Dört yıl önce büyük beklentiler ve “demokrasinin kazandığı” sevinciyle iktidara gelen kravatsız lider Çipras, SYRIZA’nın sağcı ANEL ile birlikte kurduğu koalisyon hükümetinin başına geçmişti.
O Hükümet, karşı çıkacağını söylemesine rağmen kredi sağlayıcıların baskısına dayanamayıp ülkeyi üçüncü kurtarma paketi ile birlikte AB-AB Merkez Bankası ve IMF’den oluşan troykanın eline teslim etti. Peş peşe özelleştirmeler ve kemer sıkma politikalarıyla Yunanistanlı emekçiler için kara günlerin devamı geldi.
Kurtarma paketinin sona ermesini sağlayan anlaşma günü taktığı kravat Çipras’ı ve hükümetini başarısız seçim sonucundan koruyamadı. Sene başında Yunanistan ve şimdiki adıyla Kuzey Makedonya arasında isim konusunda anlaşma sağlayan Prespa Anlaşması’nı protesto eden sağcı ortak ANEL hükümetten ayrıldı. Mayıs ayında yapılan Avrupa Parlamentosu (AP) ve yerel seçim sonuçları ise SYRIZA’nın ciddi bir gerileme yaşadığını gösterdi. Yenilginin ardından “Bu sonuçları beklemiyorduk” diyen Çipras zaman kaybetmeden erken seçim çağrısı yaptı.
İKTİDAR EL DEĞİŞTİRECEK, PEKİ NE DEĞİŞECEK?
Seçim sonuçları için tahminler oy oranlarının son seçimlere benzer olacağına işaret ediyor. 26 Mayıs’ta yapılan AP seçimlerinde Yeni Demokrasi oyların %33’ünü almış ve 13 yerel yönetim bölgesinin 12’sini kazanmıştı. Pazar günü Yeni Demokrasi'nin yine birinci parti olarak çıkması ve parlamenter çoğunluğu sağlayarak tek başına iktidar olmayı başaracak bir oy alması muhtemel görünüyor.
Böylece krizin zirve yaptığı günlerde Yeni Demokrasi’den SYRIZA ve ANEL’e el değiştiren iktidar tekrar Yeni Demokrasi’ye geçmiş olacak. Tahminler seçim barajının %3 olduğu Yunanistan’da altı partinin parlamentoya girebileceğini gösteriyor. 2015’te üçüncü memorandum için yapılan referandumdan hayır çıkmasına rağmen hükümetten istifa eden Maliye Bakanı Yanis Varufakis’in Diem25 (Avrupa’da Demokrasi Hareketi) adlı partisi, kendisine AP vekilliği sağladı ama bu seçimde barajı geçemeyecek gibi görünüyor. Kariyerine bu süre içinde İngiliz İşçi Partisi lideri Corbyn’in danışmanlığı ve Macron destekçiliğini de sığdıran Varufakis, SYRIZA’ya tepki duyan kesimlerden oy almayı hedeflese de hiçbir uzun vadeli bağımsız politikaya sahip değil.
Financial Times’ta yapılan bir yoruma göre, Çipras aslında üçüncü kurtarma paketinin bittiği, “kravatını taktığı” sıralarda, yani geçen ağustos-eylül aylarında ülkeyi seçime götürmeyi planlıyordu. Ancak Atina yakınında çıkan feci orman yangını karşısında gösterilen basiretsizlik nedeniyle ertelemek zorunda kaldı.
İktidar adayı Yeni Demokrasi’nin programı, bir merkez sağ parti için tipik maddelerden ve popülist vaatlerden oluşuyor. Bir yanda “Aile, kilise ve millet” değerlerinin korunması, göçmen akışına karşı sıkı önlemler, diğer yanda vergilerin düşürülmesi, kamu sektöründe artan özelleştirmeler ve ülkeye daha fazla yabancı yatırım çekilmesi için kreditörlerle pazarlık. Çipras’ı Eylül’ü beklemeden erken seçime çekmiş nedenlerden biri de muhalefetteyken, iktidarda olsa kendisinin de yapacağı şüphesiz olan bazı işlere, örneğin daha fazla özelleştirme, çalışma sürelerinin uzaması gibi adımlara karşı çıkarak örselenmiş popülaritesini yeniden kazanma hedefi olabilir.
UMUT İÇİN DAHA GÜÇLÜ KOMÜNİST PARTİ
İktidarın düzenin sürdürücülüğünü üstlenmekte birbirlerinden anlamlı bir farkı olmayan iki parti arasında gidip gelmesi ise Yunan halkının kronikleşen sorunlarına çözümsüzlükten başka bir şey getirmiyor. SYRIZA’nın son dönemde aldığı asgari ücretin yükseltilmesi gibi bazı önlemler reel ücretlere yansımadığı ve halkın günlük hayatına dokunmadığı için karşılık bulmadı. Yunanistan’da 2010’dan bu yana 350-400 bin arasında gencin ülkeyi terk ettiği belirtiliyor. Ülke genç işsizliğinde %26.8 oranıyla İtalya’nın ardından AB içinde ikinci sırada geliyor. Bu durum bir yandan da daha fazla gencin faşizan ideolojilere kendini yakın hissetmesiyle sonuçlanıyor. Ekatimerini gazetesinin haberine göre 17-24 yaş arası gençlerin %13’ü AP seçimlerinde neonazı Altın Şafak partisine oy vermiş. Avrupa Sol Partisi üyesi SYRIZA’nın güya soldan yana bir söylem kullanıp nihayetinde ülkeyi daha büyük çıkmaza sürüklemiş olması, gençler arasında sol değerlerin saygınlığını yitirmesine de yol açmış durumda.
Öte yandan seçim çalışmalarını büyük bir tempo ile sürdüren Yunanistan Komünist Partisi ise, parlamentoya girmesi beklenen tüm partilerin memorandumları onlaylamış partiler olduğunu, sadece YKP’nin buna karşı çıktığını hatırlatarak, halk düşmanı bir hükümetin halkın sorunlarını çözmeyeceğini ifade ediyor. Ülkenin daha fazla ABD ve NATO planlarına dahil edilmemesi, bölgede yayılan enerji savaşlarının faturasının halka kesilmemesi için belirleyici olanın sadece seçimlerde birinci ve ikinci gelen parti arasındaki oy farkı olmayacağını, sandıklar kapandıktan sonra halkın gücünün ne kadar olacağının çok daha kritik olduğunu vurguluyor.
Dün de Atina’da her yaştan, her sektörden işçinin, işsizlerin, emeklilerin, sanatçıların katıldığı binlerce kişilik mitingde, halkın direnişini ve karşı saldırısını büyütmek, umudunu güçlendirmek için güçlü bir YKP çağrısı yapıldı. YKP Genel Sekreteri Dimitris Kutsumbas, “Oyların bir defaya mahsus partiler için değil, kararlı bir şekilde halkın umudunu canlı tutacak tek seçenek olan YKP’nin güçlenmesi için verilmesi gerektiğini” söyledi. Görünen o ki 7 Temmuz Yunanistan’da bir sorgulama günü olacak. Ancak YKP’nin de işaret ettiği gibi 8 Temmuz, sermaye için kartların yeniden karılacağı, emekçi halk içinse mücadelenin büyüyeceği yeni bir dönemin başlangıcı olacak.