Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te ana caddelerden olan Rustaveli Caddesi. Buradan devam edin, eski şehir merkezine doğru inerken, şehrin içinden kıvrıla kıvrıla geçen Kura Nehrini geçin. Sol tarafa doğru giden harap sokakların girişinde solda duvarın üst kısmındadır sokağın ismi, Tseretelli. İrakli Tseretelli…
*
Bazı dönemlerde soluklanıp geriye doğru bakılınca nedense çoğunlukla akla öne çıkan simgesel tarihler gelir. Bu tarihlerin ortaya çıkmasındaki faktörlerle bağlantılı ikincil önemdeki tarihler gözardı edilirse, varılan sonuçlar sadece aritmetik olarak doğru olan bir tekrarlamaya indirgenebilir.
*
Bir ülke düşünün oldukça geniş kaynaklara ve genç bir nüfusa sahip. Tarihindeki kimi dönemeçler nedeniyle bazı sanayileşmiş ülkelerin gerisinde kalsa da gelişmekte olan, umut vadeden bir ülke. Ancak halkı otoriter bir rejim altında, yazılı kanunlarda tanımlanan haklar bile uygulanmıyor, hayatın her alanı neredeyse parsellenmek isteniyor. Boğucu bir atmosfer var. Bu sırada hiç beklenmedik bir kitlesellikte, ülke tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir enerji açığa çıkıyor ve tüm ezberleri bozuyor.

Türkiye’den veya Haziran’dan bahsetmiyorum.

1905 Rusyasından bahsediyorum.

Hiç olmaz denilenin olmasından işçilerin, kır emekçilerinin, aydınların, askerlerin, kadınların, gençlerin sokağa dökülmelerinden, baskıcı rejime karşı geri dönülmemecesine ayağa kalkmalarından bahsediyorum.
*
Tarihi yeniden anlatmaya gerek yok. 1905 Devrimi bastırıldı. Çok ağır bastırıldı. Eski otokratların öldürüldüklere yerlere kiliseler yapıldı, toplumsal yaşam karşı devrimcilerin baskısına maruz bırakıldı. Karayüz çeteleri örgütlendi. İnsanlar öldürüldü, siyaset yapmak oldukça zor koşullara sıkıştırıldı. Ancak toplumun belleğinde hiç geri dönülemez şekilde otoriter rejimin alaşağı edilebileceği bilgisi kazındı.

Bu şartlar altında hareket eden kadrolar ve Ekim günlerini inşa edecek olanlar çok zorlu dönemlerden geçtiler. Bunların arasında 1906 Kongresi, 1911 bunalımlı yılları, 1914 savaş ortamı sayılabilir. Zinovyev ve Kamenev gibi önderlerin üzücü konumlanmaları ile Molotov ve Sverdlov gibi yeni ortaya çıkan önderlerin bayrağı devralması. Zor günlerdi ama geleneğe sahip çıkıldı…
*
Eğer 1906, 1911, 1912, 1914 virajlarına hazırsak varsın gelsin 1917. Eğer değilsek zaten hayat acımasızdır ve Tiflis’in arka sokaklarında unutulmaya yüz tutmuş yerimiz çoktan hazırdır…