7 Haziran günü, işçi kadınların hak mücadelelerine dair önemli bir yıl dönümü.
1968 yılının Haziran’ı, İngiltere’nin en güçlü fabrikalarından Ford’u ters köşeye yatıran bir kadın direnişine tanıklık etti: Dikiş makinelerinin başındaki işçi kadınlar, eşit işe eşit ücret talebi ile şalteri indirdiler. Aynı işi yapan erkek işçilerin aldığı ücretin yüzde 85’ini alan kadınların ücretleri, grevin ardından yüzde 92’ye kadar yükselirken, bu kazanımı 1970 yılında İngiltere’de “Eşit Ücret Yasası” nın çıkarılması takip etti.
1968 yılında, Londra’nın doğusundaki Dagenham bölgesinde bulunan Ford fabrikasında, yaklaşık beş bin işçi çalışıyordu. İçlerinden, araba koltuklarının döşemelerini diken yalnızca 187 kadın, eşit işe eşit ücret mücadelesinin önemli kazanımlarından birini sağlayacak mücadeleye öncülük edeceklerinden habersiz, Ford’un karşısına dikildi.
Vasıfsız statüde çalıştırılan kadınlar, aynı işi yaparak ancak yarı-kalifiye statüde çalışan erkek işçilerin ücretlerinin yüzde 85’ine denk gelen daha düşük ücretle çalıştırılıyordu. Aynı işi yapan erkek işçilerle aynı statüde ve aynı ücretle çalışmayı talep eden kadınların isteği reddedilince, kadınlar greve çıktı. Üç hafta kadar süren grev, Ford’un bir başka bölgede bulunan Halewood fabrikasındaki kadınların da katılımı ile büyüdü.
'SADECE' DİKİŞÇİ BİR AVUÇ KADIN
Kadınları düşük ücretle çalıştırmayı hak gören ve onları kolay yönetilebilir olarak düşünen büyük patronun kar hırsı kendisine pahalıya mal oldu. Mücadele tecrübesi olmayan, sendikadan ancak bireysel destek alabilen ancak kararlı, gücüne ve mücadelesinin haklılığına inanan kadınlar, o yıllarda bütçesi Hindistan’dan daha büyük, çok uluslu şirket Ford’u dize getirdi..
İşçi kadınların grevi, bir süre sonra arabaları koltuksuz satma noktasına gelen Ford’un üretimini durdurdu. Dikişçi kadınların emeğinin araba üretimindeki öneminin büyüklüğü tartışması ise böylelikle son buldu. Kadınların ücretleri, aynı işi yapan erkeklere oranla yüzde 92’ye kadar yükselirken, grevin üzerinden geçen iki yılın ardından İngiltere’de “Eşit Ücret Yasası” çıktı.
(Greve giden kadınların bu yıl yayınlanan fotoğrafı)
1968 yılında, Ford Dagenham fabrikasında çalışan işçi kadınların grevi, 2010 yılında vizyona giren, “Made in Dagenham” isimli -türkçeye adı “Kadının Fendi” olarak çevrilen- film sonrasında sıklıklıkla hatırlandı.
Grevin üzerinden neredeyse elli yıl geçmişken, kadınların yaşadıkları ücret eşitsizlikleri farklı ülkelerde farklı şiddetlerde devam ediyor. İşçi kadınların kazanacakları haklar ise şalterin üzerindeki ellerinden göz kırpıyor.
