Sakarya’nın Hendek ilçesindeki Oba Makarna fabrikasında, değirmen bölümünde 15 Eylül Pazar günü bir patlama oldu. Patlama sonrası soğutma çalışmaları sırasında 27 yaşındaki işçi Mesut Şimay'ın cesedine ulaşıldı. Biri 12 yaşında çocuk olmak üzere 30 kişi yaralandı.
Patlamanın sebebi hâlâ bilinmezken Adalet Bakanı Yılmaz Tunç Hendek Cumhuriyet Başsavcılığınca adli soruşturma başlatıldığını duyurdu.
soL'a bilgi veren ve yakınları yaralanan fabrika işçileri, üretimin tamamen durdurulduğunu aktardı.
Fabrika yönetimiyse sessiz. Yetkililere yapılan teşekkür ve başsağlığı ile geçmiş olsun açıklamaları dışında bir bilgi paylaşılmış değil.
600 milyon liranın üzerinde teşvik aldılar
Patlamanın ardından alınmayan önlemlerle, sendika düşmanlığıyla ve fazla çalışmayla gündeme gelen Oba Makarna'ya biraz daha yakından bakalım.
1966 yılında Gaziantep’te kurulan Oba Makarna, 2005 yılında Özgüçlü Ailesi tarafından satın alındı. AKP döneminde hızla büyüyen şirketin Hendek'teki 50 bin metrekarelik fabrikasının 2 katı büyüklüğünde bir de Gaziantep'te tesisi var.
AKP'nin tarım politikaları bağlamında, 2000'li yıllarla birlikte makarnacıların ve un üreticilerinin ihracatını desteklemek üzere bir buğday üretim ve ithalat stratejisi geliştirilirken aynı zamanda büyüyen şirketler de Uzakdoğu'daki "noodle" pazarına göz dikti. Bunların başında da Oba Makarna geliyor.
100'den fazla ülkeye ihracat yapan Oba Makarna'nın Hendek’te yer alan "noodle" üretim tesisinde günlük 3 milyon "paket noodle" ve 300 bin adet "bardak noodle" kapasitesi var. Bu Türkiye’nin ve Avrupa’nın en büyük noodle üretim tesisi anlamına geliyor.
Alınmayan iş güvenliği önlemleri de firmanın büyüklüğü düşünülünce daha çarpıcı hale geliyor.
Öte yandan Maliye Bakanlığı verilerine göre, şirketin yalnızca iki kentteki fabrikaları için toplam 600 milyon liranın üzerinde teşvik aldığı biliniyor.
İç pazarın hakimi, ihracat şampiyonu: Şimşek'in elinden ödül aldılar
Şirketin CEO'su Alpaslan Özgüçlü'nün paylaştığı bilgilere göre, 2020 net satışları 6 milyar TL olan şirket, son 3 yılda sıçrama kaydetti. 2023'te net satışları yüzde 12'nin üzerinde artışla 23,4 milyar TL oldu. Oba Makarna'nın 2023 net kârıysa 1,3 milyar TL'ye ulaştı.
2023 yılında yüzde 29 artışla 394,6 milyon dolarlık ihracat geliri olan, küresel makarna ticaretinden aldıkları pay yüzde 7,4'e ulaşan Oba Makarna, bu yıl 11. kez ihracat şampiyonu oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) “Türkiye’nin İlk 1000 İhracatçısı 2023” araştırmasına göre, Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri sektörünün en çok ihracat gerçekleştiren şirketi seçildi.
Törende Türkiye’nin, dünyanın en büyük üçüncü makarna üreticisi ülke konumunda bulunduğunu söyleyen Alpaslan Özgüçlü, ülkedeki makarna üretiminin yüzde 25’ini gerçekleştirdiklerini ifade etti.
Şirketin ithal ettiği buğday hastalıklı çıkmıştı
AKP'nin tarımı bitiren politikalarının bir sonucu olarak ithal edilen başlıca ürünlerden buğday, 2022'de Hindistan'dan yapılan alımla gündem olmuştu.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan analizlere göre Oba Makarna'nın ithal ettiği buğdayda "Hint Sürmesi" hastalığı tespit edilmişti. Dünya gazetesi tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım'ın haberine göre, buğdayda çıkan hastalık nedeniyle İskenderun'da bekleyen gemi geri gönderilmişti.
Alpaslan Özgüçlü o dönem yaptığı açıklamada, "Bu geminin geri gitmesiyle 30 milyon dolarlık bir ihracat yani 2 bin konteyner makarna ihracatını Türkiye kaybetmiş oldu. Başka ülkelere bunu kaptırmış olduk" demişti. Özgüçlü, "Hint Sürmesi" hastalığının insan sağlığı açısından bir sakıncası olmadığını iddia etmişti:
"Bu buğday tohumluk olarak kullandığınızda yüzde 30 ile yüzde 50’ye varan oranda verim kaybına neden oluyor. Yani insan sağlığı açısından bir sıkıntısı yok. Kaldı ki biz zaten bunu tohumluk olarak da satmıyoruz. Biz bunu makarna imalatında kullanıyoruz."
