soL'da ocak ayında yer verdiğimiz bir haber, "Sermaye '24 Ocak kararlarını' hatırlatıyor: İhracatçılar 'devalüasyon' istiyor" başlığını taşıyordu.
Patronların dolar kurunun yükselişinin durdurulmamasını istediğini vurgulayan haberimiz, "İhracatçılar ve bazı sermaye örgütleri, arka arkaya yaptıkları açıklamalarla hükümetin döviz kurunu serbest bırakmasını talep ediyor. Açıklamalardaki '24 Ocak kararları' detayı dikkat çekti." spotuyla sunulmuştu.
AKP seçime kadar baskıladığı doları, seçim sonrası patronların da talebiyle serbest bırakmış görünüyor.
O haberi ve dolardaki bugünkü yükselişin ardındaki isimleri yeniden hatırlatıyoruz:
'Kararlı adımların' reçetesini verdi: Kademeli döviz artışı ve sermayeye sübvansiyon
Bloomberg HT'ye dün açıklamalarda bulunan Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Sönmez, "Mevcut ekonomik model altında bu ihracat artışlarının üretkenlik ve teknoloji olmaksızın sürdürülebilmesi zor görünüyor. İhracatta mevcut durumun korunması için de kademeli döviz artışları ve sübvansiyonlar ile ihracatçının rekabet gücünün korunması gerekiyor" dedi.
"Yatırımcı davranışlarında tedirginlik oluştu" diyen Sönmez, "Sermaye ihtiyacı artarken, yüksek faiz yurt dışı kredi imkanlarına, kredi musluklarının kısılması da finansmana erişimi zorlaştırdı" ifadelerini kullandı.
"Kararlı adımlar atılmalı" çağrısında bulunan TÜRKONFED Başkanı Sönmez, "Artık büyümeye, ihracata ve istihdama yönelik politikaların tek başına bir ülkenin üretim ölçeğini artırmaya ve orta gelir tuzağını aşmaya yeterli olmadığı aşikar" yorumunda bulundu.
"İhracatta mevcut durumun korunması için de kademeli döviz artışı ve sübvansiyon gerektiğini" ileri süren Sönmez şunları kaydetti:
"Dış talepteki düşüşten sonra gelen en büyük tehdit enerji fiyatları... Bu yıl ihracatçılar için tehdit oluşturan bir diğer önemli konu da döviz kuru düzeyi. İhracatta birim başı değerlerimiz hâlâ çok düşük. Orta ve yüksek teknolojili üretim yetkinliğimiz maalesef yüksek katma değer yaratmaktan, verimlilikten uzak. İhraç edilen ürün miktarındaki artışın, ihraç edilen ürünün döviz cinsi değerindeki artışı geçmesiyle birlikte toplam ihracat artıyor. Mevcut ekonomik model altında bu ihracat artışlarının üretkenlik ve teknoloji olmaksızın sürdürülebilmesi zor görünüyor. İhracatta mevcut durumun korunması için de kademeli döviz artışları ve sübvansiyonlar ile ihracatçının rekabet gücünün korunması gerekiyor."
'Tarih tekerrürden ibarettir' dedi, 24 Ocak Kararları'nı anımsattı
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi'nin, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'den dolar kurunun artmasını talep ettikleri yönündeki geçen hafta yaptığı açıklama dikkat çekmişti.
Anadolu Ajansı'nın aktardığı habere göre, Bakan Nebati'nin de katıldığı 24 Ocak'ta yapılan toplantıda, Eskinazi'nin 12 Eylül Darbesi'ne işaret ettiğiaçıklamasında, "24 Ocak Kararları"nın en önemli maddelerinden birisinin Türk lirasına yüzde 32,7 oranında devalüasyon yapılması olduğunu iddia ederek "Günümüzde 18,80 lira civarında olan dolar kuru yüzde 32,7 arttığı takdirde 25 TL seviyesine gelecek. Bu da Türk ihracatçımızın rekabetçiliğine olumlu katkı sağlayacaktır" dedi.
Eskinazi, doların baskılanması nedeniyle Türkiye’nin ihracat artışının durduğunu ileri sürmüştü. Eskinazi, Türk Lirası'nın yüzde 30’dan fazla değer kaybetmesi gerektiğini savunarak, doların 25 lira olmasını 'istediklerini' belirtmişti.
