Fransa'nın Pasifik'teki sömürgesi Yeni Kaledonya'da bağımsızlıkçı aday Tjibaou, Fransa parlamentosuna girmeye hak kazandı. Tjibaou 1989'dan bu yana milletvekili seçilen ilk Kanak oldu.
Dış Haberler
Fransa'daki erken seçimde henüz kesinleşmeyen ilk sonuçlara göre, Pasifik'teki sömürgesi Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlısı Emmanuel Tjibaou 1989'dan bu yana milletvekili seçilen ilk Kanak oldu.
Yeni Kaledonya'da Yüksek Komiserliğin kesin olmayan sonuçlarına göre, Yeni Kaledonya'nın ikinci seçim bölgesinden bağımsızlık yanlısı Tjibaou, oyların yüzde 57,44'ünü alarak seçimin ikinci turunda milletvekili seçildi. Tjibaou'nun milletvekilliği kesinleşirse, 1986'dan bu yana ilk kez Ada'nın yerli halkı Kanaklardan bir isim Fransız Meclisinde görev alacak.
48 yaşındaki Emmanuel Tjibaou, bölgenin kuzeyindeki kırsal bölgedeki ikinci seçim bölgesini, sadık aday Alcide Ponga'yı 13 bin 404 oyla geride bırakarak kazandı.
Başkent Noumea'nın da dahil olduğu ilk seçim bölgesini Fransa yanlısı sağcı aday Nicolas Metzdorf yüzde 52,41 oyla kazandı. Metzdorf, bağımsızlık yanlısı Naisseline'ı yendi ancak fark beklenenden düşüktü.
Takımadalardaki katılım yüzde 71,35 ile 1981'den bu yana genel seçimlerdeki en yüksek oran oldu.
‘Bu bir yardım çağrısı, umut çığlığı’
Tjibaou, sonuçların ardından yerel basına yaptığı açıklamada, çok sayıda kişinin sandığa gitmesinden dolayı iyi anlamda şaşırdığını dile getirerek, "Bu bir yardım çağrısı, umut çığlığı" dedi. 48 yaşındaki Emmanuel Tjiabou, Yeni Kaledonya'nın bağımsızlığı için mücadele etmiş olan ve 1989'da öldürülen Jean-Marie Tjibaou'nun oğlu.
Fransız yönetiminin, Yeni Kaledonya'nın yerel halkı Kanakları seçimlerde etkisizleştirmek için hazırladığı anayasal reformun Ulusal Meclisteki raportörü Nicolas Metzdorf, Yeni Kaledonya'nın birinci seçim bölgesinde milletvekilli seçildi. Metzdorf, sandığa giden seçmenlerin yüzde 52,41'inin oyunu toplarken, yüzde 47,59 alan rakibi Omayra Naisseline'i geride bıraktı
Yeni Kaledonya neresidir?
Yeni Kaledonya, Avustralya'nın doğusunda, yaklaşık 270 bin nüfusa sahip bir Pasifik takımadası. 140'tan fazla ada içeren ülkede ana ada olan Grande Terre neredeyse 400 kilometre uzunluğunda ve 50 kilometre genişliğinde.
Nüfusun yüzde 44'ünü yerli Kanak (Melanezyalılar) halkı oluştururken, yüzde 34'ü çoğunluğu Fransız olmak üzere Avrupalılar. Nüfusun geri kalanını Wallisliler ve Tahitililer de dahil olmak üzere diğer azınlık grupları oluşturuyor. Nüfusun üçte birinden fazlası başkent Nouméa'da yaşıyor.
Adalar, 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa tarafından sömürgeleştirildi ve doğrudan Paris'in yönetimi altında kaldı.
Hint-Pasifik bölgesindeki Fransızların sahip olduğu birkaç ada grubundan biri olan bölge, Fransa için stratejik değere sahip. ABD'nin Jeolojik Araştırması (USGS) kurumunun verilerine göre, geçen yıl dünyanın üçüncü büyük nikel üreticisi olan Yeni Kaledonya, küresel nikel üretiminin yaklaşık yüzde 6'sını oluşturuyor.
Yeni Kaledonya'da güçlü bir bağımsızlık hareketi var mı?
Fransa'dan bağımsızlık sorunu nedeniyle bölgede uzun süredir gerginlikler yaşanıyor.
Hükümette yalnızca birkaç sandalyeye sahip olan muhafazakar, ayrılıkçılık karşıtı siyasi parti The Rally gibi bazı siyasi gruplar, Fransa'ya sadık ve güçlü bağları korumak istiyor.
Ancak geçtiğimiz ayda yaşanan isyanlar, katı lobi grubu Yerdeki Eylemler Koordinasyon Birimi (CCAT) liderliğinde Şubat ayından Nisan ayına kadar Noumea'daki meydanlar çevresinde düzenlenen protestoların etkili olduğunu gösteriyor. Grup, haziran ayında yaklaşık 80 bin protestocunun ayrı mitinglerde toplandığını iddia etti.
Kanak ve çok sayıda siyasi partinin yer aldığı Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS) gibi bağımsızlık yanlısı gruplar, destekçilerinin "Kanaki" adını verdikleri yeni bir ulusun yaratılmasını istiyor.
Yeni Kaledonya'daki protestoların nedeni ne?
Yeni Kaledonya'da Mayıs ayında, Fransa hükümeti tarafından düzenlenen, oy kullanma hakkına sahip yurttaşların sayısını artıracak yasa değişikliği üzerine protestolar patlak vermişti.
Fransız güçlerin müdahale ettiği isyanlarda ikisi polis olmak üzere toplam 9 kişi hayatını kaybetmişti.
Paris'teki Ulusal Meclis ve Senato tarafından onaylanan yasa taslağına tepki gösteren Yeni Kaledonya halkı, bunun yerli Kanak nüfusunun gücünü zayıflatacağını ve yerel topluluklar arasındaki eski gerilimleri körükleyeceğini belirtiyor.
Fransa himayesindeki takımada, nikel üretiminde dünyanın önde gelen bölgelerinden birisi.
Yeni Kaledonya'nın dünya ekonomisindeki rolü nedir?
Yeni Kaledonya'nın dünya ekonomisindeki önemi tek kelimeyle "nikel" olarak özetlenebilir. Takımada, yüksek performanslı elektrikli araçlarda kullanılan pillerin temel bileşeni olan nikelin dünya genelinde en büyük üreticilerinden biri.
Son aylarda Endonezya'dan gelen ve neredeyse tamamı Çinli şirketler tarafından işlenen yeni arz dalgası nedeniyle ülkedeki endüstri, rekabette geride kaldı ve yerel firmaları kapanmayı gündem almaya zorladı.
Fransız hükümetiyse, Yeni Kaledonya nikelinin batmasını önlemek için, yerel madencilere uygun krediler ve sübvansiyonlar sağlıyor. Bu, Pekin'le Batı arasındaki artan gerilimin ortasında, Çin etkisinden arınmış maden tedarik zincirlerinin Batılı politikacıların gözünde artan önemine işaret ediyor.
