Svetlana Yevgenyevna Savitskaya 73 yıl önce 8 Ağustos 1948 günü, SSCB Komünist Partisi'nin Moskova ayağının liderliği görevini yürüten bir anne ile II. Dünya Savaşı'nda büyük kahramanlıklar sergilemiş bir babanın çocuğu olarak dünyaya geldi.

Kendisi de babası gibi pilotluğa merak saran Savitskaya, 34 yaşında uzaya çıkan ikinci kadın olmuştu. 1982'de Soyuz T-7 ile fezaya doğru uçan Sovyet kozmonotu sadece iki yıl sonra, 1984'te Soyuz T-12 görevinde ikinci kez aynı vazifeyi yerine getirmiş ve uzaya iki defa çıkan ilk kadın olmuştu.

1984'teki görevi sırasında Savitskaya aynı zamanda uzay yürüyüşü yapan ilk kadın olarak adını tarihe yazdırdı.

Savitskaya'nın, uçmaya olan merakı çok erken yaşlarda başlamıştı. Henüz 16 yaşında ailesinin haberi olmadan paraşütle atlamaya başlayan Svetlana on yedinci doğum gününe kadar 450 paraşüt atlayışı yaptı. Sonraki yıl boyunca, 13 bin 800 m ve 14bin 250 m'den rekor stratosfer sıçramalarına öncülük eden Savitskaya, uçuş deneyimi boyunca stratosferden üç dünya rekoru atlayışı ve jet uçaklarından 15 dünya rekoru atlayışı yaptı.

1966 yılında liseden mezun olduktan sonra Moskova Havacılık Enstitüsü'ne kaydolan Svetlana, burada uçuş dersleri de aldı. 1971 yılında uçuş eğitmenliği lisansını alan müstakbel kozmonot, 1972'de Havacılık Enstitüsünden mezun olduktan sonra Fedotov Test Pilot Okulu'nda test pilotluğu eğitimi aldı ve 1976'da mezun oldu.

Uçakla hız rekoru kırdı

Mayıs 1978'de uçak üreticisi Yakovlev için test pilotu olarak çalışmaya başladı. Uçuş deneyiminde MiG-25 uçağında 2 bin 683 km/s hıza ulaşan ilk kadın oldu.

Daha sonra Savtiskaya fezaya yükselen ilk kadın olma başarısını elde eden Valentina Tereşkova'yla birlikte uzaya yapılacak görevler için seçildi ancak ilk uçuşu yapma şansını Tereşkova elde etti.

1969 ve 1977 yılları arasında Sovyet aerobasi milli takımının bir üyesi olarak çalışan pilot, Temmuz 1970'de Hullavington'daki FAI Dünya Akrobasi Şampiyonasında, bir Yak-18 ile uçtu ve tamamı kadınlardan oluşan bir takımla birlikte dünya şampiyonluğunu kazandı. İngiltere'deki bu özel Şampiyonada, büyük başarı elde eden Svetlana, 1972 Dünya Şampiyonasında üçüncü oldu 1976'daysa Kiev'de kullandığı Yak-50 ile beşinci oldu.

Fezaya yolculuk

1979'da Savitskaya, ikinci kadın kozmonot grubu için seçim sürecine katıldı. 30 Haziran 1980'de kozmonot grubuna resmen kabul edildi. Seçilen dokuz kadın arasında Savitskaya tek test pilotuydu. Sınavlarını 24 Şubat 1982'de geçen Svetlana artık fezaya çıkmaya hazırdı.

Aralık 1981'de Savitskaya, Salyut 7 uzay istasyonuna kısa süreli bir uçuş olan ilk uzay uçuşuna hazırlandı. Salyut 7'nin bu ikinci ziyaret seferinin görevi, mürettebatın dönüşlerinde kullanacağı Soyuz T-5 uzay aracını yeni bir araçla değiştirmekti.

Savitskaya üçüncü uçuşunu yapan Leonid Popov ve ilk uçuşunu yapan uçuş mühendisi Aleksandr Serebrov'la birlikte yükseldi göklere. Soyuz T-7'nin fırlatılışı 19 Ağustos 1982'de gerçekleşti. Bu, Savitskaya'yı Valentina Tereşkova'dan 19 yıl sonra uzaydaki ikinci kadın yaptı.

