6 Şubat depremlerinden günler sonra “Türkiye Tek Yürek” adlı yardım kampanyasında kamu kurumları, milyarderler ve yurttaşların desteğiyle 115 milyar lira bağışın toplanacağı taahhüt edilmiş ancak bu paranın 82,4 milyarının hesaplara yatırıldığı ortaya çıkmıştı. AFAD'a aktarılacağı belirtilen bağışlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bütçe istatistiklerine yansıdı.
2023 yılında AFAD'a ayrılan başlangıç ödeneği 8 milyar 75 milyon lirayken, yılın ilk ayına ait toplam ödenek tutarı 88 milyar 75 milyon liraya ulaştı. Bütçedeki 80 milyar liralık artış, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın AFAD'ın hesabına yatırılacağını söylediği 82,4 milyar lirayı akıllara getirdi.
Deprem bağışlarının üçte biri harcandı
Hazine verileri ile birlikte, tamamına yakınını bağışların oluşturduğu düşünülen bütçeden yapılan harcama miktarı da öğrenildi. Ocak'ta 233 milyon lira harcayan AFAD, Şubat ayında depremin de etkisiyle 25,8 milyar lira harcadı. Böylece AFAD'ın iki aydaki harcamaları, başlangıç ödeneğinin 3,2 katına ulaşarak 26 milyar lirayı aştı. Yani kampanyadan sonraki 11 günde deprem bağışlarının hesaplara geçen miktarının üçte biri harcanmış oldu.
.png)
'AFAD harcamaların detaylarını yayınlasın'
Bütçe istatistiklerinin, "82 milyar lira nerede" sorusuna büyük oranda yanıt verdiğini kaydeden iktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman, soL'a yaptığı değerlendirmede harcama detaylarının kamuoyu ile paylaşılması gerektiğini belirtti:
"Kurumlar itibariyle rakamlar veriliyor ama detayları yok. Bu miktarın hangi kalemlere harcandığı belli değil. Bu verilerin deprem koşullarında kalem kalem yayınlanması lazım. Hiç değilse AFAD’ın harcama detayları yayınlansın."
2,4 milyar lira Kızılay'a mı gitti?
AFAD'ın mali tablosunda dikkat çeken bir diğer unsur da Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay'ın açıkladığı tutar ile bütçede gözlemlenen artış arasındaki 2,4 milyar liralık fark oldu.
Bağışların toplandığı gecede AFAD'ın yanı sıra Kızılay'ın hesap numarasının da paylaşıldığını hatırlatan Konukman, "Anlaşılıyor ki 80 milyar lirası AFAD’a gitmiş. Kalanı da Kızılay’ın olmuş. Kızılay artık bir anonim şirkete dönüşmüştür, hizmetleri ticarileşmiştir. Hizmetleri ticarileşmiş bir kuruma bağış mümkün değildir." dedi.
Depremin ardından adı birçok skandalla anılan Kızılay'a, Şubat ayında hazineden sadece 250 bin liralık kaynak transferi gerçekleşti. Deprem bölgesinde bir çadırı 140 bin liraya sattığı bilinen Kızılay'a sembolik bir miktarın aktarılmasını Konukman şu sözlerle yorumladı: "Bağışla 2 milyar lira veriyorsun ama kendin bütçeden 250 bin lira ayırıyorsun. Bu da söz konusu aktarımın gelen tepkiler üzerine yapıldığını gösteriyor olabilir."
