Fransa’da iktidardaki PS’in geçtiğimiz hafta gerçekleşen cumhurbaşkanlığı ön seçimlerinin galibi, ilk turda Fransa eski başbakanı Manuel Valls’la beraber ikinci tura kalan Benoit Hamon oldu. Partinin ‘sol’ kanadında yer alan Hamon ikinci turda oyların yüzde 58’ini alarak açık bir galibiyet elde etmiş oldu.
Cumhurbaşkanı adayı Hamon’dan bahsetmeden önce Fransa soluyla ilgili yanılsamaları önlemek için bir kaç hatırlatma yapmakta fayda var.
İktidardaki PS, Birinci Enternasyonal’e kadar uzanan geçmişinde, tarihsel nedenlerden ötürü ‘sosyalist’ kelimesini taşıyan sosyal demokrat bir parti. Buna karşılık özellikle 80’lerin sonundan itibaren kurduğu hükümetlerin uygulamaya başladığı özelleştirme vb. politikalar ve bu politikalardan ayrı bir şekilde düşünmememiz gereken, Fransa’nın Afrika ve Ortadoğu’ya yaptığı emperyalist müdahalelere ön ayak olan PS’in piyasacı bir parti olduğunu hatırlatmamız gerekir.
70’lerden günümüze bir bütün olarak sağa kaymaya devam eden Fransa solu açısından yanıltıcı olan keşke sadece PS olsa. Fransız Komünist Partisi’nin (PCF) de çok uzun süredir sosyal demokrasiyi savunan bir parti olduğunu hatırlatmakta fayda var.[i]
Hamon’a dönmek gerekirse. 1967 doğumlu Hamon, rakibi eski başbakan Manuel Valls gibi, kurduğu hükümetlerde piyasa yanlısı politikaları uygulamaya sokan Fransa eski başbakanı Michel Rocard’ın kanatları altında siyasete girdi ve yetişti.[ii] Partisinin gençlik kolu MJS’in kurucularından biri olan Hamon, 1993-1995 döneminde başkanlık görevini üstlendikten sonra 2005’te Avrupa parlamentosuna gönderilecekti. 2008’den itibaren parti sözcüsü olan Hamon, 2012’de Ulusal Meclis’e girdi ve iki sene kadar ekonomi bakan yardımcılığı görevini üstlendi. 2014’te Valls hükümetinin eğitim bakanı olan Hamon bu görevi 4 ay kadar bu görevi sürdürdü. Hamon 2015’te Paris ve çevresini kapsayan Ile de France bölgesinin konseyine seçildi.
ÇOK LİBERALİZM Mİ, BİRAZ SOSYAL DEMOKRASİ Mİ ?
Son beş yılda iş yasası ve özelleştirmeler gibi emek karşıtı politikaları hayata geçiren, Suriye’deki ‘muhalif’ güçleri destekleyen PS’in cumhurbaşkanı adayı Hamon’un kazandığı iki turlu önseçimler kapsamında yapılan tartışmalar Fransa emekçilerine asgari koşullarda yaşamak dışında pek bir şey vadetmiyor.
Tartışmalarda gelir dağılımını düzeltmeye yönelik söylem ve öneriler ana akım medya tarafından oldukça radikal talepler olarak sunulurken, Hamon Fransa’da ‘en önemli adaletsizliğin gelir dağılımında değil servet dağılımında’ olduğunu belirtiyor. Sanki servet dağılımı gelir dağılımından bağımsızmış ve gelir dağılımındaki adaletsizlik de üretim ilişkilerinden kaynaklanmıyormuş gibi....
Yapılan tartışmalarda yanıltıcı olan ve ele alınması gereken en önemli konu Hamon’un seçim programında yer alan ‘evrensel gelir’. Etliye sütlüye dokunmadan nasıl finanse edileceği hala tartışılan ve adı yanıltıcı olan ‘evrensel gelir’ asgari bir yaşam standardı sunmuyor. 750 avro olması öngörülen bu gelirin kira ve çocuk yardımı gibi diğer sosyal koruma yardımların ortadan kalkmasına neden olacağı iddia ediliyor.
Hamon geçtiğimiz sene yasalaşan iş yasasının yürürlükten kaldırılacağını söylüyor ama bu vaat emekçilere ölümü gösterip sıtmaya razı etmekten öte bir şey ifade etmiyor.
Hamon’un ‘renkli’ vaatleri arasında ise marihuana kullanımının (Fransa’da kitlelerin afyonu din değil) ve ötenazinin yasalaşması yer alıyor. Çevresel sorunlara vurgu yapan Hamon, anayasa konseyi ve senatoyla ilgili reformlar önerirken, cumhurbaşkanlığı görev süresinin tek bir seçime mahsus olmak üzere yeniden 7 seneye çıkarılması da programında yer alıyor.
SEÇİMLER İÇİN KARTLAR YENİDEN DAĞITILIYOR
PCF tarafından desteklenen ve seçimlere ‘Boyun Eğmeyen Fransa’ çatısı altında cumhurbaşkanlığı seçimlerine giren eski PS üyesi Jean-Luc Melenchon, Hamon’un seçilmesiyle ilgili memnuniyetini belirtirken, Hamon’un programını kendi programından etkilenerek hazırladığını belirtiyor. Melenchon, Hamon’u önseçimler ikinci turu öncesinde ‘kahve içmeye’ davet ederken, Hamon da seçilmesinin hemen ardından yaptığı konuşmada Melenchon ve Yeşiller Partisi’nin adayı Yannick Jadot’ya seçilmesi halinde kuracağı olası bir hükümet için davette bulundu. Bunun tercümesi ise seçimlerde bu adayların kendisini desteklemesi. Melenchon Hamon pazarlığından ne çıkacağını önümüzdeki günlerde göreceğiz.
Sosyalist Parti’den geçtiğimiz sene ayrılan ekonomi eski bakanı liberal Emmanuel Macron ise cumhurbaşkanlığı seçimlere kurmuş olduğu ‘İleri’ hareketiyle giriyor. Patronlar kulübü MEDEF’in gönlünde yatan adayın Macron olduğu iddia edilirken, Nisan ayı sonlarında ilk turu gerçekleşecek olan Fransa cumhurbaşkanlığı seçimleri için hala bir çok senaryo tartışılıyor.
[i] 50’lerden itibaren Sovyet geleneğini reddetmeye başlayan, 70’lerden itibaren avro-komünizmin etkisi altına giren ve kaçınılmaz bir şekilde sosyal demokrat bir partiye dönüşen PCF’in kısa bir tarihi için Uğur Kayrak’ın Boyun Eğme’nin 57. sayısında kaleme aldığı yazıya bakılabilir http://www.kp.org.tr/sites/default/files/boyun-egme/be_57.pdf
[ii] 1977 yılında partisinin kongresinde Fransız solunu ‘jakoben, merkeziyetçi, devletçi, milliyetçi ve korumacı’ olmakla suçlayan Rocard, 30 sene sonra 2007’de kendisine Sarkozy hükümetinde milli eğitim bakanlığındaki bir komisyonda sunulan görevi kabul ediyordu! Bu yaşlı kurt ‘sosyalistin’ başbakanlığı sırasında Renault’nun ve bazı bankaların özelleştirilmesine giden ilk adımların atıldığını hatırlatalım.