Küba hakkında yalan haberleri tanıma kılavuzu

‘Küba’daki eylemler’ başlığı altında ilgisiz birçok görsel ve paralı trollerle botlar üzerinden sosyal medya kampanyaları devreye sokulurken bunlardan bazıları mercek altına alındı.

Dış Haberler

Küba’da bu ayın 11’inde ülkenin birkaç noktasında ufak gruplar tarafından ABD bayrakları açılması ve vandalizm faaliyetlerinin düzenlenmesi egemen medya tarafından “Küba’da komünizme karşı halk ayaklanması” gibi servis edilirken var olduğu iddia edilen “ayaklanmaya” ilişkin fotoğraflar/videolar veya gerçekler hariç her şey buna ilişkinmiş gibi sunuldu.

ABD’de aşırı sağcılarla eski Kübalı zenginlerinin torunlarının düzenlediği eylemler Küba’da düzenlenmiş gibi verildi, Küba’da ABD’nin kampanyasına karşı Devrim’i savunmak için sokağa çıkan halksa “Castro karşıtları” ifadeleriyle paylaşıldı. Bu da yetmezmiş gibi Mısır’da, Meksika’da, Venezuela’da çekilen cinayet fotoğrafları “Küba’da polis şiddetinin kanıtı” gibi verildi.

Bu yürütülen kirli kampanyaya ilişkin ülkenin devrimci gazetesi Granma bir Küba’ya ilişkin yalan haberleri tanıma klavuzu yayınladı.

Granma yayınladığı kılavuzda şu noktalara dikkat çekti:

  • “#SOSCuba” kampanyası Küba’da ortaya çıkmadı. Siyasi Büro üyesi ve Dış İlişkileri Bakanı Bruno Rodríguez Parrilla halkı istikrarsızlaştırmaya yönelik faaliyetlerin ve Küba karşıtı içerikleri çoğaltmak için haber kaynaklarını kullanarak sosyal medyada başlatılan karşıdevrimci kampanyanın, ABD’nin müdahalesiyle başlatıldığını belirtti. #SOSCuba hashtagi ile başlatılan kampanya sosyal medyada dünyanın her yerinde ortaya konulan gönüllü abluka karşıtı iradenin baskın çıkması sonucu başarısızlığa uğradı.
  • Küba’da 13 yaşında bir çocuğun öldürüldüğü iddiasıyla paylaşılan fotoğraf Küba’da değil Venezuela’da çekilmiş bir görsel. Fotoğrafta yer alan çocuğun adı Alberth López, “Koki Çetesi” tarafından başlatılan çatışmada kaza kurşunuyla hayatını kaybetmişti.

  • ABD menşeli ABC News tarafından yayınlanan haberde Küba İçişleri Bakanının istifa ettiği söylenerek, Editora Verde Olivio isimli yayınevinin müdürüne ait bir fotoğraf kullanıldı. Oysa her ikisi de devrimi savunmaya devam ediyor. Küba Uluslararası Basın Merkezi haberi Twitter hesabında yalanlayarak “Basın gerçeklere dayanmalı ve yanlış bilgilendirmede bulunmamalı” açıklamasında bulundu. Kurum ayrıca ABC’nin Küba’da hiçbir zaman bir şubesinin ya da Küba sınırları içerisinde yetkilendirilmiş bir temsilcisinin bulunmadığını bildirdi.  

"İstifa eden Bakan" aslında ne bir bakan ne de istifa etmiş durumda.

