Tüm saray ve köşkleri kendine bağlamıştı: Yüksek yargı Erdoğan'a 'dur' dedi

AYM, Erdoğan’ın Milli Sarayları Meclis’ten alıp kendisine bağlamasına ilişkin kararı iptal etti. Erdoğan çok sayıda saray ve köşk kullanıyor.

Haber Merkezi

Anayasa Mahkemesi (AYM), "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi"nin uygulayıcısı olan temel mevzuatlardan biri olan 703 sayılı bu Kanun Hükmünde Kararname'nin çok sayıda hükmü iptal etti.

İptal edilen hükümler arasında arasında, AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Milli Sarayları Meclis’ten alıp, kendisine bağlamasına ilişkin karar da bulunuyor. Meclis'in 1 yıl içinde Milli Saraylar için yeni bir çözüm bulması ve bunun için bir düzenleme çıkarması gerekecek. Bu süreçte AYM'nin Anayasaya aykırı bulduğu uygulamanın sürdürülüp sürdürülmeyeceği merak konusu. 

soL, yasa kapsamındaki saray ve köşkler hakkında bilinmesi gerekenleri derledi. 

Sarayların Meclis'e bağlanması

Cumhuriyet'in ilanından ve halifeliğin kaldırılmasından sonra, 18 Ocak 1925 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Dolmabahçe ve Beylerbeyi Sarayları, aynı yıl içinde Yıldız Şale, Aynalıkavak Kasrı, Küçüksu Kasrı, 1930'da Yalova Atatürk Köşkü, "Milli Saraylar" adı altında korunmak üzere oluşturulan Milli Saraylar Müdürlüğü'ne bırakıldı.

1925'ten, 1933'e kadar TBMM adına Maliye Bakanlığı denetiminde kalan Milli Saraylar, 1933 Bütçe Kanunu ile TBMM Başkanlığı'na bağlandı. 1966'da Ihlamur Kasrı, 1981'de Maslak Kasırları da Meclis'e katıldı. 1983'teki 2919 sayılı Teşkilât Yasası ile müdürlük, Milli Saraylar Daire Başkanlığına dönüştü ve 1988'de Florya Atatürk Deniz Köşkü, 1991'de Filizi Köşk, 1994'te Hereke İpekli Dokuma ve Halı Fabrikası ile Yıldız Porselen, 1997'de Beykoz Kasrı da buraya bağlandı.

Nereler Milli Saraylar'a bağlı?

Meclis arşivinde yer alan bilgilere göre, o dönemki daire başkanlığına bağlı saray ve köşkler şöyle: 

Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Yıldız Şale, Küçüksu Kasrı, Ihlamur Kasrı, Aynalıkavak Kasrı, Maslak Kasrı, Florya Atatürk Köşkü ve sosyal tesisleri, Yalova Atatürk Köşkü, Beykoz Kasrı.

Cumhuriyet’in simgelerinden Ankara Palas Kasım 2018'de, Topkapı Sarayı da Eylül 2019'da Milli Saraylar Başkanlığı'na bağlandı.

Milli Saraylar'a bağlı müze ve fabrikalar da bulunuyor.

Dolmabahçe Sarayı

Dolmabahçe, Erdoğan'a bağlı olan en büyük ve en önemli tarihî mekân. Osmanlı döneminde Kaptan-ı Derya’nın donanma gemilerini demirledikleri ve geleneksel denizcilik törenlerinin yapıldığı bu koy, 17. yüzyıldan itibaren doldurularak “Dolmabahçe” adıyla padişahların hasbahçesi konumuna getirilmiştir. 19. yüzyıla kadar bu hasbahçe içinde yaptırılan ahşap köşk ve kasırlar topluluğu “Beşiktaş Sahil Sarayı” adıyla anılmıştır. 

Sultan Abdülmecid döneminde (1839-1861), kullanışsız hâle gelen Beşiktaş Sahil Sarayı yıktırılarak yerine Dolmabahçe Sarayı yaptırılmıştır. Sarayda, 1856 yılından itibaren sırasıyla; Sultan Abdülmecid (1839-1861), Sultan Abdülaziz (1861-1876), Sultan V. Murad (1876), Sultan II. Abdülhamid (1876-1909), Sultan V. Mehmed Reşad (1909-1918) ve Sultan VI. Mehmed Vahideddin (1918-1922) olmak üzere 6 padişah ile son Halife Abdülmecid (1922-1924) yaşamıştır.