"Tarih tekerrürden ibarettir" ifadesini kullanan Jak Eskinazi, "Bugün 24 Ocak 2023. Başka bir ifadeyle 24 Ocak 1980'de hayatımıza 24 Ocak Kararları olarak giren ekonomi paketinin 43'üncü yıl dönümü. 24 Ocak Kararları'nın en önemli maddelerinden birisi Türk lirasına yüzde 32,7 oranında devalüasyon yapılmasıydı. Günümüzde 18,80 TL civarında olan dolar kuru yüzde 32,7 arttığı takdirde 25 TL seviyesine gelecek. Bu da Türk ihracatçımızın rekabetçiliğine olumlu katkı sağlayacaktır. Bugünkü buluşmamızın bir milat olmasını diliyor, Türk ekonomisinin önünü açacak yeni bir '24 Ocak Kararları'nın hayata geçirilmesi gerektiğine inanıyoruz" açıklamasında bulunmuştu.
TİM: Kurun enflasyon kadar artmasını istiyoruz
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe de geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, "Kurun enflasyon kadar artmasını istiyoruz" diyerek dolar kurunun 'serbest bırakılması' gerektiğini savunmuştu.
Ekonomim'e görüşlerini ileten TİM Başkanı Mustafa Gültepe, dolar kurunun bir an önce yükselmesi gerektiğini belirterek, "Politika faizi 9’a düştü. İhracatçı olarak yüzde 5 olmasını tercih ederiz" diyerek şunları kaydetti:
"Faiz yukarı çıksa, döviz aşağıya gelse hem ucuz maliyetli para bulamayız hem de aldığımız para azalacak. Bir kapan oluşur. Bazı adımlar enflasyonu artırmamak için yapılıyor.
Fiyat tutturma noktasında kurların bizi destekleyecek noktaya gelmesini bekliyoruz. Rekabet edeceğimiz bir ortamın oluşmasını istiyoruz. Enflasyon 3 artıyorsa kurlar da 3 artmalı. Biz de maliyetimizi bilerek fiyatımızı belirleyebilelim."
'Doları 23'ten bozduralım'
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya da yaptığı açıklamada, hükümete seslenerek 'doları 23'ten bozduralım' talebinde bulundu.
Cumhuriyet'e konuşan TGSD Başkanı Kaya, "Sektör 1980-2000 arasında bir noktada, 2000’den pandemiye kadar bir noktada. Pandemiden sonra neredeyse tamam mı devam mı noktasına geldik. Eğer bu işe devam edeceksek bu söylediğimiz kurallar çerçevesinde oynamak lazım" diyerek 12 Eylül Darbesi'nin ardından atılan adımları hatırlattı.
İdeal kur seviyesinin 23 lira bandında olduğunu ileri süren Kaya, "23 lira civarında olsaydı daha iyi olurdu. Şu andaki kur seviyesiyle fiyat tutturamıyoruz. Sektörümüz pandemiden bu yana para kazanmıyor" dedi.
'Rahatlatacak kur 23-25 aralığı'
Dünya'ya geçen hafta konuşan, Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Burak Sertbaş, döviz kurlarının bir an önce ihracatçının arzuladığı, rekabet edebilecek seviyelere gelmesini istediklerini ifade etti. Sertbaş, "Şu an ihracatımızı rahatlatacak kur 23-25 aralığı" dedi.
Ege Hazır giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Çağlar Bağcı ise “Yılın başından beri dolar kuru baskılanıyor. Şu an ihracatımızı rahatlatacak kur 23-25 aralığı. Bu bütün sektörler için geçerli” değerlendirmesinde bulundu.
Sermaye temsilcilerin açık ve örtülü olarak dile getirdiği döviz kuru artışı talebi, ihracatçılara 'özel kur uygulaması' olarak da formüle ediliyordu. Buna göre Bakan Nebati ile 2022 yılı sonunda bir araya gelen tekstil ve hazır giyim patronlarının önerdiği özel kur uygulaması şu şekildeydi: "Bir şirket 1 milyon dolar ihracat yapıyorsa tavanı 1 milyon dolar olmak üzere en az işçilik ve enerji maliyeti kadar kısım olan yüzde 50’lik kısım spot kur olan güncel kurdan değil de 23-25 liradan bozdurulabilecek."
