Santiago de Cuba / Siboney Çiftliği – 26.07.1953, 04:00. Fidel Castro: ‘’Yoldaşlar! Birkaç saat içerisinde kazanacak ya da yenileceksiniz, fakat her ne olursa olsun, bu harekât zafere ulaşacak.’’
1895 yılında Küba’nın İspanya’ya karşı başlattığı bağımsızlık savaşı daha sonuçlanmadan Amerika Birleşik Devletleri müdahalesi ile adanın sömürgesi el değiştirdi. 1902 yılında Küba’nın ilk hükümetini kurması için seçimlere onay veren ABD, Küba Anayasasına eklettiği Platt yasası ile gerekli gördüğü zaman Küba’ya müdahale etme ve üs kurma hakkını elde etti. 1925 yılında Küba’da iktidara gelen Gerardo Machado, Platt yasasını kaldırmak için söylemlerde bulunsa da amacına ulaşamadı. 1929 ekonomik buhranı ile Küba’da siyasi ve ekonomik krizle birlikte yoksulluk gittikçe derinleşti, halkın öfkesi Machado iktidarına yöneldi ve 1933'te Çavuşlar Darbesi ile adını duyuran Batista iktidara ilk adımını atmış oldu. Batista iktidarı ABD ile anlaşarak Platt yasasını Küba Anayasasından kaldırarak iktidarını 10 yıldan fazla sürdürdü ve 1945-1952 yılları arasında seçimleri kaybetse bile Küba siyasetinde ve ordu üzerinde etkisini korudu.
Küba 1952 yılında seçimlere giderken, ‘Küba Halk Partisi-Ortodoks’ geniş kitleler arasında popüler bir partiye dönüşüyordu. Partinin yolsuzluk karşıtı söylemleri ve ekonomik bağımsızlık talepleri özellikle üniversite öğrencileri arasında kendine sempatizanlar topluyordu. Fidel Castro 1950 başlarında Ortodoks-Küba Halk Partisi’ne üye oldu. Havana Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu Fidel’in de aday olduğu seçimlerin hemen öncesinde, Batista 1952’de ABD desteği ile Küba Ordusundaki etkisini kullanarak iktidarı tekrardan ele geçirdi.
Batista, toplumu ikna etmek için iktidarı hükümetin yolsuzluklarına karşı ele geçirdiğini beyan etse de Fidel Castro “Devrim değil, bir felaket” başlıklı bir bildiri hazırlayarak Kübalıları diktatörlüğe karşı mücadeleye davet ediyordu. Fidel, darbe sonrası dağılan Ortodoks Partisi’nin gençliğini bir arada tutarak yeni bir örgütlenme arayışına gitme kararı almıştı. Bu süreçte Raul Castro’nun ve birçok Kübalı gencin, Komünist Manifesto, ‘’Ne Yapmalı?’’ (Lenin) kitaplarını okuyarak sosyalist düşüncelerden etkilenmeye başladıkları ve Raul Castro’nun Küba’yı temsilen Avrupa’da ‘Gençlik Hakları Uluslararası Konferansına’ katıldığı biliniyor.
Fidel Castro, Küba’nın çözülmesi gereken sorunlarını tarif ederken, toprak reformu, sanayileşme, konut sorunu, işsizlik sorunu, eğitim sorunu ve halk sağlığı başlıklarını ön plan çıkarıyordu. Aynı zamanda iktidarı aldıklarında belirttiği altı başlık üzerinde yoğunlaşacaklarını propaganda ediyordu.
Moncada Kışlası'na yapılan baskının tarihi detayları
Fidel Castro tarafından görevlendirilen Ernesto Tizol, Nisan 1953’te Santiago de Cuba’ya yaklaşık 15 km uzaklıktaki Siboney kasabasında bulunan bir çiftlik evini, kümes hayvanı yetiştiriciliği yapacağını söyleyerek kiralar. Tizol, Moncada Kışlası baskınına katılacak devrimcilerin kalacağı ve dışarıdan tavuk çiftliği gibi görünecek bir karargâh hazırlığına başlar. 1953 Temmuz ayının ilk günlerinde son hazırlıklar için Fidel, yakın arkadaşı ve hareketin liderlerinden Abel Santamaria’yı görevlendirir. Eylemin gizliliği açısından çok az kişinin bildiği ve organize ettiği baskın hazırlıkları için Renato Guitart ile birlikte Siboney Çiftliği’ne giden Abel Santamaria devrimcilerin lojistiğini sağlayacak araçların gizleneceği tavuk kümeslerini ve silahların saklanacağı bir kuyu inşa eder. Moncada Kışlası baskınına katılan kadın devrimciler Haydee Santamaria ve Melba Hernandez, kullanılacak silahların çiftliğe taşınmasında ve baskın sırasında kafa karıştırmak için giyecekleri Batista ordusuna ait kamuflajın tedarik edilmesinde görev alır.
***
24 Temmuz’da 49 model Buick ve Oldsmobile marka araçlardan oluşan 16 araç farklı güzergahlar kullanarak Havana’dan ayrıldı. Moncada Kışlası baskınına katılacak 135 devrimci, 25 Temmuz gecesi Santiago de Cuba yakınındaki Siboney Çiftliğine ulaştı. 26 Temmuz şafak vaktinde Fidel Castro 134 devrimciye dönerek kısa bir konuşma gerçekleştirdi.
