem yapılan günler ise 11 Kasım ve 24 Kasım oluyor.
2024 yılı Türkiye e-ticaret sektörü beklentilerine göre sektör, yüksek büyüme oranlarıyla dikkat çekiyor. E-ticaret hacminin 2,3 ila 2,5 trilyon TL arasında bir değere ulaşması beklenirken, işlem sayısının ise 7 milyar seviyesine erişeceği tahmin ediliyor. Bu büyüme oranları, sektörün toplam ticaret hacmindeki oranını yüzde 22 ile yüzde 24 arasına çıkaracak ve Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki payını yüzde 7,5 ile yüzde 8 seviyelerine yükseltecek.
'Tek dedikleri hızlı ol'
Özellikle kargo, çağrı merkezi, mağaza-reyon görevlileri, internet satış-pazarlama çalışanları için çekilmez bir hal alan bu süreci emekçiler soL Haber'e anlatmıştı.
"Yorgunluktan aileyle vakit geçiremiyorsun. Sosyal hayatın bitiyor, dinlenemiyorsun" diyen emekçiler bu dönemde 12-16 saat çalıştıklarını vurgulamıştı. Bir emekçi yoğun çalışma temposunu şöyle anlatmıştı:
"Tabii ki işlerin yetişmediği de oluyordu. 'Hızlı ol' tek dedikleri buydu.
Daha önemlisi bu yoğun günleri eski elemanları bezdirmek için kullanmaları. Yani uzun süre orada çalışan işçilere daha fazla iş yüklüyorlardı. Bunu işten kendi isteği ile çıksınlar diye yapıyorlardı.
Kısacası bizim için gerçekten Kara Cuma’ydı."
Kara Cuma’dan önce ürünlerin stoklandığını söyleyen çalışanlar, "Kara Cuma patronların oyunu aslında. Patronlar elindeki stoku boşaltmaya daha fazla kâr elde etmeye çalışıyor" diyerek durumu şöyle anlatmıştı:
"Mesela bir televizyonun önceki fiyatı 1000 lira ise bu 1200 lira olarak gösteriliyor. Yani aslında indirim diye bir şey yok. Yalan söylüyorlar."
Yurtdışında da durum farklı değil. Geçen yıl Amazon'un Avrupa’da tedarik merkezlerinde çalışanlar, ücret dahil, çalışma şartlarını protesto etmek için "Kara Cuma” yoğunluğunda greve gitmişti.