Cumhuriyet’in ilanından sonra Mustafa Kemal Atatürk, 1927-1938 yılları arasında sarayda aralıklarla 4 yıl kalmış, çalışmalarını buradan yürütmüş ve burada vefat etmiştir. Atatürk'ün isteği ile 18 Ocak 1925 tarihinde TBMM'nin koruması altına alınan Dolmabahçe Sarayı, 1933 tarihli Yasa ile TBMM'ye verilmiştir. İsmet İnönü döneminde 1949’a kadar Cumhurbaşkanlığı makamı olarak kullanılan saray, 1984’te Osmanlı döneminde kullanıldığı gibi özgün tefrişiyle müze-saray olarak geziye açılmıştır.

285 odası, 44 salonu, 68 tuvaleti ve 6 hamamı bulunan saray, 14.595 metrekarelik bir alan üzerine kurulmuş monoblok bina olarak Türkiye’deki en büyük saray durumundadır. 

Dolmabahçe Sarayı

Hepsi bir günde nasıl Erdoğan'a bağlandı?

Meclis'e bağlı olan Dolmabahçe ve Beylerbeyi sarayları ile Küçuksu, Ihlamur, Beykoz, Yıldız Şale, Aynalıkavak ve Maslak kasırları, Florya Atatürk, Yalova Atatürk ve Filizli Köşk, 10 Temmuz 2018 günü çıkarılan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı.

TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı lağvedildi. Milli Sarayların idaresinden sorumlu TBMM Genel Sekreter yardımcısının görevi de sona erdi.

Ardından kurulan Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı personele mobbing ve sürgün iddialarıyla gündeme geldi. Bazı çalışanların emekliliğe zorlandığı öne sürüldü. Bazı çalışanlarsa işten çıkarıldı.

Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın yakın arkadaşı olan ve eski TBMM Genel Sekreter Yardımcısı Yasin Yıldız Milli Saraylar Daire Başkanı olarak görevlendirildi.

Yasin Yıldız’ın, Gezi Direnişi sırasında Dolmabahçe’deki Bezm-i Alem Valide Sultan Cami’nde içki içildiği yalanını basına servis eden kişi olduğu, Bezmi Alem Valide Sultan Cami müezzininin ifadeleriyle ortaya çıkmıştı.

2019'da yapılan düzenlemeyle kurumun yönetmeliklerde yazılı kurallara uymaksızın sözleşmeli personel ile işçi çalıştırabilmesinin önü açıldı. Bilim ve Değerlendirme Kurulu üyelerine "konuşma yasağı" getirildi.

Başkanlık daha sonra harcamalarıyla gündem oldu. 2022'de kurumun sekiz aylık harcaması kendisine ayrılan yıllık ödeneği geçti. 354,2 milyon lira bütçe verilen Milli Saraylar, 409,2 milyon lira harcamıştı.

Erdoğan hangi köşkleri kullanıyor?

Ankara’da Beştepe, İstanbul’da Yıldız ve Beylerbeyi sarayları ile Vahdettin ve Huber köşklerini kullanan Cumhurbaşkanı'nın kullandığı saray ve köşkler sık sık tartışma konusu oluyor. 

Erdoğan son olarak Ahlat Köşkü ve Okluk’taki yazlık sarayı inşa ettirdi.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin önerisiyle Bitlis’in Ahlat ilçesine yapılan ve 25 Ağustos 2020 tarihinde de Erdoğan ile Bahçeli tarafından açılışı yapılan köşk için milyonlarca lira harcandı. 2026 yılında tamamlanması öngörülen köşkün maliyeti 1 milyar 220 milyonu buldu.

2024 Yatırım Programı’na göre Erdoğan'ın Marmaris Okluk’taki yazlık sarayının maliyeti 725 milyon lirayı aştı. Yeri tartışma konusu olan Okluk Sarayı için 130 futbol sahasına yakın alan yapılaşmaya açıldı.

Erdoğan toplam 12 saray ve köşk kullanıyor:

Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi Sarayı, Yıldız Sarayı, Vahdettin Köşkü, Huber Köşkü, Florya Köşkü, Aynalıkavak Kasrı, Beykoz Kasrı, Çankaya Köşkü, Atatürk Orman Çiftliği arazisine yapılan Cumhurbaşkanlığı Sarayı.

Cumhurbaşkanlığı’na bağlandığı açıklanan ve "Recep Tayyip Erdoğan müzesi" olacağı iddia edilen İstanbul'da Haliç kıyısındaki tarihi Divanhane binası geçtiğimiz ay Erdoğan'ın çalışma ofisi olmuştu.