“Yoldaşlar! Birkaç saat içerisinde kazanacak ya da yenileceksiniz, fakat her ne olursa olsun, bu harekât zafere ulaşacak. Yarın kazanırsak, José Martí’nin rüyası daha çabuk gerçek olur. Tersi gerçekleşirse, eylem, bizim bayrağımızı ve yürüyüşümüzü ileri taşımak için Küba halkına örnek olur. Halk, Oriente’de ve adanın her yerinde bizi destekleyecektir. Yüz yaşındaki Havari’nin genç adamları! 1868’de ve 1895’te olduğu gibi burada, Oriente’de Ya Özgürlük Ya Ölüm diyerek ilk çığlığı atıyoruz.”
Fidel’in planına göre, Batista ordusuna ait kamuflajları giyen devrimciler, içtima saatinden önce Moncada’ya girip nöbetçileri etkisiz hale getirecek ve silah depolarına el koyup, kışladaki askerlere de isyana katılma çağrısı yapacaktı. Eş zamanlı olarak Bayamo’da bulunan Manuel de Céspedes Kışlası’nın da ele geçirilmesine karar verildi.
Saat 05:00’te üç grup halinde (0) Siboney Çiftliği’nde ayrılan 16 araçlık konvoy Santiago de Cuba’ya doğru yola çıktı. Fidel’in komutasındaki ana grup 90 devrimci ile birlikte Küba’nın 2. büyük askeri kışlası (1) Moncada’yı kuşatacaklardı. Kışlada 1000 asker olduğu düşünülmekteydi ve Abel Santamaria liderliğindeki ikinci grup kışlanın arkasında yer alan (2) Saturnino Lora Hastanesi’ni teslim alarak baskına destek olacaklardı. İçlerinde Raul Castro’nun da bulunduğu Lester Rodriguez liderliğindeki üçüncü grup (3) Adliye Binası’nın kontrolünü alarak baskına destek olacaktı.
Baskına katılan devrimcilerin çoğunun Havana’dan gelmesi, Santiago de Cuba şehrine yabancı olmaları bir dezavantaja neden oldu. Ana grubun konvoyundan bir grup devrimci şehrin sokaklarında kayboldu. Abel Santamaria ve Raul Castro’nun grubu görevlerini hızlıca yerine getirdiler. Raul Castro’nun içinde bulunduğu Adliye Binası’nı ele geçiren ekibin lideri bilinmeyen bir nedenle ortadan kayboldu. Bunun üzerine sorumluluk alan Raul Castro, harekatın bütününe etki edecek hızlı ve pratik kararlar alarak önemli bir komutan olacağının ilk sinyallerini vermiş oldu.
Fidel komutasındaki grubun önünde yol alan öncü bir grup, henüz kışlaya ulaşmadan tesadüfen bir devriye ile karşı karşıya gelince çatışmaya girdi. Devrimciler ilk saldırıyı püskürtse de silah seslerini duyan nöbetçi kışlanın alarmı çalınca, Fidel’in grubu kışlanın içine giremedi, kışladaki askerlere göre dezavantajlı bir konumda bulunan devrimciler, bir süre daha çatışmaya devam edebildi fakat kışlada bulunan askerlerin desteğe gelmeye devam etmesi sonucu Fidel geri çekilme kararı aldı. Raul Castro ekibi ile Adliye Binası’nın çatısına çıkarak koruma ateşi açması ile geri çekilmeyi güvenli hale getirdi. Çatışmaya giren ana grup 6 kayıp ve 5 yaralı ile geri çekildi. Hastaneyi teslim alan Abel Santamaria komutasındaki 25 kişilik Devrimci grup cephanesi bitene kadar çatışmayı sürdürdü fakat Batista güçleri tarafından yakalanmaktan kurtulamadılar. Raul ekibi ile birlikte Adliye Binası’nda bulunan bir subayı esir alarak geri çekilmeyi başardı. Bayamo’da bulunan Manuel de Céspedes Kışlası baskınına katılan grup da benzer nedenlerle geri çekilmek zorunda kaldı ve sonraki günlerde esir alınan 55 devrimci işkence ile katledildi.
26 Temmuz 1953'te silaha sarılıp Moncada ve Carlos Manuel de Céspedes kışlalarına saldıran cesur Kübalı gençler, Küba halkının kanını akıtan Batista'nın kanlı zulmünü devirme inancını asla kaybetmediler. 26 Temmuz Hareketi ismini alarak Moncada’nın bir yenilgi değil, fikirlerinin haklılığı ve zaferi iddiasını sürdürdüler. 2 Aralık 1956’da Granma yatıyla Küba’ya çıkar çıkmaz ikinci bir trajedi ile karşılaşmalarına ve Sierra Maestra dağlarında geçen zorlu yıllara rağmen 1 Ocak 1959 zaferinde ve sonrasında devrime olan inançlarını asla kaybetmediler.
Kaynaklar:
https://haber.sol.org.tr/haber/26-temmuz-isyan-atesinin-yakildigi-tarih…
https://www.juventudrebelde.cu/cuba/2020-07-25/la-epica-del-26-de-julio
https://cubasi.cu/es/noticia/en-infografia-el-asalto-al-moncada-que-cam…
https://www.trabajadores.cu/20200725/los-escenarios-de-las-acciones-del…
https://gelenek.org/kubada-partili-yasam/
Raul Castro – Devrime Adanmış Bir Yaşam / Yazılama Yayınevi
Bir Halkın Biyografisi- Küba Tarihi / Yazılama Yayınevi
