İtalyanlar 4 aralıkta anayasa reformu yoklaması için sandık başına gidecek. Reform, çift parlamenter sistemin teke indirilmesini öngörüyor. 2014 şubatında kurulan koalisyon hükümetinin başbakanı Matteo Renzi, “Bu hükümet, anayasal reformları yapmak için doğdu. Biz bunları yaptık, şimdi vatandaşlar buna “Evet” ya da “Hayır” diye karar verecek diyor.
Yaklaşık 25-30 milyon seçmen oy kullanacak İtalya ve dışında. Ancak İtalyanlar oy konusunda kararsız. Uluslar arası finans çevreleri ve bankaların adamı diye görülen Renzi’ye çoğunluk sempati duymasa da hayır oyu vermeleri durumunda İtalya’nın faşizm tehlikesiyle yüz yüze gelmesinden çekiniyorlar.
Öte yandan kimse kafaları bir hayli karıştıran reform paketinin teknik ayrıntılarını okumaya yzahmet etmiyor. Özetle Renzi “jobs act”la ülkede yüzde 50’lere tırmanan gençler arasındaki işsizliğin önüne geçtiklerini söylese de geçici sözleşmelerle birkaç aylığına çalışır görünen ama sözleşme noktalanınca yeniden işsiz kalan gençlerden kimse söz etmiyor.
Çizme’de işsizlik ekonominin çözümsüz kalan düğüm noktalarından biri olmaya devam ediyor. “Eğitimde kalite” diye yola çıkan Renzi hükümetinin okulları şirket mantığıyla yönetme yaklaşımı, eğitim çıtasını yükseltmek yerine geriye götürdü. Yarı yıla doğru yol alan eğitim kurumlarında yüzlerce orta dereceli okulda birçok derslerde ya öğretmen noksanlığı yaşanıyor ya da iki ayda bir öğretmenler değiştiriliyor. Ama hükümet, hala eğitimde kaliteyi arttırdık masalını anlatmaya devam ediyor.
Sorun bir tek işsizlik ve eğitimle sınırlı değil. İtalya’da iki yıl öncesine kadar işleyen sağlık sistemi de aşamalı bir özelleştirmenin kurbanı oldu ve olmaya devam ediyor. Doktor kontrolleri ve tahliller ulusal sağlık sisteminde ücretsiz sağlanırken şimdi kronik hastalığı olan hastalar dahil vatandaşlar ilgili reçeteler için (muayene, ilaç, tahlil) ödeme yapıyor. Randevu almak için sağlık kuruluşlarına başvuran vatandaşlara “ulusal sağlık sisteminde iki üç yıla kadar randevular dolu ama özelde yarın da randevu verebiliriz” deniliyor.
Matteo Renzi her fırsatta İtalyanların olağanüstü bir değişim arzusu duyduğunu, anayasa yoklamasının gerçekten bir değişimin işareti olabileceğini savunuyor. Merkez solu temsil ettiği sanılan Renzi’nin Demokrat Partisi (PD) merkez sağın partilerinden farklı bir söylem geliştiremiyor. Irkçı Kuzey Birliği partisinin yöneticisi Matteo Salvini bile, “Renzi? Merkez soldan çok merkez sağın bir lideri” gibi davranıyor diyor açıkça.
İtalya’da merkez solun kararsız seçmenleri her zaman yaptıkları hataya düşecekler. Matteo Renzi’ye güvenmeseler de yoklamada “Hayır” oyu verdikleri zaman merkez ve popülist sağın iktidara gelmesinden çekiniyorlar. Evet bu tehlike var. Donald Trump’ın ABD seçimlerindeki zaferi, Avrupa’daki merkez sağ partiler cephesinde tırmanan umutlar, sol cephenin sol siyaset üretememesi, her zamanki gibi kötünün iyisini seçmek için yaptığı yanlış hesaplar İtalya’yı faşist bir yönetime sürükleyebilir.
Matteo Renzi, hükümetinin reform yapmak için göreve geldiğini, bunu yapmasalardı ekonominin kötüye gideceğine işaret ediyor her fırsatta. “Evet” ve “Hayır” odaklanan belirsizlik bir yana kimse İtalyanlara ülkenin gitgide yoksulaştığını, binlerce çocuğun yeterince beslenemediğini, ısıtılmayan konutlarda yaşadıklarını, okulu terk ettiklerini, popülist sağcı politikacıların göçmenleri düşman ilan ettiğini anlatmıyor.
Milano gibi bir şehirde ikinci kuşak göçmen gençlerin “güvenlik” sorunu yarattıkları gerekçesiyle şehre asker konumlandırılmasını tartışan İtalya’nın 2017’de Silahlı Kuvvetler için ayırdığı bütçe 23,4 milyar avro ile ifade ediliyor (günde yaklaşık 64 milyon avro). Ekonomi yapalım mantığıyla eğitimden sağlığa ve çalışanların haklarına kadar birçok alanda kesinti yapan hükümet, “Yeni İtalya” adına seçmenden “Evet” oyu bekliyor.
İtalyan solu, merkez sağın politikacılarını taklit ettiği sürece Renzi’nin anlattığı “Yeni İtalya” masalı, hep masal kalmaya aday. Seçim, hep kötünün iyisini seçmek olduğu sürece ne yazık ki önümüzde karanlık bir ufuk var .
Makkox’un çizimlerinde Matteo Renzi
http://www.rai.it/resizegd/640x-/dl/img/2016/06/14652973556435530565.png
http://www.rai.tv/dl/video/smooth/c2cc3910-844c-4a6b-8be6-98185ee89d1b.jpg
Vauro’nun kaleminden Renzi
https://triskel182.files.wordpress.com/2014/12/vauro6.jpg
Çeviri: İtalyanların ruh halini değiştireceğim