Türkiye ve Avrupa Birliği, mülteciler konusunda anlaşmaya varmışlardı. Anlaşmayla birlikte Türkiye'ye 3 milyar avro verilmesi öngörülürken, karşılığında Türkiye'den Suriyeli sığınmacıları Türkiye'de tutması isteniyordu. Avrupa Komisyonu, anlaşmaya dair metni yayımladı.
İşte o metin:
1. Avrupa Birliği liderleri ve Türk mevkidaşları bugün Brüksel’de buluştu. Türkiye 1999’dan beri aday durumundaydı ve 2005’den beri de üyelik için müzakere ediyordu.
2. Türkiye ve AB, önümüzdeki ortak zorlukları aşmanın önemini görüştü. Avrupa Konseyi’nin 15 Ekim’deki kararlarıyla doğrultulu olarak, üyelik sürecinin yeniden canlandırılması gerektiğinde karar kılındı. Var olan bağların ve dayanışmanın ileriye taşınması ve ortak geleceği hazırlamak için sonuç odaklı hareketleri benimsemeye karar verildi. Avrupa Projesi’ni güçlendirmek için var olan riskler ve tehlikelerle birlikte yüzleşme ve bunları aşma kararı alındı. Antalya’daki son G20’nin nihai deklarasyonu ve 2249 BMGK kararı hatırlatılarak, Türkiye ve AB terörizme karşı savaşın öncelik olmayı sürdürdüğünü yeniden kabul etti.
3. Bu amaçla, Türkiye-AB ilişkilerinin henüz tamamen gerçekleştirilememiş büyük potansiyelini keşfetmek için kurumsal ve daha sık yüksek seviyeli diyaloğun gerekli olduğunda anlaşmaya varıldı. Bu çerçevede, iki taraf da yılda iki kez, uygun bir biçimde zirveler düzenleme konusunda anlaştı. Düzenli zirveler, Türkiye-AB ilişkilerinin gelişmesini ölçmek ve uluslararası meseleleri tartışmak için bir platform sağlayacaktır. Dış politikada ve güvenlik politikasında düzenli tartışmalar ve işbirliği artırılmalıdır, buna tüm biçim ve tezahürleriyle artmakta olan terör tehdidinin de dahil olduğu ciddi güvenlik zorluklarına karşı terör karşıtı politikalar da dahildir. Bu bağlamda, iki taraf Bakanlık/Yüksek Temsilci/Komisyoncu seviyesinde kapsamlı düzenli siyasi diyalog yürütülmesine de karar vermiştir. Bunlar Ortaklık Konseyi toplantılarına ek olarak yapılacaktır. Yüksek seviyeli diyaloglar, ana tematik meselelerde de yapılacaktır.
4. İki taraf da 14 Aralık 2015’deki Hükümetlerarası Konferansı’n 17. faslın açılması kararını desteklemektedir. Dahası, Avrupa Komisyonu’nun 2016’nın ilk çeyreğinde bir dizi faslın daha açılması için yaptığı hazırlık da belirtilmiştir. Hazırlık çalışmaları ilave fasıllar için de başlayacaktır.
5. AB, Türkiye’nin Vize Yol Haritası koşullarını yerine getirmek için çalışmalarını hızlandırma sözünü desteklemektedir. Avrupa Komisyonu, Türkiye’nin vizelerin kaldırılması için uygulamalarına dair ikinci ilerleme raporunu Mart 2016’nın başında yayımlayacaktır. İki taraf da AB-Türkiye geri kabul anlaşmasının Haziran 2016’dan sonra tamamen uygulanabilir hale geleceğini ve böylece Avrupa Komisyonu’nun üçüncü ilerleme raporunu sonbahar 2016’da vizelerin kaldırılmasının sürecinin tamamlanması için sunabileceğini, yani Ekim 2016’da yol haritasının gereklilikleri yerine getirildiğinde Schengen bölgesinde Türk vatandaşları için vize gerekliliğinin kaldırılabileceğini kabul etti.
