Bugün 12 Haziran “Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü.”
Salgın günlerinde çocuk sömürüsünün bu düzenin en temel unsurlarından biri olduğuna ilişkin dünyada ve Türkiye’de yüzlerce yeni örnek ortaya çıktı.
Binlerce çocuk işçi, patronlara verilen özel izinle fabrikalarda çalıştırılmaya devam etti, salgının iş yükünün önemli bir bölümünü çocuklar çekti.
İşte salgın günlerinde çocuk işçilikte gelinen son durum…
Dünya genelinde 152 milyon çocuk işçi var, 72 milyon çocuk tehlikeli işlerde çalıştırlıyor
Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre, dünya genelinde 72 milyonu tehlikeli işlerde olmak üzere 152 milyon çocuk işçi bulunuyor.
Üstelik gerçek rakamın ILO’nun açıkladığı bu sayının oldukça üzerinde olduğu, bilinen verilerin çok ötesinde bir çocuk işçi gerçeği olduğu ifade ediliyor.
Türkiye’de son durum ne?
Uzun süre sonra TÜİK’in Mart ayında açıkladığı 'Çocuk İşgücü Araştırması'na göre, Türkiye’de 720 bin çocuk işçi bulunuyor.
Çalışan çocukların yüzde 79,7'sini 15-17 yaş grubundakiler oluştururken, yüzde 15,9'unu 12-14 yaş grubundakiler, yüzde 4,4'ünü ise 5-11 yaş grubundaki çocuklar oluşturdu. Cinsiyete göre incelendiğinde, çalışan çocukların yüzde 70,6'sını erkek çocukların, yüzde 29,4'ünü ise kız çocukların oluşturduğu görüldü.
Çalışan çocukların çalışma nedenlerinde ilk sırayı yüzde 35,9 ile "hanehalkının ekonomik faaliyetine yardımcı olmak", alırken bunu, yüzde 34,4 ile "iş öğrenmek, meslek sahibi olmak” yüzde 23,2 ile "hanehalkı gelirine katkıda bulunmak" izledi. Çocukların %6,4'ü ise "kendi ihtiyaçlarını karşılamak" amacıyla çalıştığını söyledi.
Çalışma ortamında fiziksel sağlığı olumsuz etkileyen faktörler incelendiğinde; çalışan çocukların yüzde 12,9'unun aşırı sıcak/soğuk ya da aşırı nemli/nemsiz bir ortamda çalıştığı, %10,8'inin kimyasal madde, toz duman veya zararlı gazlara maruz kaldığı görüldü. Çalışan çocukların yüzde 10,1'i zor duruş şekli veya harekete maruz kaldı veya ağır yük taşıdı, yüzde 10,0'ı ise gürültü veya şiddetli sarsıntıya maruz kaldı.
Çalışan çocukların yüzde 6,4'ünün çalıştığı ortamda kaza riski ile karşı karşıya kaldığı, yüzde 4,6'sının ise çalıştığı işyerinde göz yorgunluğu veya görsel odaklanma konusunda risk altında olduğu belirlendi.
Gerçek bununla mı sınırlı?
Ancak gerçek sayı TÜİK’in açıkladığı resmi verilerin oldukça ötesinde.
Türkiye’de yayımlanan konuya ilişkin çeşitli araştırmalara göre, çocuk işçi sayısı 2 milyonun üzerinde.
Bu çocuk işçilerin büyük çoğunluğu kayıt dışı olarak çalıştırılırken, hepsi düşük ücret ve uzun çalışma saatlerine maruz kalıyor.
2016 TÜİK verilerine göre 5 çocuktan 4’ü kayıt dışı çalıştırılırken, okula devam etmeyen çocuklar için haftalık ortalama fiili çalışma süresi 54,3 saat.
Çocuk işçi cinayetleri: 7,5 yılda en az 443 çocuk işçi hayatını kaybetti
Dünya genelinde 72 milyon çocuk tehlikeli işlerde çalışırken, bu tehlikeli işlerden Türkiye’deki çocuk işçiler de etkileniyor, patronların kâr hırsı uğruna çalışırken yaşamlarını yitiriyor.
İSİG Meclisi verilerine göre, 2013 yılında 59 çocuk, 2014 yılında 54 çocuk, 2015 yılında 63 çocuk, 2016 yılında 56 çocuk, 2017 yılında 60 çocuk, 2018 yılında 67 çocuk ve 2019 yılında 67 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Bu yıl ise Mayıs ayına kadar 17 çocuk işçi cinayeti yaşandı.
Göçmen çocuk işçiler: Kayıtsız sömürü yayılıyor
Türkiye’de kayıt dışı çalıştırılan çocuk işçilerin önemli bir bölümünü de sığınmacı çocuk işçiler oluşturuluyor.
Buradaki sayı her geçen yıl artarken, kaç bin çocuk işçi olduğunu tespit etmek kolay görünmüyor.
UNİCEF, Türkiye’de çoğu Suriyeli olmak üzere yaklaşık 4 milyon sığınmacı bulunduğunu belirtirken, bu sayının yaklaşık 1.74 milyonunu çocukların oluşturduğunu ifade ediyor. 2019 itibarıyla okula kayıtlı olan 680 bin çocuğa karşı, yaklaşık 400 bin çocuk okul dışında. Okul dışı bu çocukların önemli bir bölümünün kayıt dışı olarak çalıştırılığı, okula gidenlerin de önemli bir bölümünün yine kayıt dışı olarak çalıştırıldığı ifade ediliyor.
