Hemingway'in Hazinesi

DÜNYA SOLA DÖNÜYOR - İTALYA yazıları

Paris'teki ABD konsolosluğunun verdiği bir pasaport. Hemingway İspanyol iç savaşı sırasında kullanmıştı balığa çıktığı küçük tekne İkinci Dünya Savaşı sırasında Küba denizinde araştırdığı Alman denizaltıları ile ilgili Amerikan gizli servisine geçtiği şifreli mesajlar "İhtiyar ve Deniz" adlı kitabından sinemaya uyarlanması tasarlanan bir senaryo kişisel mektuplar, hayranlarının ilettiği notlar...

1961 yılında intihar ederek yaşamına son veren Ernest Hemingway'in Küba'da yaşadığı müze-evin arşivi araştırmacılara açıldı. Beş bin belge ve üç bin fotoğraf yazarın Finca-Vigia'daki evde geçirdiği yirmi yılın anılarını ve izlerini taşıyor.

Hemigway'in sığınağı tepelik bir alanda, yüzü okyanusa dönüktü. Küçük bir şehir olan San Francisco de Paula'ya birkaç kilometre mesafedeydi. Ernest Hemingway'in birçok ünlü yapıtını kaleme aldığı Küba'daki evi, Finca Vigia Müzesi ile Boston Kennedy Müzesi işbirliğiyle hayata geçti. Yazarın dördüncü ve son eşi Mary Welsh'in Hemingway'in ölümünün ardından Küba yönetimine verdiği onlarca belge, dijital ortama aktarıldıktan sonra araştırmaların hizmetine sunuldu.

Bugüne kadar Hemingway'in Küba'da geçirdiği yıllar hakkında tek kaynak, Kübalı yazar Norberto Fuentes'in kaleme aldığı "Hemingway Küba" adlı yapıttı. Fidel Castro'nun isteğiyle Hemingway hakkında araştırma yapmakla görevlendirilen Fuentes, aylarca yazarın ardında bıraktığı belgeler arasında çalışmış, bu önemli görev heyecanlı bir maceraya dönüşmüştü.

Hemingway'in araştırmacıların hizmetine açılan arşivi, şimdiye kadar hiçbir yerde yayımlanmamış belgelerden oluşuyor. El Pais gazetesinin Küba baskısından örnekler de bu arşiv kapsamında.

Nasıl bir adamdı Hemingway? El Pais'e bakılırsa, cömert ve mükemmeliyetçiydi. Popüler zevkleri vardı. Gabriel Garcia Marquez, Fuentes'in Hemingway'i konu alan kitabına yazdığı önsözde yazarın 1940'ta neden Finca Vigia'da karar kılmasındaki mantığı şöyle aktarıyor, "Hemingway, 'bu adada yerleşmeye karar veren kişinin şehre gitmek gerektiğinde bir çift ayakkabı giymesi, çalan telefonun sesini duymak istemediğinde ahizeyi bir gazeteyle örtmesi yeterli" diye yazmıştı. Ayrıca sabah serinliğinde başka hiçbir yerde olmadığı kadar iyi çalışabildiğini de eklemiş, bu tercihini mesleki bir sır olarak yorumlamıştı."

Finca Vigia Hemingway için büyülü bir tepeydi. Burada yaratıcılığını ürüne dönüştürebiliyordu. Öte yandan büyük keyif aldığı balıkçılık uğraşısında Meksika körfezindeki akıntı önemliydi.

1961'de yaşamına kendi isteğiyle son verince Finca Vigia'daki sığınak müzeye dönüştürüldü. Ancak özel izinle ziyaret edilebiliyordu. Yazarın son haliyle bıraktığı evde 9 bin kitap ve dergi, (bu dergilerin iki bini yazarın altını çizdiği ya da not aldığı dergiler) ve çok sayıda kişisel eşya kaldı geriye. Underwood marka daktilo, Hemingway'in balık avı kupaları, 1961'de bir daha dönmemek üzere terk ettiği evinde gramofonun üzerinde bıraktığı Glenn Miller...

Ama Hemingway'e ait binlerce belge, mektup, not ise başkent Havana'ya 15 kilometre uzaklıktaki bu küçük villanın bodrumundaydı. Bu belgelerin bir kısmını Fuentes, Hemingway kitabında yayımlamıştı. Ama birçok belge arşive girmeyi ve kataloglanmayı bekliyordu.

Bu belgeler arasında mektuplar, kart-postallar, telgraflar, fotoğraflar ve yazara ait el yazmaları vardı. En ilginci de Küba'daki yazara gönderilen bazı mektuplar. Bir mektupta Sovyet Yazarlar Birliği, Hemingway'in faşizm karşıtı söylemlerini "Vandal Nazilere" karşı girişilen mücadelede kullanmak istediklerini aktarıyor Meksikalı bir arkadaşı Basklı bir İspanyol sporcunun ABD'ye girebilmesi için destek istiyor İspanyol iç savaşından gazi olarak kurtulabilen ancak çok güç bir durumda olduğu anlaşılan bir kişi parasal yardım talep ediyor bir başka arkadaşı ise İspanyol iç savaşı hakkında Hemingway'in yazdığı kitabı Franko İspanyasında sansür edildiği gerekçesiyle okuyamadığından yakınıyor.

Yazarın genç İtalyan kontesi Adriana Ivanchic'e yazdığı bir aşk mektubu da arşiv belgeleri arasında. Hemingway'in Adriana için yazdığı bir mektup şöyle son buluyor, "Derin bir deniz misali kucaklıyorum seni." Genç Adriana'ya düşlerinden de söz ediyor Hemingway, "Hayatın bir kereliğine düşe dönüşmesi dileğiyle".

Hemingway arşivi gerçek bir hazine. Finca Vigia'da gecen yirmi yılın belgelerde kalan anıları yazarın dünyasını daha iyi tanımamızı sağlayacak.

İlgili adresler:

www.hemingwayhome.com
cnpc.cult.cu/cnpc/museos/WFinca_Vigia/Principal.htm

[email protected]