Aslı Deniz Kayabal'ın “Apeninler'de politik tiyatro” başlıklı yazısı 13 Mayıs 2013 Pazartesi tarihli soL Gazetesi'nde yayımlanmıştır.
Antik Yunan tiyatrosunu yaşatmak amacıyla büyük şehirlerdeki tiyatro salonlarını terk ederek Apeninler’e sığındılar. Archivio Zeta, tiyatro yönetmenleri Enrica Sangiovanni ve Gianluca Guidotti’nin girişimi ile Floransa yakınında Firenzuola’da kuruldu. Kendilerini bağımsız politik tiyatro topluluğu diye tanımlayan grup, Pasolini’nin söze dayalı tiyatrosundan esin alsa da Toscana’da birkaç yıl boyunca siyasi tiyatro yapıtları sahneleyen Jean-Marie Straub ve Danielle Huiellet’den çarpıldıklarını saklamıyor.
Archivio Zeta, antik Yunan’da trajedilerden yola çıkarak günümüzde yaşanan dramları odak alıyor. Topluluk bu yönde ilk adımı, Firenzuola kasabasında kurduğu atölyede profesyonel bir geçmişi olmayan genç oyuncularla attı. Yerel yönetimin sembolik katkılarıyla her yıl II. Dünya Savaşı sırasında şehit düşen Alman askerlerin gömüldüğü Futa Alman Askeri Mezarlığı’nda çağdaş müzik ve güncel gelişmeleri içinde barındıran bir trajedi sahneledi.
Politik tiyatronun temsilcisi Archivio Zeta, kısa bir zaman sürecinde kendi izleyici kitlesini yarattı. Sivil tiyatronun sesi olan topluluk geçtiğimiz yaz Brenzone’de terk edilen iki depoda Spazio Tebe adıyla yeni bir tiyatronun temelini attı. Yöredeki bir çiftlik eviyle anlaşan sanatçılar, Toscana’nın çeşitli kesimlerinden gelen izleyicilerin konaklayabilmeleri için de olanak yarattı.
Apenin dağlarının sessiz coğrafyasında Archivo Zeta oyuncuları Spazio Tebe’de her cumartesi akşamı Norveçli yazar Henrik İbsen’in “1882 yılında kaleme aldığı “Bir Halk Düşmanı” adlı yapıtı, çağdaş bir yorumla, doğal çevreyi tehdit eden kirlilik ve insan sağlığı konularına eğilerek sahneliyor.
Norveç’te bir kaplıca kentinde üç çocuğu ve eşiyle birlikte yaşayan doktor Thomas Stockmann, şehir kaplıcalarının insan sağlığı için zararlı kimyasal maddeler içerdiğini öne sürüyor. Bu mücadelesinde en büyük engel, kasabanın belediye başkanı ve kaplıcanın yöneticisi olan ağabeyi Peter. Termalin kapatılması söz konusu olunca, bu seçim kasabadaki ekonomik dengeleri sarstığı için doktor Stockmann, halk düşmanı ilan ediliyor.
Günümüz İtalyası’nda Taranto’da Avrupa’nın en büyük çelik üreticisi ILVA’nin yıllardır doğal çevreyi zehirli atık maddelerle kirlettiği gerekçesiyle yörede binleri aşan kanser vakalarının hızla artmasına dikkat çeken Archivio Zeta, çağdaş bir trajedi sayılan ILVA gerçeği konusunda da tiyatro aracılığıyla suç duyurusunda bulunulabileceğini savunuyor.
Archivio Zeta, arşivde saklı belgelere ve belleğe dayanan siyasi içerikli bir tiyatro yapıyor. “Geleceğin antik bir yürek” barındırdığını savunan Gianluca Guidotti ve Enrica Sangiovanni’nin, 1999 yılında Aristofanes’in “Kuşlar”ıyla başlattıkları politik tiyatro uğraşı, savaşlar konusuna odaklanan ve arşiv araştırmalarını temel alan yapıtlar ile belgesel sinemaya da eğiliyor.
Archivio Zeta www.archiviozeta.eu