  • Yine ABD menşeli CNN tarafından paylaşılan sözde karşıdevrimci “protesto fotoğrafı” olarak paylaşılan fotoğrafa ilişkin Ekonomi ve Planlama Bakanlığı çalışanı René Capote fotoğrafta bulunanların kendisi ve yoldaşları olduğunu belirtirken Küba Devrimi'ni savunmak için sokakta olduklarını söyleyerek CNN'e tepki gösterdi.
  • Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafın açıklamasında binlerce insanın Küba Hükümetini protesto etmek için Havana Malekon’da eylem yaptığı söyleniyor. NBC televizyonu ve Business Insider dahil olmak üzere birçok basın kuruluşu tarafından paylaşılan söz konusu görselse İspanyol haber kanalı RTVE tarafından çürütüldü. Fotoğrafa dikkatli bakıldığında kırmızı çizgili Mısır bayrakları net olarak görülebiliyor. Eylem görüntüleri Associated Press’in 11 Şubat 2011 tarihli, Mısır’da gerçekleştirilen bir eylemin haberine ait.
  • Bir Twitter kullanıcısının paylaştığı videoda sözde Küba’da gerçekleşen bir olayda maskesiz biri başka bir insanı öldürüyor. Fakat bu videodaki olay Küba değil Dominik Cumhuriyeti’nde yaşanıyor. Yalan haberi ortaya çıkaran kuruluşun yorumuysa şöyle: “Düşünün, Küba sokakları şu anda cehennem gibi yanıyor. Hangi Kübalı 37 derece sıcaklıkta kaban giyer ki?”
  • Ne Raúl Castro Küba’dan Venezuela’ya kaçtı ne polis kuvvetlerinin önünde dua ettiler, ne de İngilizce tabelaları olan dükkanların yağmalanma görüntüleri Küba’da çekildi. Resimleri paylaşan hesaplar, sosyal medyada yayınlanan sahte haberleri ortaya çıkarmak için mücadele eden La Red Verdad tarafından şikayet edildi.

Raúl'un "ülkeden kaçışı" diye servis edilen fotoğraf 2015'te düzenlenen Kosta Rika ziyaretinden.

  • La Red Verdad aynı zamanda Barselona’da gerçekleştirilen bir eylemin görüntülerinin Havana’da hükümet karşıtı gösteri olarak paylaşıldığını ortaya çıkardı ve resimde bulunan binaların ve paylaşılan bayrakların Küba ile yakından uzaktan ilgisi bulunmaması nedeniyle “artık uğraşacak kadar bile umursamamışlar” yorumunda bulundu.

Söz konusu görsel 2018'de Katalonya Ulusal Günü kutlamalarından, ancak "2021 Küba hükümet karşıtı eylemleri" diye servis ediliyor.

  • Öte yandan "Camagüey'in isyancılar tarafından alınması" şeklinde devasa bir yalan ortaya atıldı. O ilin yerel hükümeti Twitter'da şunları yazdı: "Camagüey'deki Ulusal Devrimci Polis üç birimiyle birlikte Küba Devrimi'ni savunuyor... Birkaç dakika öncesine ait fotoğraflar... Küba'da sokaklar devrimcilerindir, yalan habere inanmayın."
  • Arjantin menşeli yayın organı La Nación gerçekte hükümetlerine sahip çıkmak için sokağa çıkan insanları Küba Hükümetine karşı toplanmışlar gibi göstererek haberleştirdi.

    Sokaklara çıkan devrimciler "Hükümet karşıtı eylemciler" ifadeleriyle servis ediliyor.

Güney Afrika'da çekilen fotoğraf "Küba eylemleri" olarak servis edilmeye devam ediyor.

  • Cubasí yaptığı haberde, sosyal medyada paylaşılan ve sözde Havana’da ordan oraya koşan insanları ve çöplerle dolu sokakları gösteren resimlerin aslını ortaya çıkardı. Gazete, yerlede şişelerin, taşların ve birçok nesnenin bulunduğu bu resimlerin 11 Temmuz’da 2020 Eurocopa finalinde AFP tarafından Londra’da çekildiğini bildirdi.

Leicester Meydanı'nda 2020 Eurocopa finalinde çekilen görüntüler medya tarafından "Havana'daki durum" şeklinde servis ediliyor.

Bu da 2018'de Nikaragua'da çekilen bir resim, "2021 Küba Hükümet Karşıtı eylemleri" diye kullanılmaya devam ediyor.

  • Öte yandan tüm vakalar Granma'nın derlediklerinde ibaret değil. Geçtiğimiz günlerde birkaç "büyük" yalan vakası daha yaşanmıştı, onlarsa şöyle:

Devrim'e sahip çıkmak için sokaklara çıkan insanlar "Havana'da hükümet karşıtı eylemciler" ifadeleriyse verilmişti.

'BM İnsan Hakları'nın Küba'da Devrim'i savunmak için sokağa çıkan bir kadını 'hükümet karşıtı eylemci' gibi gösterdiği paylaşımına söz konusu Kübalı kadından tepki gelmişti. Kübalı Betty Pairol, resminin kullanılmasına tepki göstererek "#Küba'daki suçluların ve vandalların protestolarının sembolü olarak resmimin kullanılmasını ve manipüle edilmesini şiddetle kınıyorum. Mücadeleye devam ediyoruz, yaşasın Devrim. #NoMasBloqueoACuba (Küba'ya Ablukaya Son)" ifadelerini kullanmıştı. Ancak Pairol'un tepkisinden kısa bir süre sonra hesabı Twitter tarafından sansürlendi.

