Seçimler nedeniyle ertelenen doğalgaz zammı dün itibariyle uygulanmaya başlandı. Son zam 1 Ocak 2023'te yapılmıştı.
Fiyat artışı konutlar için yüzde 38, yılda 300 bin metreküpten az tüketen küçük işletmeler için yüzde 33 oldu.
Artışla birlikte konutlar ve küçük işletmelerin alım fiyatları, büyük sanayi kuruluşlarının fiyatlarıyla eşitlendi. Bunu sağlayan etmenlerden biri de patronlara sağlanan indirimler oldu.
Tekellere indirim, halka zam
TMMOB Makina Mühendisleri Odası'nın hesaplamasına göre BOTAŞ, 1 Ocak 2023 tarihinden bugüne, 18 ay içinde, gaz satış fiyatlarında elektrik üreticilerine yüzde 33, büyük sanayi kuruluşlarına yüzde 28 indirim yaparken, konutlara yüzde 38, küçük sınaî ve ticari işletmelere yüzde 59 zam yaptı.
2023 yılı başında konutlar ödediği metreküp fiyatı, büyük sanayi kuruluşlarının ödediğinin 4'te 1'i kadardı. Son zamla birlikte konutlar, büyük işletmeler için geçerli fiyatın yarısı kadar ödemeye başladı.
Yeni tarifede konutlar için 1 metreküp gaz maliyetinin 11 lira civarında olacağını kaydeden Makina Mühendisleri Odası'na göre, bazı kentlerde abonelerin ödeyeceği ortalama tutarsa şöyle:
| Kent | Yıllık Tüketim (m3) | Gaz Satış Fiyatı (TL/m3) | Yıllık Doğalgaz Harcaması (TL) |
| Bursa | 826 | 8,54 | 7 bin 54 |
| İstanbul | 869 | 8,26 | 7 bin 178 |
| Van | 1179 | 8,28 | 9 bin 762 |
| Ankara | 1067 | 9,29 | 9 bin 912 |
| Erzurum | 1348 | 11,20 | 15 bin 98 |
Orantısız sübvansiyon toplam tüketimi artırdı
Enerji Bakanlığı doğalgazda devletin uyguladığı yüzde 60 sübvansiyon nedeniyle fiyat artışının tüketiciye yansımasının ortalama yüzde 33 değil, yüzde 24-25 olacağını söylüyor.
Ancak Makina Mühendisleri Odası'na göre bu sübvansiyon hatalı uygulanıyor. Desteğin gelir durumuna oranla dağıtılmasını savunan Oda, geçtiğimiz yıl sağlanan desteğin tüm tüketicilerin doğalgaz kullanımı artırdığına dikkat çekiyor.
"2023 Mayıs seçimlerini kazanma amacıyla, bütün konut tüketicilerine 2023 Mayıs ayında bedelsiz doğalgaz temin edileceği bildirilince, aylık tüketim bir önceki yılın Mayıs ayına göre ikiye katlanarak 1,8 milyar m3 olmuştur. Gelir durumları dikkate alınmaksızın tüm konut tüketicilerinin aylık 25 m3 gaz tüketimi kalan on bir ay boyunca faturalandırılmamıştır. Bu uygulama ile konutların gaz tüketimi Mayıs-Aralık 2023 döneminde 2,3 milyar m3 artmıştır."
Desteğin artırılması ve dengeli dağıtılması gerektiğinin altını çizen Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener ise zamların enerji patronlarına yaradığını vurguluyor:
"İktidarın popülist görünümlü politikasının ardındaki toplumsal gerçeklik, büyük şirketleri kollamak, ekonomik sıkıntıları halkın sırtına yıkmak, yoksulluk ve yoksulluğun sürdürülebilirliğini sağlayarak sermaye egemenliği düzenini ihya etmektir."
