Motokuryeler, Yemeksepeti’nin hafta başında uygulamaya koyduğu "uyumluluk kurallarının" geri çekilmesi için iş bırakma eylemine hazırlanıyor.
Bunu "mobbing kuralları" olarak değerlendiren kuryeler, son dönemde art arda çalışma koşullarını zorlaştıran kararlar alan firmaya tepkili.
Yemeksepeti Genel Merkezi’nin önünde toplanan işçiler seslerini duyurmaya çalıştı. Motokuryeler yeni gelen kurallar için firmadan görüşme talep etti ancak bu talep reddedildi.
Bunun üzerine motokuryeler, İstanbul başta olmak üzere İzmir ve birçok ilde eylem çağrıları yaptı.
Patronların Ensesindeyiz Motokurye Dayanışma Ağı, İzmir’de çalışan Yemeksepeti kuryeleriyle mücadele süreçlerini ve şirketin dayatmaya çalıştığı acımasız koşulları konuştu.
Siparişi kabul etmeyen ya da lastiği patlayan günlerce çalışamayacak
"Uyumluluk kuralları" adı altında Yemeksepeti, kuryelere nasıl bir dayatmada bulunuyor?
"Uyumluluk kuralı" adı altında kuryelere aslında şirketin acımasız ve sert yüzü gösteriliyor. Mesela yedi gün içinde iki kez lastiğin patlasa ve ekipman sorunlarından dolayı mola alsan üç gün erişim engeli alıyorsun, yani üç gün çalışamıyorsun.
Sipariş düştüğünde “kabul et ve reddet” butonu çıkar. Bize her biriniz kendi işletmenizi işletiyorsunuz diyen Yemeksepeti bu siparişlerden gitmek istemediğimizi reddetme hakkını elimizden alarak iki defa reddedersek bir gün erişim engeli cezası veriyor.
Yedi günde üç defa ürünlerin dökülmesi veya dağılması durumunda üç gün erişim engeli veriyor. Bunda ne var, sağlam götür diyebilirsiniz ama büyük burger ve kahve firmaları ürünlerini elinize bardak ile veriyor. Karton veya plastik bardak ile aldığınız kolayı, kahveyi 8-10 km dökmeden götürmeniz bekleniyor. Bu, motosiklet gibi süspansiyonu olan bir araçta, malum yollarda ne kadar mümkün olabilir?
Hız baskısı yapıp kazayı yasakladılar
Hız baskısı yapan şirketler kaza yapmayı da yasaklamış durumda. Yedi gün içinde üç kez kaza yaparsan seni kapının önüne koyarım diyor.
Pembe firmada kapıda nakit ve kredi kartı ile ödeme seçenekleri var. Bu da bol miktarda sahte sipariş anlamına geliyor. Gece bir dünya insan sipariş veriyor, para ödemek istemeyen oluyor. Tehlikeli bölgelere para ile girmek zorunda kalıyorsun. Gaspçısı ayrı dert.
Ama diyorlar ki "müşteriye ulaşamazsan hesabına veda et". Yahu insanlar sosyal medyadaki boy boy reklamlara kanıp borçlanarak motosiklet alıyor. Hesabı kapatırım demek bize reva mı?
Yemeksepeti, önce hemen hemen tüm işçilerini kadrodan esnaf kuryeliğe geçirmiş oldu. Şimdi de keyfi olarak ses çıkaran işçinin anında hesabını kapatıyor. Bu keyfilik konusunda ne düşünüyorsun? Nasıl bir mücadele örgütlemeli?
Yemeksepeti eylemleri başladığında ben de ilk olarak “patron kurye” olarak başlayanlardanım. Ve belki de eyleme destek olmak için paket atmayı reddedenler arasında ilk çıkarılanlardanım. Ama sonra bir şekilde tekrar başka bir firma aracılığıyla başladım. Şaşaalı reklamlarla esnaf kuryelik sistemine girdik, yüzbinlerce lira borçla çıktık.
Esnaf kuryelik: Teşvikle başla, borçla bitir
Esnaf kuryelik ilk etapta kazancı iyi görünen, o şaşaalı reklamlarda hiçbir giderin gösterilmediği, hatta KDV’nin bile gizlendiği, yanıltmalarla dolu bir sistem. Tek taraflı sözleşme ile bu sistemin kölesi haline geliyorsunuz. Devletin "genç girişimciliğinden" faydalan kesim, önce Bağ-Kur ve gelir vergisi ödemeden sisteme girer ve yüzbinlerce lira borç ile bu sistemden çıkar ya da atılır. Sonraki on yılını da bu borcu kapatmak için harcar durur.
Biz İzmir Kurye Tim olarak ancak ve ancak Whatsapp gruplarında örgütlenebildik. Ankara’da bir de resmi olarak oda kuruldu. Bazı dernekler, federasyonlar var ama işlevsiz. Belki bir, iki dernek, platform kuryeler için mücadele ediyor.
Kaza durumlarında birbirimize büyük çabayla kurduğumuz Whatsapp grupları aracılığıyla ulaşıyoruz. Esnaf kurye olduğumuz için bir örgütlenme modeli bulamıyoruz ama araştırıyoruz ve başaracağız.
Yemeksepeti işçileri son günlerde dayatılmaya çalışılan "uyumluluk kuralları"na karşı bir mücadele örgütlemeye çalışıyor, ses çıkarıyor. Önümüzdeki süreci nasıl görüyorsun?
Cuma günü tüm Türkiye genelinde kapsamlı bir slot kapatma eylemi yapmayı planlıyoruz.
Tüm Türkiye’de üzerimizde kurulan baskı, emeğimizin hiçe sayılarak bize bu kuralların dayatılması, bir muhattap dahi bulamayışımız karşısında tüm Türkiye’de Yemeksepeti kuryeleri tek yumruk oluyor. Kararlılığımız karşısında şirkete geri adım attırabileceğimize inanıyoruz.
