İtalya’nın Che’si diye anılıyor Libero Giancarlo Castiglia. Siyasi mücadele verdiği çevrelerde ise “Kumandan Joca”. Güney İtalya doğumlu Giancarlo uzak bir kıtada 1970’li yıllarda Brezilya’da diktatörlüğe karşı savaştı. Binlerce genç direnişçi gibi onun da adı “desaparecido”lar arasındaydı. Aradan yıllar geçti. Ailesi ne nerede öldürüldüğünden haberdar edildi ne de Giancarlo’nun cenazesini alabildi.
*Brezilya’da askeri yönetim döneminden 1968
Bu karanlık öykünün öznesi Giancarlo Castiglia kimdi? Çizme’nin güneyinde Kalabriya bölgesinde Cosenza’da dünyaya geldi Giancarlo. 1955’de 11 yaşındaydı. Annesi Elena’yla birlikte savaş sonrası Brezilya’ya göç eden babasına ulaşmak için İtalya’dan yola çıktı. Castiglia ailesi Rio’ya yerleşti. Normal bir yaşamın düşlerini kurarken Breziya’da 1964’de askeri bir darbe gerçekleşti. Genç Giancarlo 20 yaşındaydı. Bir yandan maden-iş sendikasından militanlık yapıyor bir yandan da “İşçi Sınıfı” dergisine destek veriyordu.
*Rio’da Dedo de Deua dağında bir eskursiyon, Giancarlo ve kardeşi Walter da bu gençler arasında
Askeri darbe sonrası ailesiyle birlikte İtalya’ya geri dönmek yerine Brezilya’daki askeri yönetime karşı mücadele etmeye karar verdi. Brezilya komünist partisi Giancarlo’yu askeri eğitim amacıyla Çin’e gönderdi. Brezilya’ya Joao Bispo Ferreira adıyla geri döndü. Amazon diktatörlüğüne karşı bayrak açan Araguaia Gerilla grubunda onu herkes “Kumandan Joca” diye çağırıyordu.
Askeri yönettim acımasızdı. İtalyan Giancarlo’nun 1973 Noeli’nde askerlerce düzenlenen bir operasyonda öldürüldüğü öne sürüldü. Bu operasyon, askeri yönetimin mimarı generallerin işiydi ve parola “impieza/temizlik”ti.
ELLERİ KESİK CEKET
Castiglia ailesi 25 yıl boyunca oğulları Giancarlo’nun başına ne geldiğinden haber alamadı. Annesi 1990’ların başında İtalya’ya geri döndü. 25 yıl süren sessizliğin ardından anne Elena’ya, Rio de Janeiro’daki yerel yönetimden bir belge ulaştı. Bu belgede Giancarlo Castiglia’nın 25 aralık 1973’de yaşamını yitirdiği bilgisi veriliyordu. 2001 yılında aktarılan bir başka belgede ise Giancarlo’ya ait olduğu düşünülen, elleri kesik bir cesedin bulunduğu bilgisi verildi.
Anne Elena’ya 2007 yılında Brezilya’dan bir başka mektup ulaştı. Bu mektupta İtalya’nın Tiren denizi kıyısında San Lucido kasabasından yaşayan yaşlı kadını Brezilya hükümeti insan hakları komisyonu özel sekreteri Paolo Maria De Tarso Vannuchi’nin evinde ziyaret edeceği vurgulanıyordu. Vannucchi’nin yanı sıra Brezilya’nın İtalya büyükelçisi Hilton Catanzaro Guimaraes de Elena’yla buluşmaya geldi. Her iki yetkili, artık yaşlı bir kadın olan Elena’dan DNA örneği alacaklarını aktardı. Her iki yetkili, anne Elena ile oğlu Giancarlo’ya ait olduğu düşünülen cesetten alınan DNA’ları karşılaştırmak ve bir sonuca ulaşmak istiyordu.
GIANCARLO, KAYIPLAR LİSTESİNDE
2013 yılı geldi çattı. Giancarlo’nun ölümü ardındaki sis perdesi kalkmıyordu. Brezilya medyası, askeri yönetim döneminde generallerin emriyle öldürülen direnişçi gençlerin ölümlerine ait her türden belgenin karartıldığını iddia eden haberler yayımlamaya başladı. Bir yıl sonra anne Elena’ya, oğlu Giancarlo Castiglia’nın askeri rejimin kurbanları arasından olduğu, ancak 1973 Noeli’nde öldürülenler listesinde yer almadığı ama adının kayıplar listesinde kayıtlı olduğu aktarıldı.
*Giancarlo’nun vesikalık fotoğrafı
Giancarlo’nun ölümü ardındaki sır bugün de aydınlanmış değil. Anne Elena 94 yaşındayken dönemin İtalya Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano’ya yazdığı bir mektupta, “Ölmeden önce oğlum Giancarlo için bir cenaze töreni düzenlemek istiyorum.” diye dile getirdi son arzusunu. Yaşlı anne bu mektubu ilettikten kısa bir süre sonra yaşama veda etti, henüz bir yanıt alamadan…
İtalyan Che’si diye anılan genç komünist Libero Giancarlo Castiglia’nın yaşam öyküsünü ve öldürülüşünün ardında saklı ayrıntıları İtalyan gazeteci Alfredo Sprovieri sürüyor. İtalyan olmasına karşın Brezilya halkının mücadelesine destek veren Giancarlo’nun Araguaia bölgesindeki gerilla grubunda görev aldığı, Amazonlardaki çiftçilere “Joca” adlı bir tekneyle yiyecek götürdüğü, bu nedenle mücadele arkadaşlarının onu “Kumandan Joca” diye çağırdıkları Giancarlo’nun yaşamından arda kalan başka ayrıntılar.