6. AB, Türkiye’ye anında ve sürekli insani yardım vermeyi sürdürecektir. Genel mali desteğini de önemli ölçüde artıracaktır. Türkiye’de Avrupa Komisyonu tarafından açılan mülteci tesisi, Türkiye’de geçici sığınma altında olan Suriyelilere etkili ve tamamlayıcı destek vermek için finanse edilen faaliyetleri koordine edecek ve yürütecektir. AB, 3 milyar avro ek kaynak vermeyi kabul etmiştir Finansman ihtiyacı ve finansmanın doğası, gelişen olayların ışığı altında yeniden gözden geçirilecektir. Türkiye 2.2 milyonun üzerinde Suriyeliye ev sahipliği yaptığı ve 8 milyar dolar harcadığı için, AB, Türkiye-AB işbirliği çerçevesinde bu yükü paylaşmasının öneminin altını çizmektedir. Bu bağlamda, üye ülkelerin ve var olan AB yerleştirme planları ve programlarının katkısı vurgulanmıştır.
7. Türkiye ve AB, şimdiye kadar kararlaştırılmış olan Ortak Eylem Planı’nı uygulamaya koymaya karar vermiştir, bu planla Suriye’deki durumdan dolayı oluşan kriz sebebiyle geçici korunma altındaki Suriyelilere destek ve mülteci idaresi için işbirliği artırılacaktır. Özellikle kayıt dışı göçmenlerin akışını durdurmada sonuç alınmalıdır. AB ve Türkiye, göçmen akışına düzen getirecek ve düzensiz göçü durduracak Ortak Eylem Planı’nı uygulamaya karar vermiştir. Bunun sonucu olarak, iki taraf da kabul edildiği gibi, anında uluslararası korunmaya ihtiyaç duymayan göçmenler için etkin işbirliğini artıracak, Türkiye ve AB’ye seyahatlerini engelleyecek, üzerinde anlaşılmış karşılıklı geri kabul koşullarının uygulandığından emin olacak ve uluslararası korunmaya ihtiyaç duymayan sığınmacıları geldikleri ülkelere geri döndürecektir. Türkiye’nin geçici korunma altındaki Suriyelilerin sosyo-ekonomik durumunu daha da geliştirmek için adım atma niyeti de iki tarafın da desteğine sahiptir. İki taraf da kararlı ve hızlı hareket ederek kaçakçıların suç şebekeleriyle savaşı artırma kararını vurgulamaktadır.
8. Avrupa Konseyi’nin Aralık 2014’teki genişleme kararında belirtildiği gibi, Türkiye ve AB, ekonomik ilişkileri daha da geliştirmek ve iş çevrelerini bir araya getirecek bir platform yaratmak için Yüksek Seviyeli Ekonomik Diyalog Mekanizması kurulması üzerinde çalışmaktadır. Bu mekanizmanın 2016’nın ilk çeyreğinde harekete geçirilmesinde karar kılınmıştır.
9. İki taraf da Yüksek Seviyeli Enerji Diyaloğu ve Stratejik Enerji İşbirliği’nin oluşturulmasını desteklemektedir, bunlar 16 Mart 2015’de hayata geçirilmiştir. Enerji işbirliğinde düzenli görüşmeler, hem küresel hem de bölgesel olarak iki tarafın da çıkarınadır. Bu türde ikinci bir görüşmenin 2016’nın ilk çeyreğinde yapılmasında mutabık olunmuştur.
10. Gümrük Birliği’nin geliştirilmesi için hazırlık adımlarının atılması kararlaştırılmıştır. Bu hazırlığın iki taraf tarafından da yapılmasının ardından, resmi görüşmeler 2016’nın sonuna doğru başlatılabilir.
11. Tüm bu meseleler, paralel olarak ileriye götürülecek ve yakından takip edilecektir. Türkiye ve AB, bu taze girişimin somut sonuçlar vermesi için gerçek gündemlerini birlikte ilerletmeye kararlıdır.