Hakkı Başgüney'in "Aragon, Marchais, Eluard, Thorez: iki sekreter, iki büyük şair" başlıklı köşe yazısı 25 Kasım 2012 Pazar tarihli soL Gazetesi'nde yayımlanmıştır.
Louis Aragon ile George Marchais, Fransız Komünist Partisi’nin tarihinde önemli bir yer tutuyorlar, tabii Fransa’nın da. Parti bu iki sembolik ismi için bugünlerde anma etkinlikleri düzenliyor.
Ölümünün 30. yılında Aragon için 24 Kasım ile 24 Aralık tarihleri arasında Paris’te FKP’nin genel merkezinde düzenlenmekte olan etkinlikler, şair için düzenlenen birçok panel, sergi ve söyleşiyi de içeriyor. Fransa’nın büyük komünist şairi Louis Aragon’un anısını yaşatmak için bir diğer adım da, ölümünden 30 yıl sonra Mart ayında Paris’in Seine nehri üzerindeki Saint Louis adasında bir meydana şairin isminin verilmesiydi. Adanın biraz izole bir köşesindeki bu küçük meydan, yazarın önemli romanlarından Aurélien’den de izler taşıyor. Şairliği daha çok ön plana çıksa da, Aragon, pek çok romanın da yazarı ve bu romanlardan “Komünistler” yazarın Nazilere karşı direniş sırasında komünistlerin rolünü belgeselvari bir tarzda anlatığı bir nehir roman.
Louis Aragon, FKP’nin yıllarca merkez komitesinde de görev yapan, Nazilere karşı direniş esnasında edebiyatçılar arasında önemli roller üstlenen ve hayat arkadaşı Elsa Triolet’ye yazdığı şiirlerle edebiyatın unutulmazları arasına geçen büyük bir şair. Aragon’un Nâzım Hikmet’le olan yakın dostluğunu ve ölümünden sonra Cumhuriyet gazetesinde Melih Cevdet Anday’ın hazırladığı anma sayfalarına en güzel yazılardan birini yazdığını da hatırlatalım. Aragon, şu anda Toulouse’da büyük aşkı Elsa Triolet’nin yanında, Moulin de Villeneuve parkında yatıyor.
FKP’nin son büyük genel sekreteteri George Marchais’de, 16 Kasım’da ölümünün 15. yılında Parti tarafından düzenlenen etkinliklerle anıldı. Marchais, 80’lerde katıldığı birçok televizyon programında hatipliği ve gazetecilere karşı partinin çizgisini ve işçi sınıfının haklarını etkileyici, mizah-açık sözlülük karışımı güzel bir üslupla savunmasıyla Fransız halkında önemli izler bırakmıştı. Marchais, o dönemki birçok FKP yöneticisi ve milletvekili gibi, işçi kökenliydi. Partinin sekreteri eski bir metal isçisiydi, CGT sendikasında sivrilmiş ve 1972 ile 1994 yılları arasinda partiyi yönetmişti.
Aragon ile kısa bir süre de olsa aynı merkez komitede çalıştığını düşündüğüm bu komünist politikacı, bir diğer şair ile politikacı ilişkisini bana hatırlattı. Partinin bir diğer simge yöneticisi Maurice Thorez ile -yine kasım ayında- 1952’de yaşamını yitiren Paul Eluard arasında olanı. Bu iki isim de Père La Chaise mezarlığında Paris’te yan yana mezarlarda yatıyorlar. Aynı dönemlerde birlikte çalışma imkanı bulan bu iki isim de, Fransa ve dünya komünist geleneğinin önemli değerleri. Eluard, Aragon’un da yakın mücadele arkadaşıydı, direniş sırasında birlikte görevler almışlardı ve sonrasında birlikte çalıştıkları CNE kısaltmasıyla Ulusal Yazarlar Konseyi’nde de. Eluard öldüğünde, tabii Aragon ve Picasso’nun da içinde bulunduğu, çok geniş bir topluluk tarafından uğurlanmıştı bu sonsuzluğa. Fransız hükümetinin yapmak istemediği anma töreni, komünist parti tarafından düzenlenmişti. Henri Cartier Bresson’da bu anı bir fotoğrafla ölümsüzleştirmişti.
Şairler ve genel sekreterler uzun yıllar birlikte çalıştılar, ülkelerinin işçi sınıfı ve sosyalizm mücadelesine pek çok değer kattılar. Şimdi de yan yana yatıyor, birlikte anılıyorlar. Eski güzel günlerdeki gibi!