CNN'in servis ettiği resmin Küba'da değil Miami'nin "Southwest 8th Street"inde çekildiği arkadaki tabeladan anlaşılabiliyor.

Küba yalanları ne ilk ne son: İşte ünlü Küba yalanları

Küba aleyhine yalan haberlerin üretilmesi bugünlere özgü bir fenomen değil.

Pandeminin başlangıcında ABD menşeli kanallar üzerinden Covid-19 pandemisi sırasında Küba'da çocukların ve yaşlıların "sahte doktorlar" tarafından evde aşılandığı bildirildi. Kötü niyetli söylenti, Küba sağlık sistemini karalamaya ve ülkede bir belirsizlik ortamı yaratma amacıyla saçılmaya çalışıldı. Aynı zamanda okullar, aşılar ve tabii ki Matanzas'taki durumla ilgili de yalanlar da ortalıkta dolaşıyordu.

Geçmişten örnekler de var. 14 Nisan 2016'da EFE ajansı, Panama'nın Colón Limanı'nda, Havana Mariel Limanı'ndan bir konteynırda getirildiği iddia edilen ve nihai varış yeri Belçika olan 401 kilogram kokain ele geçirildiğini bildirdi. Öte yandan bu haberin gerçekle yakından uzaktan alâkası olmadığı kısa sürede ortaya çıkarken yayın organları herhangi bir düzeltme yayınlamadı.

18 Ekim 2015'te Fox News ve diğer ABD menşeli medya, Küba askeri birliklerinin Suriye'de bulunduğu yalanını ortaya attı.

Son zamanlarda Küba'ya yönelik en büyük yalan haber dünya çapında ABD büyükelçiliklerinden diplomatlara yönelik "sonik saldırılar" düzenlenmesi şeklinde bir komplo teorisi. Söz konusu bilim-kurguvari komplo teorisi Küba "sinyallerinin" ABD'li diplomatları "hasta ettiği" şeklinde devam ediyor. Bu haber birkaç ayda bir ısıtılıp ısıtılıp tekrar dolaşıma sokuluyor.

Küba tarihinde iki ünlü yalan haber daha var. Bunlardan biri, 15 Şubat 1898'de Havana limanında ABD askeri müdahalesine bahane olarak kullanılan USS Maine zırhlısının havaya uçurulması; ancak gemi kasten batırılmıştı.

Aynı zamanda çok acımasız olan ikinci yalan, acımasız Peter Pan Operasyonu'nun başlangıcı olarak CIA'in Küba'da yaydığı "Komünistler anne babaların çocuklarına el koymak için yasa çıkarttı" şeklindeki korkunç safsatanın yayılmasıydı.

Granma'da yazan akademisyen Fernando Buen Abada'sa burjuva sınıfının bu tür sonuçlar yaratan burjuva safsatalarının ilk on tanesi şöyle:

  • ABD tek başına İkinci Dünya Savaşı'nı kazandı.
  • Irak'ta kitle imha silahları var.
  • "Tarihin Sonu" ve "piyasa ekonomisi" cenneti.
  • İspanya'dan El País gazetesinin ön sayfası Hugo Chavez'in ölümüyle ilgili yayılan sahte fotoğraflar
  • Meksika'dan televizyon tarafından icat edilen "Frida Sofía" adlı kız.
  • Julian Assange'a karşı bütün mesele.
  • Papa'nın Donald Trump'a desteği.
  • Arjantin oligarşik basınına göre Kübalı doktorların casus olması.
  • Çin'in yeni koronavirüsü üretti
  • Covid-19 nedeniyle ekonomi çöküyor.

Abada, "Yalanların seviyesi aynı zamanda yalancılarını mükemmelleştirmeyi de gerektirir ve bu yüzden yanılgıların üretimi ve dağıtımı konusunda eğitilirler." ifadelerini kullanırken "Bazıları, yalancı paralı askerler, her zaman daha ileri gitmeye isteklidirler ve efendilerini pohpohlamak için herhangi bir sahneyi veya metni düzenleyebilirler ve kendilerini 'sahte kanaat önderleri' gibi hissederler" yorumunda bulundu.