Bu şekilde vakaların hepsini bulamazsınız: Test kriterleri sınırlı, temaslılara test yapılmıyor

Üniversite hastanelerinin tanı mekanizmasının dışında bırakılmış olması, olası vakalara test yapmak için solunum sıkıntısının bekleniyor olması, temaslılara test yapılmıyor olması, vaka bulmayı, vakaların çevreye bulaştırmalarını ve vakaların temaslılarını taramayı, dolayısıyla salgını kontrol altına almayı zorlaştırıyor.

İlker Belek

Sağlık Bakanlığı 21 Mart 2020’de Kovid-19 tanı testi yapmaya yetkili merkezleri belirledi.

Yetkilendirilmemiş hastane ve laboratuvarlara test yaptıkları taktirde yasal inceleme ve akabinde cezai işlem başlatılacağı duyuruldu.

Ellerinde uygun teknoloji bulunan üniversite hastanelerinin sistemin dışında bırakılmış olması vaka bulmayı zorlaştıracaktır. Zira mevcut durumda, alınan numunelerin sonuçlarının bildirilmesi, merkezlerdeki yığılma nedeniyle gecikmektedir.

Türkiye genelinde belirlenen referans laboratuvar sayısı yalnızca 37 olup, İzmir’de 2, Adana ve Antalya’da 1’dir.

TEST YAPMA KRİTERLERİ HALEN KISITLI

Hastalığa yaklaşımı belirleyen algoritma 25 Mart 2020’de güncellendi: Tanı amaçlı test yapma kriterleri, eskisi kadar olmasa bile, yine sınırlayıcı.

Ateş ve öksürük şikayetleri test yapmak için yeterli değil. Test için mutlaka solunum sıkıntısının olması, olmadığı durumda da hastanın ateş ve öksürüğe eşlik eden kronik bir hastalığının bulunması veya yaşının 65’in üzerinde olması gerekiyor. 

Hastalığın bu denli yayıldığı günümüz koşullarında, solunum sıkıntısı gibi akciğer tutulumuna işaret eden bulgu ve yakınmaların olmadığı ateş ve öksürük durumlarında da test yapılmasına mutlaka olanak tanınmalı.

 

TEMASLILARA TEST YAPILMIYOR

Kovid-19 tanısı konmuş hastayla aynı evde yaşayan yakın temaslılara bile test yapmak halen mümkün değil. 

Temaslılar 14 gün süreyle kendilerini izole etmek üzere evlerine gönderiliyorlar. Bu süre içerisinde ateş, öksürük ve solunum sıkıntısına ilişkin bulguların ortaya çıkması, yani olası vaka durumuna gelmeleri halinde testleri yapılıyor.

Oysa salgınlarda vaka bulmanın en verimli yolu temaslılara test yapmaktır.

YAKLAŞIM VAKA BULMAK KONUSUNDA YETERSİZ

  • Üniversite hastanelerinin tanı mekanizmasının dışında bırakılmış olması,
  • Olası vakalara test yapmak için solunum sıkıntısının bekleniyor olması,
  • Temaslılara (yakın temaslı olsa bile) test yapılmıyor olması, 

vaka bulmayı, vakaların çevreye bulaştırmalarını ve vakaların temaslılarını taramayı, dolayısıyla salgını kontrol altına almayı zorlaştıran ve Bakanlığın bildirdiği vaka sayılarını güvenilmez kılan politikalardır.

DSÖ’nün dediği gibi “test yapın, test yapın, test yapın”.