Paola Scarnati, Archivio Audiovisivo del Movimento Operaio e Democratico’nun (Aamod) üyelerinden biri. Aamod, İtalyan Komunist Partisi’nin (Pci) audio-vizüel belleği. Bu tarihi arşiv, Pci’ye yakın çizgide bir yapım şirketi olan Unitelefilm’le doğuyor. Pci’nin güttüğü siyasi propaganda sinemayı, özellikle de belgesel sinemayı temel alıyordu. İtalyan Komunist Partisi’ne bağlı federasyonlar ve sendikalar, o dönemde siyasi konularda belgesel ve propaganda filmleri çekiyordu.
Pci, Vietnam’la dayanışma konusuna önem veren bir partiydi. Bu yönde Vietnam’da olan bitenleri anlatabilmek, İtalyan vatandaşlarını bu konuda bilgilendirmek ve bilinçlendirmek amacıyla siemadan sıkça yararlanılmıştı. Bu çercevede İtalyan belgeselcilerin yanı sıra Vietnamlı yönetmenlerin ülkelerinde çekip Pci’ye ilettikleri yapımlar, tarihin bir dönemine ışık tutuyordu. Zaman içinde dünyanın sıcak bölgelerinde çekilen siyasi içerikli belgeseller, Pci’nin görsel belleğini oluşturan kapsamlı bir arşiv oluşturdu.
Alternatif siyasi tarih
Ancak Unitelefilm özelleştirilince bu yapım şirketinde çalışan bir grup aydın ve yönetmen arşivin geleceğinden kaygılanarak, dünyanın birçok coğrafyasından “alternatif siyasi tarih”e ışık tutan bu belgesellerin bağımsız bir vakıf ya da dernek bünyesinde korunması gerektiğini savundu.
Unitelefilm’in eski çalışanları, Pci’nin görsel arşivindeki belgesel filmlerin çoğaltılarak yayınlanmasını planlıyordu. Enstitü üyeleri, gerek Pci gerekse sendikaların girişimiyle çekilen, Cumhuriyet dönemi İtalyasındaki siyasi ve sendikal oluşumlar, işçi sınıfı, gençlik hareketleri ve üretim merkezlerine ışık tutan yapımların genç kuşaklara tanıtılmasını öngörüyordu.
1988 yılına kadar Pci’nin belgesel sinema arşivine sahip çıkan derneğe başkanlık eden Cesare Zavattini, bu görsel birikimin geçmişten çok güncel bir arşiv niteliği taşıdığına vurgu yapıyor. Siyasi belgesellerden propaganda filmlerine kadar uzanan bu arşivi oluşturan filmlerin tozlu raflarda kaderine terk edilmesi yerine demokratik mücadelelere ışık tutabilmesi amacıyla izleyiciye gösterilmesi tasarlanıyor.
Pci’nin belgesel arşivine sahip olan dernek ,1979’da “İşçi Hareketi Tarihi Audio Vizüel Arşivi” adıyla kuruldu. 1983’de Lazio Bölgesi Yerel Yönetimi, Pci’nin belgesel arşivinin tarihi önemine işaret etti. O dönemde derneğin kurucularından Prof Carlo Bernardini, vakıflaşmak gerektiğini önerse de Bernardini’nin bu önerisi hemen gerçekleşmedi. Ancak 1985 yılında hayata geçirilebildi,
Bugün Aamod’un yöneticiliğini yürüten Ugo Adilardi, vakfın temel işlevinin Pci’nin siyasi belgesel sinema belleğini korumak olduğunu dile getiriyor. Adilardi’nin de vurguladığı gibi belleğin olmadığı bir yerde ne geçmiş ne de gelecek mümkün.
Argentina Altobelli belgeseli
Aamod’un şimdilik en büyük sorunu ödenek noksanlığı. Ekonomik krizin bütün ağırlığının hissedildiği İtalya’da kültüre ayrılacak bütçelerin sıfır noktasına ulaşması bu yöndeki çabaların önünü kesiyor. Ama Aamod, tüm güçlüklere karşın gönüllü destekçilerin enerjisiyle yol almaya devam ediyor. Projeler sayesinde küçük de olsa kaynak bulunabiliyor.Vakfın en son Devlet Arşivi’yle imzaladığı bir anlaşma, vakıf bünyesinde korunan tarihi siyasi belgesel filmlerin korunma altına alınmasını sağlıyor.
Paola Scarnati ve Ugo Adilardi’nin aktardığı bir başka proje, arşiv malzemesinden hareketle çekilen yeni bir belgesel. Bu belgeselin öznesi, 20. yüzyılın başında yaşayan, İşçi Federasyonuna başkanlık eden, siyasi açıdan önemli bir role sahip Argentina Altobelli. Bir grup genç kısa film yönetmeni ise Roma ve çevre belediyelerde Cgil sendikasının desteğiyle “İş”i odak alan belgeseller çekiyor. Bu filmlerin kahramanları ise çalıştıkları fabrikaları işgal eden işçiler. Bilgi için (www.aamod.ıt)