Üç kozmonot, ertesi gün uzay istasyonuna yanaştı ve burada kozmonotlar Anatoliy Berezovoy ve Valentin Lebedev tarafından karşılandı. Bir uzay istasyonunda ilk kez karışık bir cinsiyet ekibi vardı. 27 Ağustos 1982'de Popov, Savitskaya ve Serebrov Soyuz T-5 ile mavi gezegene döndüler. Üç kozmoton 7 gün, 21 saat ve 52 dakikayı gezegenimizin dışında geçirmişti.

Uzayda yürüyen ilk kadın

Aralık 1983'te, araç dışı bir aktivite yapacağı ikinci uçuşuna atandı. Savitskaya bu göreve uçuş mühendisi unvanıyla katıldı.

Yine, Salyut 7'ye gidecek olan feza pilotu bu sefer üçüncü yerleşik mürettebat tarafından karşılandı. Savitskaya, Salyut 7 EO-3'ün bir yakıt hattını tamir etmek için 17 Temmuz 1984'te Soyuz T-12'yle fezaya yükseldi.

25 Temmuz 1984'te Savitskaya, meslektaşı Vladimir Dcanibekov'la Salyut 7 uzay istasyonunun dışında 3 saat 35 dakika boyunca tamir işlerini gerçekleştirdi. Svetlana böylece uzay yürüyüşü yapan ilk kadın oldu.

Svetlana gezegenimize 29 Temmuz 1984'te geri döndü.

Sovyet uçuş mühendisi ömrünün toplam 11 gün, 19 saat ve 14 dakikasını yer kürenin dışında geçirdi.

İptal edilen üçüncü sefer

Dünya'ya döndükten sonra Savitskaya, Dünya Emekçi Kadınlar Günü'nün anısına Salyut 7'ye tamamı kadınlardan oluşan bir Soyuz ekibinin komutanı olarak atandı. Svetlana'nın iki genç kadın kozmonot Yekaterina İvanova ve Yelena Dobrokvaşina'yla birlikte uzaya çıkması beklenirken Şubat 1985'te Salyut 7 ile telsiz bağlantısı kesildi. Neyse ki uzay istasyonu 1985 yazında Soyuz T-13 görevi tarafından kurtarıldı. Kasım 1985'te komutan Vladimir Vasyutin'in hastalığı nedeniyle durdurulması gerektiğinde, kadınların uçuşu iptal edildi.

Daha sonra Soyuz-TM ile Mir uzay istasyonuna uçmak için bekleyen Savitskaya hamileliği ve 1986'da oğlunun doğumu nedeniyle bu vazifeyi gerçekleştiremedi.

Bir komünist

Kendini işçi sınıfının mücadelesine adamış bir komünist olan Savitskaya, 1989'dan itibaren SSCB'nin halk vekili ve 1990'da Rusya'nın halk vekili olarak seçildi, bu görevi 1992'ye kadar sürdürdü. Sovyetler Birliği'nin çöküşünüyse büyük bir yıkıntıyla karşılayan Svetlana, anne ve babsının inşa etmek için çok çalıştığı her şeyin neredeyse bir gecede yok edildiğini ifade ederek "bunu görmedikleri için mutlu olduğunu" söylemişti.

Savitskaya, 1993 yılında Rus Hava Kuvvetleri'nden Binbaşı rütbesiyle emekli oldu. 1994/95'te Moskova Devlet Havacılık Enstitüsü'nde Ekonomi ve Yatırım alanında Yardımcı Doçent olarak çalıştı. 1996'da Rusya Federasyonu Komünist Partisi'ninden Devlet Duması milletvekili olarak seçildi ve o zamandan beri dört kez yeniden seçildi. Halen Savunma Komitesi Başkan Vekili olarak görev yapan kahraman feza pilotu iki defa Sovyetler Birliği Kahramanı, iki defa da Lenin nişanın yanı sıra katıldığı spor müsabakalarından toplam 34 altın madalyaya layık görüldü.

​